Waarom pesten kinderen?

Pesten is vreselijk en het kan iedereen op elke leeftijd overkomen. Als een kind gepest wordt, gebruik dan onze adviezen om hem te helpen begrijpen waarom er wordt gepest en wat hij kan doen om het tegen te gaan. Pesters lijken populair in een groep, maar zijn het uiteindelijk niet altijd. Ze dwingen hun populariteit in de groep af door te laten zien hoe sterk ze zijn en wat ze allemaal durven. Via pesten lukt ze dat het makkelijkst: ze krijgen andere kinderen mee bij het te pakken nemen van een slachtoffer. En wie mee doet, loopt minder kans zelf slachtoffer te worden.

Het klink misschien raar maar kinderen die pesten zijn vaak erg onzeker. Ze komen heel zelfverzekerd over maar in werkelijkheid zijn ze vreselijk bang om door de anderen niet geaccepteerd te worden. Ze nemen het initiatief om de regels te overtreden, verzinnen hoe ze andere kinderen en volwassenen dwars kunnen zitten. Ze zijn er vaak goed in zichzelf 'uit de problemen te praten'. Doorgaans voelen ze zich niet schuldig dat ze pesten, vooral als ze met een groepje zijn. Het slachtoffer zien ze als een stommeling die 'erom vraagt gepest te worden'.

Stoer willen doen

Pesters proberen hun onzekerheid te verbergen door stoer te doen tegenover anderen en kiezen een gemakkelijk slachtoffer uit. Meestal is dit iemand die verlegen is, moeilijk contacten legt of andere hobby’s heeft dan de meeste andere kinderen. Soms is een pestkop iemand die vroeger zelf gepest werd. Om te voorkomen weer het mikpunt van pesten te worden, kan hij of zij zich bijvoorbeeld op de zwemclub of op een andere school agressief gaan opstellen.

De pester begint te pesten om aan anderen te laten zien dat hij / zij heel wat durft. Vaak wordt de pester door andere kinderen bewonderd. Hij of zij doet iets dat de anderen nooit zouden durven. De pester merkt hierdoor dat hij of zij succes heeft en dat smaakt naar meer. Bewonderd door andere kinderen gaat zij of hij door met uitschelden, afpakken of schoppen. Door het pesten versterkt de pester zijn of haar plaats in de klas of het vriendengroepje. Na een tijdje wordt het een gewoonte om het slachtoffer te pesten zodra de gelegenheid zich voordoet. Meestal hebben de pestende kinderen niet in de gaten hoe afschuwelijk het pesten is voor degene die gepest wordt. Terwijl het gepeste kind vreselijk bang is voor de pauze of niet op straat durft te gaan, ziet de pester het nog steeds als een lolletje.

Geen grenzen

Elk apart zullen pestkoppen meestal toegeven dat ze pesterijen niet zo onschuldig vinden, maar in groep of verborgen door de anonimiteit van het internet schakelen ze hun persoonlijk geweten uit. Pestkoppen zijn vaak kinderen die nooit geleerd hebben met grenzen om te gaan en gaan zichzelf dus ook geen grenzen opleggen. Ook op andere vlakken kunnen ze zich moeilijk beheersen en men ontdekt vele pestkoppen in criminele feiten zoals pikken, vandalisme, steaming, enz.

Pestkoppen handelen meestal in groep. Alleen durven ze vaak niet te doen, wat ze in groep wel durven doen.

Zelf problemen

Pesten om stoer te doen komt voor maar vaak is dat niet de enige reden dat de pester een slachtoffer uitzoekt. Vaak hebben kinderen die pesten zelf problemen en zoeken ze een zondebok om zich op af te reageren.

Uit onderzoek is namelijk gebleken dat kinderen die zelf gelukkig zijn, niet de behoefte hebben om te pesten. Pesters kunnen bijvoorbeeld boos of verdrietig zijn omdat hun ouders zijn gescheiden of omdat ze thuis te weinig aandacht krijgen.

Vaak zijn ze jaloers op degene die ze pesten en vinden het fijn om te zien dat hij of zij zich ook ongelukkig voelt. Wanneer iemand begint te cyberpesten kan dit een gevolg zijn van emotionele of psychologische problemen. Cyberpesten lijkt viraal te zijn, in die zin, dat als er enkelen beginnen, heel snel grote groepen mee gaan cyberpesten. Dit is o.a. een verschil met gewone pesten, waar het pestgedrag zichtbaar is. Nu kan een grote groep zich met het pesten bezig houden, zonder dat men precies weet wie allemaal meedoet.

Verveling

Pesten kan ook het gevolg zijn van verveling. Kinderen die niet weten wat ze in de pauze moeten doen gaan vaak uit verveling een slachtoffer zoeken om hun tijd te verdoen.

Anders durven zijn – de redenen voor pesten

Vaak is het onduidelijk waarom iemand gepest wordt. Als jouw zoon of dochter of een kind in je omgeving last heeft van pesterijen, vraagt hij zich waarschijnlijk af waarom, en jij ook. Het is belangrijk om te bedenken dat plagen en pesten vaak het gevolg zijn van een gevoel van onvermogen aan de kant van de dader.

Als een kind wordt gepest of getuige is van pesterijen, praat dan met hem over de mogelijke motieven van de pestkop. Help hem te begrijpen dat iedereen anders is en dat diversiteit juist iets geweldigs is, maar dat andere mensen dat niet altijd zo zien. Vaak voelen pestkoppen zich onbegrepen of onzeker, wat ertoe kan leiden dat ze mensen gaan pesten die 'anders' zijn.

Waarom verandert iemand in een pestkop?

Niemand wordt als een pestkop geboren. Soms worden pestkoppen gemotiveerd door een diepgaande reden, zoals problemen thuis. Vaak zijn ze vroeger zelf gepest of worstelen ze met andere problemen, waardoor ze zich boos of kwetsbaar voelen.

Toen Judith haar dochter Sophie hielp de confrontatie met haar pestkop aan te gaan, ontdekte ze waarom de pester zich zo gedroeg. 'Het kind vertelde mijn dochter dat ze het had gedaan omdat Sophie twee ouders heeft en een fijn thuis,' vertelt Judith. Dat is natuurlijk nog steeds geen excuus om iemand te pesten, maar', zegt Judith, 'het was duidelijk een teken van jaloezie'.

Hoewel het natuurlijk nooit goed is om te pesten, kan het begrijpen van de oorzaak wel helpen het in perspectief te plaatsen. Zo leert een kind om pestkoppen op een andere manier te benaderen en zichzelf te beschermen tegen blijvende schade.

Om privacyredenen hebben we de namen van alle mensen die hun verhaal vertellen veranderd. De verhalen die ze vertellen, zijn echter allemaal waar.

Gebruik de tips van psychotherapeute en zelfbeelddeskundige Dr. Susie Orbach om je kind meer inzicht te geven in de belevingswereld van pestkoppen:

Ga het gesprek aan

Gebruik aanknopingspunten uit de belevingswereld van kinderen om over pesten te praten. Bij een ouder kind kan een film of een video op social media het aanknopingspunt zijn. Heb het met een kind over het waarom, probeer je samen in te leven in de pestkop. Als je met jongere kinderen praat, kun je verhaaltjes over pesten gebruiken, zoals Assepoester. Je kunt dan bijvoorbeeld vragen: 'Waarom denk jij dat de stiefzussen Assepoester pesten?'

Kruip in de huid van een pestkop
Sommige pestkoppen hebben thuis problemen. Help kinderen te begrijpen hoe een gelukkig gezinsleven bijdraagt aan je zelfvertrouwen en dat andere kinderen misschien niet zoveel geluk hebben. Als het een vriend of vriendin is die vervelende opmerkingen maakt, kun je een kind stimuleren na te denken over het waarom. En als het kind het durft kan hij in gesprek gaan met die vriend of vriendin. Hij kan proberen de pester te helpen om zich niet op anderen af te reageren, maar hulp te zoeken voor de achterliggende boosheid, frustratie of het verdriet

Vervolgstappen

Leg uit aan je kind dat pesten vaak een uiting is van jaloezie. De pester kan juist de dingen belachelijk maken waar hij eigenlijk jaloers op is, zoals een eigen, bijzondere stijl
Moedig je kind aan om met zijn vrienden of vriendinnen te praten over hoe hij/zij zich voelt, zodat je kind zich minder eenzaam voelt

Bronnen en NJI