Groepsvorming en Pesten in het Onderwijs: De Zilveren Weken

Boaz Bijleveld, GZ-psycholoog en auteur van 'De Gouden Weken (2.0)' en 'Verbindend Leiderschap in een Uitdagende Groep', is een expert op het gebied van groepsvorming en pesten in het onderwijs. In deze blog bespreken we de Zilveren Weken, een periode die niet met kerst te maken heeft, maar wel cruciaal is voor het succes van een groep in het nieuwe jaar.

De Gouden weken

Het concept van De Gouden Weken ontstond dankzij psycholoog Frans Meijer, die geïnspireerd was door de mogelijkheid om groepsvorming aan het begin van het schooljaar te beïnvloeden. Hij ontwikkelde een training die groepsvorming combineerde met ouderbetrokkenheid, en de naam 'De Gouden Weken' werd al snel populair. Deze periode, die ongeveer 4-6 weken duurt, is gebaseerd op de theorie van Tuckman en heeft scholen enthousiast gemaakt voor het actief investeren in groepsvorming.

Waarom 'Zilveren weken'?

Hoewel De Gouden Weken een geweldige start bieden, is groepsvorming een voortdurend proces. De Zilveren Weken, na de kerstvakantie, zijn de perfecte gelegenheid om het groepsklimaat te blijven verbeteren. Tijdens deze periode kunnen leerlingen in de 'stormfase' belanden, vergelijkbaar met een smeulend vuurtje dat door de wind wordt aangewakkerd. Het empoweren van de groep met positieve normen is essentieel om pesten te voorkomen en aan te pakken. Het gaat niet om het elimineren van meningsverschillen, maar om hoe we ermee omgaan en respect voor elkaars mening ontwikkelen.

Praktische oefeningen

Een concrete oefening die kan helpen, is de Rots & Water-methode. Hierbij leren kinderen het verschil tussen vasthouden aan hun mening (rots) en flexibel omgaan met anderen (water). Deze activiteit bevordert het begrip van elkaars wensen en behoeften en helpt bij het opstellen van regels en afspraken voor respectvolle omgangsvormen.

De 'Zilveren Weken' na de kerstvakantie

De kerstvakantie is voor sommige leerlingen stressvol, en daarom is het belangrijk ruimte te bieden voor ieders verhaal. De werkvorm 'Zoek Iemand Die' is een leuke manier om ervaringen te delen, vooral voor jongere leerlingen. Leerlingen lopen rond en zoeken iemand die antwoord kan geven op verschillende vragen over hun kerstvakantie-ervaringen.

Reflectie en succesmomenten

Laat leerlingen reflecteren op de eerste helft van het jaar, hun favoriete activiteiten en wat ze willen vermijden. Dit kan helpen bij het plannen van activiteiten voor de rest van het jaar. Een effectieve oefening is het laten bevragen van elkaar in tweetallen over hun kerstvakantie-ervaringen en succesmomenten in de klas.

Met deze aanpak kun je na de kerstvakantie met hernieuwde energie en een sterkere groepscohesie van start gaan. Succes met de Zilveren Weken!

Bronnen:

• Bijleveld, B. 'De Gouden Weken 2.0' (Eduforce)
• Gieles, P. (1997). 'Het komt aan op het begin: leefklimaat en leerklimaat in de groep' (JSW nr. 10)
• Wheelan, S. (2009). 'Creating Effective Teams: A guide for Members and Leaders' (Sage Publications Inc.)
• Tuckman, B. (1965). 'Developmental sequence in small groups' (Psychological Bulletin 63)