Mensen die op de werkvloer worden gepest, lopen ongeveer 30 procent meer risico om ziek te worden vanwege een psychische aandoening. Dit blijkt uit een onderzoek van de afdeling Volksgezondheidswetenschappen en het Stress Research Institute, beide aan de Universiteit van Stockholm, en het Karolinska Institutet. In de afgelopen 15 jaar lag het ziekteverzuim onder werknemers in Zweden rond de 2,5 procent, oftewel rond de 130.000 mensen. De meest voorkomende oorzaak van ziekteverzuim is een psychische aandoening. In 2022 waren psychiatrische diagnoses, waaronder stressgerelateerde psychische aandoeningen, goed voor 42 procent van de totale kosten van ziektekostenverzekeringen in het land.
Het verband tussen pesten op de werkvloer en psychische aandoeningen is al lang bekend. Er is echter een gebrek aan kennis over het mogelijke verband tussen pesten op de werkvloer en ziekteverzuim gerelateerd aan psychische aandoeningen. Dit verband is nu onderzocht in een nieuwe studie van onderzoekers van de afdeling Volksgezondheid en het Stress Research Institute van de Universiteit van Stockholm en het Karolinska Institutet.
De studie toont aan dat het risico op ziekteverzuim vanwege een mentale diagnose met ongeveer 30 procent toeneemt als de persoon wordt blootgesteld aan pesten op de werkplek.
"Het gaat hierbij om de gebruikelijke mentale gezondheidsdiagnoses, zoals depressie, angst en stressgerelateerde ziekte, diagnoses die ook toenemen in de maatschappij", zegt Rebecka Holmgren, PhD-student aan de afdeling Volksgezondheidswetenschappen van de Universiteit van Stockholm.
Nuttige kennis voor managers en personeelsmanagers
Holmgren en de rest van het onderzoeksteam onderzochten ook of degenen die eerder ziek zijn geweest vanwege een van deze diagnoses, in grotere mate melden dat ze op de werkplek worden gepest.
"Daar vonden we echter geen verband. Het belangrijkste verband dat we vonden, is dat pesten het risico op ziekteverzuim vergroot", zegt ze.
Degenen die kunnen profiteren van de resultaten van de studie zijn management- en personeelsmanagers in organisaties en bedrijven, aldus Holmgren.
“Het is belangrijk dat ze weten dat er een risico bestaat dat sommige personen niet meer kunnen doorwerken nadat zoiets is gebeurd. Dit betekent lijden voor het individu, maar brengt ook kosten met zich mee voor de organisatie. Daarom is het belangrijk dat managers en personeelsmanagers maatregelen nemen om pesten helemaal te voorkomen,” zegt ze.
Onderzoek gebaseerd op een langetermijnenquête
De studie is gebaseerd op gegevens van SLOSH, een enquête die wordt uitgevoerd bij het Stress Research Institute van de Universiteit van Stockholm, over onder andere hoe werk, werkomgeving, privéleven, pensioen en gezondheid elkaar in Zweden beïnvloeden gedurende een lange periode.
“Elke twee jaar wordt er een aanvraagformulier verstuurd en personen kunnen meerdere jaren achter elkaar deelnemen. In deze studie hebben we personen geselecteerd die gedurende een jaar hebben deelgenomen. Nadat ze de vragen in het aanvraagformulier hebben beantwoord, hebben we ze gedurende twee jaar gevolgd in registers voor ziekteverlof,” zegt Holmgren.
De onderzoekers hebben vergelijkingen gemaakt tussen een groep personen die aangeven dat ze op de werkvloer gepest zijn en een overeenkomstige groep die aangeeft dat ze niet gepest zijn. Andere factoren die zijn meegewogen met betrekking tot de twee groepen - om ze zo vergelijkbaar mogelijk te maken in termen van ziekteverzuim - zijn de genderverdeling, de thuissituatie en hoe ze stress op de werkvloer ervaren en eerdere ziekteverzuimen vanwege psychische aandoeningen.
Preventie hoeft niet direct gericht te zijn op pesten
In totaal gaat het om ongeveer 1.600 personen in elke groep, waarbij degenen in de ene groep beweren gepest te zijn en degenen in de andere groep niet.
"Hiervan werden 116 personen ziek gemeld in de groep waarin ze aangaven gepest te zijn. Het overeenkomstige cijfer voor ziekteverzuim voor de andere groep was 87. Dit duidt op een 30 procent verhoogd risico op ziekteverzuim vanwege pesten", zegt Holmgren.
Als het gaat om aanbevelingen voor preventieve maatregelen om ziekteverzuim als gevolg van pesten op de werkplek tegen te gaan, stelt Rebecka Holmgren dat deze niet per se gericht hoeven te zijn op pesten als zodanig.
"Als je kijkt naar wat onderzoek zegt over risicofactoren voor pesten, blijkt dat veel van deze factoren te vinden zijn in de werkomgeving. Dit zijn factoren zoals een gebrek aan leiderschap, onduidelijke rollen en organisatorische veranderingen. Maatregelen om pesten te voorkomen kunnen dus over het algemeen meer gaan over het waarborgen van een goede werkomgeving en een goede structuur als geheel", zegt ze.
Het artikel Bidirectionele associaties tussen pesten op de werkplek en ziekteverzuim als gevolg van veelvoorkomende psychische stoornissen - een propensity-score gematchte cohortstudie.
Håkan Soold
Naast Rebecka Holmgren zijn de onderzoekers achter de studie: Alessandra Grotta, onderzoeker bij de afdeling Volksgezondheid van de Universiteit van Stockholm; Kristin Farrants, universitair hoofddocent bij de afdeling Verzekeringsgeneeskunde van het Karolinska Institutet en Linda Magnusson Hanson, onderzoeker en universitair hoofddocent bij de afdeling Epidemiologie van het Stress Research Institute van de afdeling Psychologie van de Universiteit van Stockholm.
De studie Bidirectionele associaties tussen pesten op de werkplek en ziekteverzuim als gevolg van veelvoorkomende psychische stoornissen – een propensity-score gematchte cohortstudie is onderdeel van het onderzoeksproject Exposure to work-related negative social behaviors – expanded knowledge of its psychosocial work-related and organizational determinants and risk of morbidity and mortality, dat geleid werd door Linda Magnusson Hanson.