Waar jongens hun onderlinge vetes gemakkelijker uitvechten, krijgen meisjes vaak te maken met het zogeheten ‘meidenvenijn’. Maar wat is het eigenlijk? Hoe herken je dit als moeder? En hoe zorg je ervoor dat het mindert of zelfs stopt? In dit artikel vertellen we je waarom het belangrijk is dat meisjes op jonge leeftijd al te leren dat meidenvenijn moet stoppen.
Wat is meidenvenijn precies?
Zowel bij jongens als meisjes zie je in de loop van de jaren vaak een soort hiërarchie ontstaan. Je hebt populaire kinderen, een middenmoot en een aantal buitenbeentjes. In de ene groep zal dat meer spelen dan in de andere, maar feit blijft dat je vaak wel kan onderscheiden wie meer leidt en wie meer volgt.
Om aan de top te komen of blijven, wordt er weleens gepest. Soms door middenmoters die graag richting het populaire groepje willen gaan. Een andere keer door de populaire kinderen zelf, om hun positie te kunnen behouden. Je kan binnen dat verschil opnieuw een onderscheid maken. Jongens pesten meer openlijk en fysiek, terwijl meisjes geniepiger en gemener te werk gaan. Dat laatste noemen we meidenvenijn – een vorm van pesten die minder zichtbaar is en meer onderhuids plaats vindt.
Waar komt meidenvenijn vandaan?
- Stereotyperende genderrollen in de opvoeding:
De basis van meidenvenijn ligt onder andere in onze opvoeding. Of je het nu wil of niet, vaak geef je als ouders bepaalde genderrollen mee aan je kind. Zo is het minder geaccepteerd als meisjes agressief gedrag vertonen, voeden we jongens vaak op als stoer en meiden juist als lief en zorgzaam. Ruzie maken? Dat ‘hoort niet’. Iemand anders slaan helemaal niet. Bij jongens daarentegen ‘hoort het erbij’.
- Jongens creëren een andere sociale rangorde dan meisjes:
Dit hangt samen met onze maatschappelijke kijk op opvoeden. Jongens bepalen op een vrij expliciete manier de rangorde. De grootste schreeuwer is de alfa-man, die vanaf zijn apenrots de dienst uitmaakt, de verlegen jongen bungelt ergens onderaan. En ze accepteren het. Soms komt er een nieuwe alfa en moeten de twee ‘leiders’ het uitvechten, maar daarna keert de rust weer terug. Iedereen heeft zijn eigen plek in de groep en weet dat van elkaar.
- De sociale rangorde bij meisjes:
Een grotere tegenstelling kan er bijna niet zijn. Er is bijvoorbeeld veel minder sprake van een duidelijke leider in de groep en dus azen meerdere meisjes op die titel. Om daar te komen, schuwen ze de venijnige weg niet. Roddelen, grapjes maken ten kosten van een ander of valse glimlachjes – we kennen het waarschijnlijk allemaal wel. Het is voor vrouwen vaak dé manier om in hoger aanzien te komen binnen de groep. Je huidige plek accepteren? Daar is weinig sprake van.
Tenzij je anders in elkaar zit en vrede hebt met wie je bent, zonder populair te willen worden althans. In dat laatste geval zouden ze je zomaar tot mikpunt kunnen maken, omdat je feitelijk een bedreiging vormt voor de sociale samenhang. Conclusie? De vrouwenhiërarchie zit een stuk complexer in elkaar.
Lieke: ‘Op de basisschool viel het eigenlijk wel mee met het meidenvenijn. Dat ging bij ons pas spelen vanaf de middelbare. We hadden bijvoorbeeld een hechte vriendinnengroep, maar toch was er ook een hoop geroddel! Een meisje was daarbij eigenlijk altijd het mikpunt, puur omdat ze er een rustigere leefstijl op nahield. Waar wij graag de kroeg in doken, bleef zij meestal thuis. Wat moet zij zich, achteraf gezien dan, eenzaam hebben gevoeld bij ons. Want ook al was het allemaal niet direct in haar gezicht, zoiets voel je toch denk ik. Achteraf voel ik me daar echt weleens schuldig om.’
Kenmerken van meidenvenijn
Omdat het minder zichtbaar is, zal je het niet altijd duidelijk kunnen herkennen. Toch zijn er een aantal belangrijke kenmerken waaraan je meidenvenijn kan herkennen:
- Roddelen
- Grapjes maken die ten koste zijn van een ander en ten gunste van zichzelf (wat net iets verder gaat dan plagen)
- Valse glimlachjes of een zogenaamde vriendschap sluiten
- Een of twee andere meisjes tot mikpunt maken
Waarom willen we bij die Queen Bee horen (of er zelf één worden)?
Om te begrijpen hoe je als moeder je dochter weerbaarder kunt maken tegen meidenvenijn is het ook belangrijk goed te doorgronden waarom we dan toch per se populair willen zijn. Of in elk geval bij het populaire groepje hopen te horen.
Populariteit bij meisjes hangt af van een aantal redenen:
- Ze heeft de grootste mond: andere meisjes voelen zich (schijn)veilig bij haar en voelen zich stoer als ze bij haar in het groepje mogen.
- Het meisje is knap en alle leuke jongens zien haar wel zitten. Het kan dan een voordeel zijn voor andere meisjes om bij haar te horen, omdat zij de vrienden van die leuke jongens kunnen krijgen.
- Ze draagt dure kleding en valt op die manier op.
Door anderen buiten te sluiten, kunnen ze een eigen kliekje vormen en de populariteit beschermen. En daarin ligt weer de basis van dat meidenvenijn. Het uitsluiten van anderen gebeurt vaak op een gemene, onderhuidse manier. Openlijk, zoals bij jongens vaak het geval is, zal je bij meiden een stuk minder snel tegenkomen.
Redenen waarom je wordt gepest door het populaire groepje
De voornaamste redenen om gepest te worden door zo’n populair groepje (of door kinderen die daarbij willen horen) zijn:
- Je draagt niet ‘de juiste’ kleding
- Je bent knap (en dus een behoorlijke bedreiging)
- Zelfverzekerdheid (als je jezelf durft te zijn in de puberteit, kan dat behoorlijk intimiderend zijn voor andere meisjes – een reactie kan dan zijn om het zelfverzekerde meisje te pesten)
- Nieuwkomer
- Je bent onzeker en dus een makkelijk slachtoffer
Hoe vervelend ook: ze zien jou als bedreiging, omdat je leuk bent. Omdat je misschien jezelf durft te zijn en niet meeloopt met de rest, terwijl zij kampen met enorme onzekerheid. Als het niet zo verschrikkelijk gemeen was, zou je het kunnen opvatten als een compliment ook: eigenlijk zouden ze namelijk zo puur of vrij willen zijn als je dochter. Maar goed, als gezegd: meidenvenijn is vooral verschrikkelijk gemeen en moet stoppen. Maar hoe doe je dat?
Valerie: ‘In vrouwenvriendschappen voelde ik me eigenlijk nooit helemaal veilig. Die onderhuidse sneren over en weer, zoveel geroddel dat je bang was dat ze dat ook over jou zouden doen als je je kont keerde. Om die reden heb ik er eigenlijk nog steeds moeite meeom met vrouwen om te gaan. Bij mannen is het allemaal veel eerlijker en directer, die zeggen je gewoon wat ze vinden en dan is het klaar. Dat emmert niet nog eeuwen door.’
Hoe ga je als moeder om met meidenvenijn?
- Schakel de school in:
Aan pestgedrag kun je niet altijd direct iets veranderen. Zeker wanneer het allemaal zo geniepig gebeurt, is het voor de leerkracht niet altijd goed te ontdekken. En omdat je er pas tegen kunt optreden als je het weet, helpt het vaak om erover te praten op school. Wanneer de juf weet wat er ’tussen de regels door’ gebeurt, zal ze er alerter op zijn en kunnen ingrijpen. Bijvoorbeeld met een les die gewijd is aan dit onderwerp of op een andere manier.
- Werk samen aan het zelfvertrouwen van je dochter:
Wat buitenstaanders ook doen, probeer in elk geval het zelfvertrouwen van je dochter te blijven stimuleren. Leer haar dat ze mooi is zoals ze is – juist omdat ze zichzelf durft te zijn. En vertel dat de grootste roddeltantes en gemeenste meisjes zelf vaak enorm onzeker zijn. Wanneer je haar handvatten biedt om ermee om te gaan, zal ze zich hopelijk iets beter voelen. Ondanks het ‘gedoe’.
- Stimuleer haar om vriendinnen te zoeken buiten het populaire groepje:
De natuurlijke neiging van meisjes is om te willen omgaan met de populairste in de klas. Help je dochter door haar juist te stimuleren om te gaan met andere meiden. Ze kan prima haar eigen vriendinnengroep vormen, hopelijk zonder gepest.
- Bied haar ruimte om haar verhaal te doen:
Als je dochter het slachtoffer is van meidenvenijn, bied dan ruimte aan haar verhaal. Liefst zonder oordeel naar de pesters toe. Hoe lastig dat soms ook is. Misschien is je dochter jaloers, omdat ze eerst omging met het populaire meisje en er nu ineens buiten ligt. Of voelt ze zich onzeker, vanwege getreiter. Probeer begrip te tonen en vertel haar hoe ze ermee kan omgaan.
Wat als jouw kind de oorzaak is? Blijf alert op haar gedrag
Hierboven staan voorbeelden van wat je kunt doen als jouw kind wordt buitengesloten of te maken krijgt met een ‘queen bee’. Maar wat als je dochter de oorzaak van het meidenvenijn is? Dat kan natuurlijk gebeuren – hoe goed je ook je best doet als moeder. Probeer daarom altijd alert te blijven op je eigen kind. Vraag aan de juf hoe ze in de groep ligt, informeer bij je dochter en kijk ook hoe ze zich gedraagt in verhouding tot andere kinderen. Merk je dat ze nogal bazig is? Maak dat dan bespreekbaar en vertel wat haar gedrag met anderen kan doen.
Meidenvenijn op de basisschool en de middelbare
Het vervelende van meidenvenijn is dat het zich in de basis vormt in het basisonderwijs, maar zich verder ontwikkelt op de middelbare. Zeker wanneer meisjes zich verschrikkelijk onzeker voelen (en dat ben je vaak in de puberteit), zijn ze vatbaarder voor dit gedrag. Ze trekken elkaar dan mee. Het is daarom belangrijk om alert te blijven op pestgedrag en gemene grapjes.
Door vanuit huis mee te geven dat het niet goed is een ander omlaag te trekken om jezelf beter te voelen, kom je hierin al een heel eind. En vergeet niet: we leven in een mannenwereld. Juist vrouwen zouden elkaar moeten steunen!
Bron DeMamaGids