Grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer is een uitdaging waar veel organisaties mee te maken hebben. Het kan leiden tot een onveilige werkomgeving, stress bij medewerkers en zelfs juridische consequenties voor werkgevers. Maar hoe pak je dit effectief aan? In dit blog deel ik een praktisch projectplan om grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te voorkomen en aan te pakken. Laten we samen ontdekken hoe je een veilige en respectvolle werkomgeving kunt creëren!
Wat is grensoverschrijdend gedrag?
Grensoverschrijdend gedrag omvat alle ongewenste omgangsvormen waarbij iemand de persoonlijke grenzen van een ander niet respecteert. Voorbeelden hiervan zijn pesten, agressie, discriminatie en seksuele intimidatie. Dit soort gedrag kan leiden tot stress, lichamelijke klachten en een slechte werksfeer, wat allemaal valt onder psychosociale arbeidsbelasting (PSA).
Waarom is het belangrijk om aan te pakken?
Een veilige werkplek bevordert niet alleen het welzijn van je medewerkers, maar ook de productiviteit en het succes van je organisatie. Volgens de Arbowet heb je als werkgever een wettelijke verplichting om je medewerkers te beschermen tegen PSA, waaronder grensoverschrijdend gedrag valt. Het niet naleven van deze verplichtingen kan leiden tot hoge vergoedingen en reputatieschade.
Het projectplan in 10 fasen
- Een signaal ontvangen
Wanneer je een melding ontvangt van grensoverschrijdend gedrag, is het belangrijk om dit serieus te nemen. Voer een luisterend en niet-oordelend gesprek met de melder en bied direct ondersteuning aan.
- Situatie beoordelen
Beoordeel de ernst van de situatie. Is het gedrag strafbaar? Betrek de HR-adviseur, vertrouwenspersoon en eventueel een arbeidsjurist bij deze beoordeling en zorg voor vertrouwelijkheid.
- Rollen en verantwoordelijkheden
Definieer duidelijk wie welke rol heeft binnen het projectplan. Dit helpt om de situatie snel en efficiënt aan te pakken zonder onnodige complicaties.
- Situatie in kaart brengen
Voer hoor- en wederhoorgesprekken met zowel de melder als de lastveroorzaker om een volledig beeld van de situatie te krijgen. Zorg voor een veilige en vertrouwelijke omgeving tijdens deze gesprekken.
- Oordeelsvorming
Analyseer alle verzamelde informatie zorgvuldig. Overweeg zowel juridische als morele aspecten voordat je een oordeel vormt en beslissingen neemt.
- Aanpak grensoverschrijdend gedrag
Kies passende maatregelen, variërend van bewustwording en coaching tot formele sancties zoals berispingen of ontslag, afhankelijk van de ernst van het gedrag.
- Opschalen indien nodig
Als het gedrag aanhoudt of ernstig is, schaal de situatie op naar hogere leidinggevenden of externe onderzoekers om een onafhankelijke beoordeling te garanderen.
- Verbeteren van de situatie
Herstel het vertrouwen binnen het team door teamgesprekken en het voorkomen van roddelen. Bied nazorg aan alle betrokkenen om ervoor te zorgen dat iedereen zich veilig blijft voelen.
- Afronden van de casus
Evalueer of de situatie is opgelost en of er gedragsverandering heeft plaatsgevonden. Communiceer transparant over de afronding zonder vertrouwelijke details prijs te geven.
- Reflecteren en leren
Reflecteer individueel en binnen het team op het proces. Deel leerervaringen via intervisie en verbeter toekomstige procedures op basis van feedback.
Verplichtingen als werkgever volgens de Arbowet
Volgens de Arbowet ben je als werkgever verplicht om te zorgen voor de veiligheid en gezondheid van je werknemers. Dit omvat ook het beschermen tegen PSA zoals seksuele intimidatie, pesten, agressie en geweld. Concreet betekent dit:
• Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E): Identificeer en evalueer de risico’s op PSA binnen je organisatie.
• Plan van aanpak: Stel maatregelen op om deze risico’s te beperken of te voorkomen.
• Voorlichting en naleving: Informeer medewerkers over de risico’s en zorg dat de vastgestelde maatregelen worden nageleefd.
Praktische stappen voor werkgevers
Gedragscode opstellen
Een duidelijke gedragscode helpt om ongewenst gedrag herkenbaar en zichtbaar te maken. Leg vast hoe medewerkers met elkaar omgaan en welke sancties gelden bij overtredingen. Dit zorgt voor duidelijkheid en voorkomt misverstanden.
Vertrouwenspersoon aanstellen
Een vertrouwenspersoon biedt medewerkers een aanspreekpunt voor klachten en ondersteuning. Kies voor een interne of externe vertrouwenspersoon afhankelijk van de grootte van je organisatie. Zorg ervoor dat alle medewerkers weten wie de vertrouwenspersoon is en hoe ze deze kunnen bereiken.
Klachtenprocedure inrichten
Zorg voor een duidelijke en vertrouwelijke procedure voor het indienen en behandelen van klachten. Overweeg het instellen van een klachtencommissie voor onafhankelijke beoordelingen. Dit geeft medewerkers vertrouwen dat hun klachten serieus worden genomen en correct worden afgehandeld.
Voorbeeldgedrag en cultuur
Leiders en managers moeten zelf voorbeeldgedrag tonen en een cultuur van respect en veiligheid bevorderen. Proactief handelen op signalen van ongewenst gedrag is essentieel voor een gezonde werkomgeving.
Veelgestelde vragen (FAQ)
- Moet ik als kleine werkgever een vertrouwenspersoon aanstellen?
Het is niet wettelijk verplicht, maar het aanstellen van een vertrouwenspersoon kan wel enorm bijdragen aan een veilige werkomgeving. Zelfs kleine bedrijven profiteren van een aanspreekpunt waar medewerkers terecht kunnen.
- Hoe stel ik een effectieve klachtenprocedure op?
Zorg ervoor dat de procedure duidelijk en eenvoudig te volgen is. Medewerkers moeten weten hoe ze een klacht kunnen indienen en wat ze kunnen verwachten tijdens het proces. Betrek een vertrouwenspersoon of HR-professionals bij het opstellen van deze procedure.
- Wat als de lastveroorzaker niet wil meewerken?
In zulke gevallen is het belangrijk om de situatie op te schalen naar hogere leidinggevenden of externe onderzoekers. Zorg ervoor dat er duidelijke consequenties zijn voor ongewenst gedrag, ongeacht de bereidheid van de dader om mee te werken.
- Hoe kan ik als werkgever het goede voorbeeld geven?
Toon zelf respectvol gedrag en wees transparant over je beleid tegen ongewenst gedrag. Luister actief naar je medewerkers en neem hun zorgen serieus. Dit moedigt een cultuur van openheid en respect aan.
Conclusie
Het aanpakken van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer vraagt om een proactieve en gestructureerde aanpak. Door een duidelijk projectplan te volgen, een cultuur van respect te bevorderen en gebruik te maken van beschikbare hulpmiddelen, kun je een veilige en gezonde werkomgeving creëren. Onthoud dat het een doorlopend proces is waarbij continue reflectie en verbetering essentieel zijn.
Bronnen en hulpmiddelen:
• Handreiking gedragscode (on)gewenste omgangsvormen
• Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld