Kenniscentrum Pesten voor OrganisatiesPesten op de werkvloer is een complex en ernstig probleem. Het kan allerlei vormen aannemen, van subtiele opmerkingen en roddels tot openlijke beledigingen en zelfs fysiek geweld. Pesten kan niet alleen grote gevolgen hebben voor de gezondheid en veiligheid van de betrokken werknemer, maar ook voor de werksfeer en prestaties binnen een organisatie.
Wat is pesten op het werk?
Pesten op het werk wordt gedefinieerd als herhaald, onredelijk gedrag dat gericht is tegen een medewerker of een groep medewerkers en een risico vormt voor hun welzijn. Dit gedrag kan verbaal, fysiek, emotioneel, sociaal of zelfs seksueel van aard zijn. Het kan plaatsvinden via directe confrontaties, zoals gesprekken en e-mails, maar ook indirect via roddels of sociale media.
Voorbeelden van pestgedrag zijn onder meer:
- Beledigende opmerkingen, sarcasme of intimidatie.
- Iemand buitensluiten van werk- of sociale activiteiten.
- Het verspreiden van geruchten of leugens.
- Iemand opzettelijk kleineren of belachelijk maken.
- Dreigen met onterechte disciplinaire maatregelen.
- Het geven van zinloze taken of het onthouden van belangrijke informatie.
Pesten valt onder de zogenoemde psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en is een wettelijke verantwoordelijkheid van de werkgever om te voorkomen en aan te pakken.
Tip!
- Kijk voor meer informatie in het Kenniscentrum Pesten voor Werkgevers
De gevolgen van pesten op het werk
De impact van pesten reikt verder dan het slachtoffer alleen. Het kan leiden tot:
- Voor de gepeste werknemer: verhoogde stress, fysieke klachten zoals hoofdpijn of slapeloosheid, psychische klachten zoals angst of depressie, en uiteindelijk langdurige arbeidsongeschiktheid.
- Voor de organisatie: verminderde productiviteit, verhoogd ziekteverzuim, uitstroom van werknemers en hoge kosten voor werving en juridische zaken.
- Voor collega’s: een onveilige werkomgeving, spanningen in het team en verlies van vertrouwen in de organisatie.
Het aanpakken van pesten is dan ook essentieel, zowel voor het welzijn van medewerkers als voor de continuïteit en reputatie van de organisatie.
Wat kun je als werkgever doen tegen pesten op het werk
Als werkgever ben je wettelijk verplicht om maatregelen te nemen tegen pesten op het werk. Dit valt onder de Arbowet en maakt deel uit van de Risico-Inventarisatie & -Evaluatie (RI&E). Hier zijn enkele stappen die je kunt ondernemen:
1. Inventariseer risico’s: Breng situaties in kaart waar pestgedrag kan ontstaan, bijvoorbeeld door een hiërarchische cultuur of reorganisaties.
2. Stel beleid op: Ontwikkel een gedragscode en klachtenprocedure in samenwerking met de ondernemingsraad. Maak duidelijk dat pestgedrag niet wordt geaccepteerd.
3. Benoem een vertrouwenspersoon en klachtencommissie: Zorg dat werknemers een veilige plek hebben om hun klachten te delen.
4. Voorlichting en training: Geef werknemers en leidinggevenden voorlichting over het herkennen en voorkomen van pesten.
5. Vang slachtoffers op: Bied begeleiding en nazorg aan werknemers die gepest worden, en evalueer regelmatig of de genomen maatregelen effectief zijn.
Hoe ga je om met pestgedrag als werknemer?
Word je zelf gepest op het werk? Dat kan een enorme impact hebben op je gevoel van veiligheid en eigenwaarde. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen:
1. Maak het gedrag bespreekbaar: Geef duidelijk aan dat je het pestgedrag niet accepteert.
2. Zoek steun: Praat met collega’s om te zien of zij vergelijkbare ervaringen hebben. Samen sta je sterker.
3. Meld het pesten: Ga in gesprek met een leidinggevende, HR-manager of vertrouwenspersoon.
4. Bewaar bewijs: Houd een logboek bij van het pestgedrag, inclusief data, tijden en specifieke gebeurtenissen.
Als je merkt dat een collega wordt gepest, kun je helpen door steun te bieden en het pestgedrag niet te tolereren. Samen met andere collega’s kun je het probleem aankaarten en druk uitoefenen om het gedrag te stoppen.
Wat is geen pesten op het werk?
Niet elk conflict of incident valt onder pesten. Hier zijn voorbeelden van situaties die geen pestgedrag zijn, mits redelijk uitgevoerd:
- Het stellen van prestatiedoelen en deadlines.
- Het doorvoeren van organisatorische veranderingen of herstructureringen.
- Het aanspreken van een werknemer op ongepast gedrag of tegenvallende prestaties.
Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen redelijke managementpraktijken en onredelijk gedrag dat de grenzen van professioneel handelen overschrijdt.
Risicofactoren voor pestgedrag
Pestgedrag ontstaat vaak door een combinatie van persoons- en organisatiegebonden factoren:
- Bij de pester: gebrekkige sociale vaardigheden of persoonlijke frustraties.
- Bij de gepeste: afwijking van groepsnormen, zoals andere kledingstijl, achtergrond of prestaties.
- Binnen de organisatie: een hiërarchische of competitieve cultuur, onduidelijke verantwoordelijkheden of gebrekkige communicatie.
Door deze risicofactoren tijdig te signaleren, kun je als werkgever preventieve maatregelen nemen.
Een veilige werkcultuur creëren
Een veilige en inclusieve werkcultuur is de basis voor het voorkomen van pesten. Dit bereik je door:
- Open communicatie en duidelijke gedragsnormen.
- Het voorbeeld geven als leidinggevende.
- Regelmatige evaluatie van het werkklimaat en de effectiviteit van de anti-pestmaatregelen.
Door pestgedrag serieus te nemen en actief aan te pakken, draag je bij aan een gezonde en productieve werkomgeving waar iedereen zich gerespecteerd en veilig voelt.