'Aan me zitten terwijl ik lig te slapen is niet zo netjes hé, J en C.'

Dit soort teksten zitten in TikTok video's die nu massaal door jongeren gemaakt worden. Op de muziek van het R&B-nummer Don't van Bryson Tiller delen duizenden jongeren hun ervaringen met seksueel overschrijdend gedrag. De trend is over komen waaien uit Amerika en is in Nederland al een week trending. Volgens experts lijkt het op een moderne versie van de Twitterhashtag #Metoo uit 2017.

De video's zien er, zoals gebruikelijk op TikTok, allemaal hetzelfde uit. Jongeren playbacken het nummer en in beeld verschijnt een tekst waarin ze uitleggen wat hun is overkomen. het zijn verhalen over het verspreiden van naaktfoto's en aanranding. De teksten eindigen met een oordeel, als 'niet zo netjes he?' en 'niet zo lief he?' Soms wordt hier een naam aan toegevoegd, alleen de eerste letter van een naam of in andere gevallen helemaal geen naam.

"Ik heb nu dus zo'n video gemaakt om het taboe te doorbreken omdat het nog best wel lastig is om op social media je ei kwijt te kunnen zonder heel veel haatreacties."
Suzanne (17) maakte een TikTok over grensoverschrijdend gedrag

"De trend lijkt op #metoo," zegt social media specialist en TikTokker Marieke Kuypers. "Dat was vooral op Twitter en met een wat oudere generatie. Op TikTok zitten meer jongeren. Het lijkt op elkaar omdat mensen ook door elkaar aangestoken worden. Als je veel van zulke video's ziet durf je eerder."

En dat zeggen sommige makers zelf ook tegen NOS Stories. Zo zegt de 17-jarige Suzanne die een video maakte over verkrachting:

"Ik heb nu dus zo'n video gemaakt om het taboe te doorbreken omdat het nog best wel lastig is om op social media je ei kwijt te kunnen zonder heel veel haatreacties."

Eva van 16, die een TikTok maakte over aanranding zegt ook dat ze dit deed nadat ze het anderen zag doen: "Ik vind het gewoon heel erg belangrijk dat anderen er ook best wel bewust van zijn dat aanranding best wel dichtbij is."

Gezondheidszorgpsycholoog Najla Edriouch, die op social media psychologische adviezen geeft, denkt ook dat dit zeker helpt om ervaringen van seksueel overschrijdend gedrag bespreekbaar te maken. Ook zij ziet parallellen met MeToo. "Het is nu nog best een taboe terwijl het veel mensen overkomt. Het is goed dat mensen nu steun bij elkaar kunnen vinden en mensen voelen zich daardoor ook minder alleen."

Professionele hulp

Toch kan dat volgens Edriouch ook een keerzijde hebben: "Slachtoffers kunnen anderen slachtoffers nu psychische hulp bieden, en dat kan zorgelijk zijn." Dat is inderdaad wat er gebeurt. "Ik heb wel een paar berichtjes gehad van 'ja ik heb hetzelfde meegemaakt, ik weet niet echt goed hoe ik er mee om moet gaan kan je mij misschien helpen?", zegt Suzanne. "En hoe heb jij het lef bij elkaar geraapt om zo'n video te posten?"

Edriouch: "Als mensen niet goed begeleid worden kan dat zorgen voor een toename van de psychische klachten. Jongeren kunnen beter in hun video's het beste naar professionele instanties verwijzen."

Roy Heerkens van Slachtofferhulp maakt zich daar ook zorgen om. "Het kan kwetsbaar zijn om dit soort ervaringen publiekelijk te delen op TikTok, omdat iedereen het kan zien en erop kan reageren en de verhalen online blijven staan."

Volgens de organisatie is het nog maar de vraag of de jonge makers dit kunnen overzien. Bovendien kan het leiden tot victim blaming, zegt Heekens: "Dat jongeren horen dat het hun eigen schuld is en daarmee lopen ze ook risico op secundaire victimisatie, het opnieuw slachtoffer worden door veroordelende reacties."

Dit soort reacties zijn inderdaad eerder regel dan uitzondering. Zo zijn er volgens een aantal makers die NOS Stories sprak vooral veel jongens die het niet begrijpen en reageren met teksten als "dat ze dan hun benen dicht hadden moeten doen".

Toch vinden de makers die NOS Stories sprak de trend vooral heel goed: "Omdat er ook mensen zijn die dit soort verhalen niet durven te delen", zegt Eva. "En die blijven er gewoon nog steeds mee rond lopen. Misschien dat ze nu dan zien dat ze niet alleen zijn, dat ze er ook opener over worden en er minder mee gaan zitten."

En Suzanne zegt: "Het geeft wel een sterk gevoel, je weet dat je niet alleen bent en als je dat standaard weet dan voel je je sowieso sterker."

Bron

Het Centrum Seksueel Geweld is een plek waar slachtoffers van #MeToo aanranding of verkrachting hulp kunnen krijgen die ze nodig hebben: forensische, medische en psychische hulp. Bij het Centrum Seksueel Geweld werkt een team van artsen, verpleegkundigen, politie en andere hulpverleners samen om slachtoffers van aanranding en verkrachting specialistische zorg te geven.

Iemand steunen na seksueel geweld

Na een ongewenste seksuele ervaring is het fijn voor het slachtoffer dat er iemand voor hem of haar is. Jouw steun kan een groot verschil maken. Lees meer over wat jij kunt doen als iemand in jouw omgeving een ongewenste seksuele ervaring heeft meegemaakt.

Op deze pagina:

Wat is de situatie?
Tien tips

Wat is de situatie van je naaste?

Is de ongewenste seksuele ervaring afgelopen week gebeurd of was het langer geleden? Per situatie zijn er andere acties nodig voor de beste hulp. Lees meer over de verschillende situaties op de onderstaande pagina’s en bekijk de tips om je naaste op de juiste manier te ondersteunen.

Tien tips

1. Luister met aandacht

Laat weten dat je er voor iemand bent en luister met aandacht. Veel slachtoffers zijn bang om niet geloofd te worden en vinden het daarom moeilijk om hun verhaal te delen. Als je niet weet wat je moet zeggen, is luisteren vaak genoeg.

2. Steun je naaste

Je hebt misschien vragen aan je naaste. Vragen die bij het slachtoffer ongewenste gevoelens kunnen oproepen en soms zelfs als beschuldigend kunnen overkomen. Probeer er voor hem of haar te zijn en probeer steun te bieden. Accepteer het als hij of zij niet alles (gelijk) wil vertellen. Bekijk hier wat jij kunt zeggen tegen iemand die seksueel geweld heeft meegemaakt.

3. Wees je bewust van emoties

Soms zijn slachtoffers boos of juist heel verdrietig. Bij iedereen is het anders. Welke emoties je naaste ook voelt, denk eraan dat ze er mogen zijn. Ook wanneer je daar zelf moeite mee hebt.

4. Stel vragen over aanraking

Mensen die seksueel geweld hebben meegemaakt willen soms een tijdje liever niet aangeraakt worden. Een goedbedoelde kus of knuffel kan de eerste tijd veel ongewenste herinneringen oproepen. Vraag voorzichtig of het oké is dat je iemand aanraakt of laat de ander het initiatief nemen.

5. Vraag naar de wensen van je partner

Seks hebben na een ongewenste seksuele ervaring kan moeilijk zijn. Als je een liefdesrelatie hebt met het slachtoffer, zet hem of haar dan niet onder druk om te vrijen. Vraag je partner wat zijn of haar wensen zijn op het gebied van seksualiteit en intimiteit.

6. Bied praktische hulp

Kan ik boodschappen voor je halen? Zal ik met je meegaan naar die afspraak? Praktische hulp kan heel fijn zijn voor een slachtoffer. Vraag daarom of je iets voor hem of haar kunt doen.

7. Respecteer keuzes

Iemand die slachtoffer is geworden van seksueel geweld staat voor een aantal keuzes. Wel of geen aangifte doen? Psychologische hulp of niet? Het is belangrijk dat hij of zij goede informatie krijgt en vervolgens zelf keuzes maakt in zijn of haar eigen tempo.

8. Vertel het verhaal niet zomaar door

Laat je naaste zelf bepalen wie mag weten wat er is gebeurd en wie niet. Vertel zijn of haar verhaal alleen met toestemming aan anderen.

9. Heb geduld

Het verwerken van een ongewenste seksuele ervaring kan veel tijd kosten. Jij kan helpen door geduldig te zijn en te blijven luisteren.

10. Vergeet jezelf niet!

Misschien ben je ontzettend boos op de pleger of voel je je schuldig dat je de ongewenste seksuele ervaring niet voor de ander hebt kunnen voorkomen. Ook jij moet je emoties kwijt kunnen. Het is hierbij belangrijk dat je iemand anders zoekt met wie je kunt praten. Vertel je naaste wel dat je hulp zoekt bij anderen.

Samen helen – #metoo gespreksetiquette

In dit online boekje vind je tien tips over hoe je op een helende manier kan communiceren met iemand die seksueel geweld heeft meegemaakt. Samen-Helen.nl is een project van Legien Warsosemito-Schenk en Stijn Schenk. Samen maken zij producten die kunnen helpen bij de ondersteuning van overlevers, het overeind blijven van het steunfiguur en de verbinding tussen geliefden.

Hoe kom ik in contact?

Heb je hulp nodig, twijfel je of zit je met vragen? Dan kun je altijd anoniem en gratis met ons bellen, chatten of je kunt het contactformulier invullen. Buiten kantooruren kun je ons alleen bellen voor hulp binnen 7 dagen. Op zoek naar hulp na 7 dagen? Dan kun je ook het contactformulier invullen.