Hieronder lees je een fragment uit het hoofdstuk 'Wat pesten met jou doet als ouder'.
De vraag die jij je misschien ook af en toe stelt is: hoe toon ik mijn gevoelens op de juiste manier in een pestsituatie? Wat is gepast en gedoseerd? Je wil namelijk niet dat jouw gevoelens overheersen, want het is jouw kind dat rechtstreeks betrokken is in de pestsituatie, niet jij. Als je kind ziet dat jij te heftig reageert, zal het misschien denken: "Door mijn probleem zijn papa en mama nu heel verdrietig." Of: "Hoe kunnen mama of papa mij helpen als ze zelf zoveel verdriet hebben?" En dan zegt het de volgende keer misschien niets meer...
Vergis je niet: het is wel degelijk héél belangrijk dat je je emoties toont en gevoelens als angst of verdriet probeert uit te leggen, anders lijkt het alsof het probleem van je kind je niet raakt. Ga op zoek naar de mooie middenweg tussen steun en inleving. Vertel je kind dat je boos/bang/ verdrietig... bent, maar vooral dat je wil helpen zoeken naar oplossingen. Zeg echter niet dat je je schuldig of machteloos voelt, want daar heeft je kind op dat moment écht niets aan.
Iemand die op een mooie manier haar gevoelens toonde aan haar kinderen is Pauline. Haar twee dochters droegen nog voor hun tweede verjaardag een bril. De angst dat ze gepest zouden worden, was dan ook groot. "Als mama wil je alleen het beste voor je kind. En zou je alles doen om hun leven zo fijn mogelijk te maken. Maar toen ik zag dat ze er met die bril als kleine professors uitzagen, maakte ik me toch veel zorgen", vertelt ze. "Vooral bij de oudste. Ze zullen haar plagen, haar bril afpakken, ze zal de seut van de klas worden... Maar ik besloot die angst en onzekerheid niet te veel te tonen en vooral geen drama te maken van de bril."
En jawel, soms werd de bril op school afgepakt en moesten ze voor de zoveelste keer naar de brillenwinkel om de beentjes te laten bijstellen. En soms hoorde Pauline aan de schoolpoort de gemene opmerkingen rondvliegen. "Ik deed daar allemaal heel luchtig over," gaat Pauline verder, "en prees mijn dochter met haar prachtige bril. 'Je bent wie je bent, en iedereen is anders', benadrukte ik steeds weer opnieuw. Dat vond ik een stuk positiever dan telkens mijn onzekerheid en angst te tonen."
Die aanpak loonde: de oudste dochter is vandaag een tiener die prima in haar vel zit. En aan die bril is ze intussen zo gewend dat ze hem niet meer kwijt wil. "Mijn dochters hebben geleerd zelf weerbaar te zijn en voelen dat hun mama en papa er zijn, zonder dat wij in hun plaats weerbaar moeten zijn", besluit Pauline. "Dat is durven los te laten, en vertrouwen op je kind. Maar ook vaak heel ongerust zijn en jezelf duizend keer de vraag stellen of je wel goed bezig bent."
Leg je ei bij een andere partij
DELEN Het kan zijn dat je je schaamt of schuldig voelt omdat je kind toch niet dat perfecte wezentje blijkt te zijn - en geef toe, dat verlangt toch elke ouder?
Je mag je gevoelens tonen aan je kinderen, maar zoals gezegd kan je niet alles bij hen kwijt. Je zorgt er dus best voor dat je met je emoties ook bij iemand anders terechtkan: je partner, een familielid, een vriend of vriendin, een ouder die hetzelfde meemaakt, je huisarts, een psycholoog... Dat is niet altijd evident: het kan zijn dat je je schaamt of schuldig voelt omdat je kind toch niet dat perfecte wezentje blijkt te zijn - en geef toe, dat verlangt toch elke ouder? Maar als je praat over pestproblemen zal je ontdekken dat je meer steun en begrip krijgt dan je had verwacht, omdat geen enkel kind altijd en overal perfect (en) gelukkig is.
Welke gevoelens herken jij?
Boosheid
Uiteraard, want je kind wordt gepest. Hoe haalt iemand het in zijn hoofd om dat te doen? Die boosheid kan zich op verschillende manieren uiten: als kwaadheid met een snuifje begrip, als woede of zelfs als blinde haat (tegenover de pester, de ouders van de pester, de school...). Hoe boos je wordt, hangt ook af van hoe ernstig het pestprobleem is, van eventuele eigen ervaringen, en van je temperament.
Boosheid is begrijpelijk en normaal, maar: het is meestal geen goede raadgever. Kwaad reageren op iemand kan andere boosheid uitlokken. Soms is het daarom beter alles even te laten bekoelen. Anders krijg je misschien spijt van wat je deed of zei op een moment waarop je boze gevoel alles overheerste. Zoals Patricia, die op een bepaald moment razend de klas van haar kind en de pester binnenstormde. "Ik was gewoon radeloos", vertelt ze. "Het was wellicht niet de beste beslissing en ik ben achteraf ook op het matje geroepen bij de directie - ze praten er wellicht nog over op die school (lacht) - maar het is vanaf die confrontatie met de pesters wél beginnen te beteren. Alhoewel dat uiteraard geen excuus mag zijn om dat in de toekomst nog te doen!"
Schuldgevoel
- "Waarom moet dit mijn kind overkomen?"
- "Wat is er misgelopen tijdens onze opvoeding?"
- "Is het mijn fout dat mijn kind niet sterk genoeg is?"
- "Als mijn kind even onzeker/verlegen/brutaal... is als ikzelf, is het dan mijn fout dat het gepest wordt/een pester is?"
Dat zijn allemaal vragen die ouders van pesters of slachtoffers zich soms stellen, Vaak zonder een antwoord te vinden. En ja, het kan zinvol zijn om na te denken over hoe je met je kinderen omgaat, maar besef dan wel dat het nooit jouw schuld is dat je kind door anderen gepest wordt: het is altijd de verantwoordelijkheid van de pester. Voel je ook niet schuldig wanneer je kind een pester blijkt: jij hebt dat immers nooit gewild.
DELEN Je kan het verdriet of het probleem van je kind misschien (nog) niet wegnemen, maar jouw rol als mama of papa is veel meer dan dat.
Het kan wél zijn dat je kind zich aan bepaalde gedragingen van jou spiegelt. Geef je soms negatieve commentaren op sociale media? Bekritiseer je soms hardop het uiterlijk van BV's of spelkandidaten op televisie? Scheld je de scheidsrechter uit tijdens de voetbalmatch van je kind? Besef dan dit voorbeeldgedrag gekopieerd kan en zal worden. Durf kritisch naar jezelf te kijken en misschien vind je enkele werkpunten die jezelf en je kinderen een stapje kunnen vooruithelpen in het omgaan met anderen. Kijk niet te veel achterom, maar kijk vooruit, want alleen in wat nog komt, kan je nieuwe of andere keuzes maken.
Machteloosheid
Het gevoel niets te kunnen doen. Je kind niet te kunnen beschermen of troosten bij pestmomenten. Er gewoon niet zijn wanneer het fout loopt. Hoe lastig is dat niet voor een ouder: weten dat je kind op school gepest wordt en het toch elke ochtend moeten loslaten aan de schoolpoort of voordeur. En hoe verdrietiger het wordt, hoe radelozer en machtelozer jij je voelt.
DELEN Stel dat hij niet geneest: zal hij dan gepest blijven worden, of uitgelachen wanneer tijdens de zwemles zijn poortkatheter tevoorschijn komt?
Ouders van Florian
De ouders van Florian voelden zich vaak machteloos. "Het is als ouder echt niet gemakkelijk om te zien hoe je kind niet alleen lijdt onder zijn ziekte, maar ook onder al die vooroordelen, pesterijen en uitsluitingen. Hoe kunnen wij Florian dan vertellen dat hij zich daar allemaal niets van hoeft aan te trekken? Alsof dat zo gemakkelijk is. We kunnen wel zeggen dat hij fier op zichzelf moet zijn en dat wij fier op hem zijn, maar hij wordt intussen elke dag gepest, en wij kunnen daar niets aan doen." Dat gevoel van hulpeloosheid kleurt ook het toekomstbeeld van de ouders donker. Papa: "Stel dat hij niet geneest: zal hij dan gepest blijven worden, of uitgelachen wanneer tijdens de zwemles zijn poortkatheter tevoorschijn komt? Met zulke vragen zijn we meer bezig dan goed voor ons is, ook al omdat we beseffen dat kinderen op latere leeftijd nog veel wreder kunnen worden. Gelukkig wordt ons gevoel van machteloosheid een klein beetje lichter gemaakt door onze bewondering voor zijn sterke karakter. Bovendien hebben we de school vanaf het begin op de hoogte gebracht en weten we dat de leerkrachten heel goed met onze kinderen omgaan. Vooral met Florian."
Machteloosheid overvalt je, soms verlamt het je, maar probeer je toch niet te laten ontmoedigen. Je kan het verdriet of het probleem van je kind misschien (nog) niet wegnemen, maar jouw rol als mama of papa is veel meer dan dat. Jouw luisterende oor, je troostende woorden, je begrip, een knuffel enzovoort betekenen heel veel voor je kind.
