Ongewenst gedrag op de werkplek is een kwestie die onze aandacht vereist. Of het nu gaat om pesten, discriminatie, seksuele intimidatie of agressie; de impact op het welzijn van werknemers is enorm. De verbinding tussen Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA) en ongewenst gedrag is onmiskenbaar. Het aanpakken van deze kwesties is niet alleen ethisch noodzakelijk, maar draagt ook bij aan een gezondere, meer inclusieve en productievere werkomgeving. In dit artikel verkennen we de aard van PSA en ongewenst gedrag, en bieden we richtlijnen voor preventie en aanpak.
Ongewenst gedrag varieert van subtiele micro-agressies tot flagrante gevallen van intimidatie en geweld. De gevolgen zijn vaak langdurig en kunnen leiden tot verminderde productiviteit, verhoogd ziekteverzuim en in extreme gevallen tot juridische geschillen. Volgens het jaarlijkse NEA-onderzoek van TNO wordt 16% van de werknemers geconfronteerd met ongewenst gedrag op het werk.
Preventieve maatregelen
Preventie is een cruciale stap in het verminderen van PSA en ongewenst gedrag. Hier zijn enkele preventieve maatregelen:
Bewustwording en educatie
- Organiseer workshops en trainingen over respectvolle communicatie en omgang.
- Geef voorlichting over de effecten van pesten en discriminatie.
Duidelijke gedragsrichtlijnen
- Stel een gedragscode op die ongewenst gedrag definieert en afkeurt.
- Communiceer de richtlijnen duidelijk aan alle medewerkers en leidinggevenden.
Vertrouwenspersonen
- Wijs vertrouwenspersonen aan waar medewerkers terecht kunnen met hun zorgen.
- Zorg voor een veilige omgeving waarin werknemers zich vrij voelen om incidenten te melden.
Aanpak en herstel
Wanneer preventie faalt, is een gestructureerde aanpak nodig om de schade te herstellen en toekomstige incidenten te voorkomen.
Melding en respons
- Creëer een transparant meldingssysteem voor ongewenst gedrag.
- Reageer snel en adequaat op meldingen om het welzijn van de betrokkenen te waarborgen.
Ondersteuning en begeleiding
- Bied ondersteuning en begeleiding aan de slachtoffers van ongewenst gedrag.
- Faciliteer mediatie indien nodig om de werkrelaties te herstellen.
Evaluatie en verbetering
- Evalueer de effectiviteit van de bestaande preventie- en reactiestrategieën.
- Werk continu aan de verbetering van de werkomgeving en de bedrijfscultuur.
Arbo(wet) in het kort
- Doel van de wet is zorgen voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden en voorkomen van ziekte en arbeidsongeschiktheid door het werk
- De Arbowet is een kaderwet en bevat vooral algemene bepalingen en richtlijnen.
- De wet wordt uitgewerkt in het Arbobesluit, met concretere regels en algemene voorschriften.
- De Arboregeling is een verdere uitwerking en bevat bepalingen voor specifieke situaties.
Wat staat er in de Arbowet?
Werken brengt risico’s met zich mee. Ieder jaar krijgen tienduizenden mensen in Nederland een arbeidsongeval of beroepsziekte − soms met fatale gevolgen. De Arbowet is erop gericht deze risico’s te minimaliseren en alle werkenden te beschermen tegen onveilige en ongezonde omstandigheden. Die risico’s zijn zeer divers en lopen per sector sterk uiteen. De wet bevat dan ook een breed scala aan richtlijnen en bepalingen. Bijvoorbeeld regels over blootstelling aan gevaarlijke stoffen, licht en geluid, bepalingen over werkdruk, persoonlijke beschermingsmiddelen en nachtdiensten.
Aandachtspunten voor goed arbobeleid
De Arbowet legt een grote mate van verantwoordelijkheid bij de werkgevers. Zij zijn verplicht werknemers een veilige en gezonde werkplek te bieden en hen te beschermen tegen arbeidsrisico’s. Aan de hand van de volgende aandachtspunten is na te gaan of het gevoerde arbobeleid aan de belangrijkste eisen voldoet:
- Wijs een preventiemedewerker aan binnen het bedrijf die zich richt op het bevorderen van een veilige en gezonde werkplek. Werkgevers met maximaal 25 medewerkers in dienst mogen deze taak zelf uitvoeren.
- Breng alle mogelijke veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor het personeel in kaart met een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Neem daarin ook een plan van aanpak op met maatregelen om deze risico’s te voorkomen of te beperken en voer deze ook uit. Laat je hierbij helpen door de preventiemedewerker en/of arbodeskundige. Je kunt ook een RI&E opstellen met behulp van het gratis programma.
- Actualiseer de RI&E tenminste één keer per jaar en laat deze toetsen door een arbodienst of gecertificeerde deskundige. Bij meer dan 25 werknemers is dit verplicht.
- Leg de taken en verantwoordelijkheden van iedereen die betrokken is bij de arbozorg vast, en zorg dat deze bekend zijn binnen de organisatie.
- Betrek de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging bij de aanwijzing van de preventiemedewerker en bij het opstellen van de RI&E en het plan van aanpak.
- Sluit een overeenkomst of basiscontract met een arbodienst of bedrijfsarts. Werknemers moeten toegang hebben tot een bedrijfsarts en een second opinion kunnen aanvragen.
- Zorg dat er altijd minimaal één bedrijfshulpverlener (bhv’er) aanwezig is op de werkvloer die eerste hulp kan bieden in gevaarlijke situaties.
- Pak alle gevaren voor de veiligheid en gezondheid van werknemers zoveel mogelijk aan bij de bron. Dit heet de arbeidshygiënische strategie.
- Stem werkzaamheden en werkplekken zo veel mogelijk af op de persoonlijke eigenschappen van werknemers.
- Licht werknemers voor over alle aspecten die met gezond en veilig werk te maken hebben en zorg dat de procedures en veiligheidsprotocollen bij hen bekend zijn.
- Bied werknemers de gelegenheid om periodiek een arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) te ondergaan. Voor risicogroepen is medische keuring verplicht.
- Betrek de ondernemingsraad (indien aanwezig) of personeelsvertegenwoordiging bij het gevoerde arbobeleid en de resultaten.
- Maak sluitende arbo-afspraken met bedrijven waarmee wordt samengewerkt.
- Zorg voor een procedure voor het melden en registreren van arbeidsongevallen, gevaren en beroepsziekten.
Bron SER