Eerst appt je oom wat hij die avond heeft gegeten, dan appt de vader van je zoons klasgenootje dat zijn kind zijn broodtrommel kwijt is. Veel mensen hebben een haat-liefdeverhouding met al die appgroepen waar ze in zitten, maar je afmelden en de groep de rug toekeren is makkelijker gezegd dan gedaan. "Mensen zijn sociale wezens, maar het kan ook te veel zijn."
De complete (schoon)familie, collega's, de ouders van de voetbalclub van je dochter, de organisatie van het jubileum van die oudtante, je bodypumpclubje, de vrienden van vroeger, de koffiemaatjes van nu: voor alles en iedereen is wel een appgroep. Sommige groepen zijn leuk, aan andere ergeren we ons vooral. Bijvoorbeeld door de grote hoeveelheid berichten, of de lengte of toon ervan. Maar één of meer van die groepen verlaten is nog niet eens zo eenvoudig.
Sociale druk
Dat we sociale druk ervaren om in appgroepen te blijven, is volgens Nastasia Griffioen goed te verklaren. De universitair onderzoeker promoveerde aan de Radboud Universiteit op smartphonegebruik onder jongvolwassenen (mensen tussen de 18 en 30 jaar). "Mensen zijn sociale wezens. We hebben een enorme behoefte aan sociaal contact. Vroeger leefden we in groepen en waren we afhankelijk van elkaar om te overleven."
Dat zijn we in zekere zin nog steeds, zegt Griffioen. "Er zijn studies waaruit blijkt dat eenzaamheid negatieve gevolgen heeft voor het psychisch welzijn van mensen, en zelfs studies waaruit blijkt dat eenzaamheid kan leiden tot fysieke gevolgen en een kortere levensduur."
Grotere groep mensen
Maar ons contact met mensen was een paar decennia geleden nog beperkt tot een kleine groep mensen. Wie verder weg woonde, konden we alleen bereiken door erheen te reizen, de huistelefoon te bellen of een brief te sturen.
"Nu hebben we via die appgroepen om de haverklap contact met mensen die we misschien niet eens zo goed kennen. Het is ook een stuk moeilijker om je daarvan af te sluiten; als mensen vroeger geen zin hadden in contact, dan namen ze gewoon de telefoon niet op en dacht de ander dat ze niet thuis waren. Nu zijn we in dat opzicht veel kwetsbaarder voor de sociale druk om te reageren, terwijl al dat sociale contact mensen veel energie kan kosten."
Lees meer: Werkgerelateerd whatsappen met collega's? 'Een heel slecht idee'
Een van die mensen is Jamie. Zij werd naar eigen zeggen gek van alle onzinnige berichten in de klassenapps van haar kinderen. "Ik vind dat het daarin hoort te gaan over belangrijke data en misschien over cadeaus voor de juffen. Maar ik vind het niet nodig om in de appgroepen te zetten dat iemand zijn broodtrommel kwijt is of dat een kind nog bepaalde voetbalplaatjes nodig heeft."
Een stuk rustiger
De moeder van vier besloot daarom uit de groepsapps van school te stappen. "Eigenlijk merk ik daar vrij weinig van. Belangrijke dingen worden nu via de mail medegedeeld. Dat vind ik een stuk rustiger."
Ook Tamara besloot om zo min mogelijk deel te nemen aan groepsapps. "Ik kan niet goed tegen prikkels, en al die appjes voelden toch als een appel om te reageren." Ze besloot daarom in te stellen dat ze niet zonder haar toestemming kan worden toegevoegd aan een groepsapp. "En de meeste uitnodigingen die ik krijg, neem ik niet aan. Ik stuur de initiatiefnemer dan privé een berichtje dat ik geen prijs stel op appgroepen en het graag hoor als er iets is wat mij aangaat."
Zijn verwachtingen wel echt?
Volgens Griffioen is het belangrijk om je af te vragen of de verwachtingen die jij denkt dat anderen hebben, wel echt kloppen. Verwachten mensen echt van je dat je binnen een bepaalde tijd reageert op berichtjes, of dénk jij dat ze dat van je verwachten? Nastasia Griffioen promoveerde op smartphonegebruik onder jongvolwassenen.
"Er zijn expliciete verwachtingen. Zo kan worden afgesproken dat iedereen evenveel bijdraagt in een groep. Maar vaker zijn de verwachtingen impliciet, ze worden niet uitgesproken. En misschien zijn ze zelfs niet reëel en niet echt. Is het lullig als jij niet elke keer reageert als een oom een foto van zijn eten in de familieapp zet? Of verwacht hij helemaal niet dat je reageert maar wil hij het gewoon delen?"
Eerlijk en transparant
Als jij jezelf verwachtingen oplegt die anderen niet hebben, dan is het goed om je daar bewust van te zijn, zegt Griffioen. "Dat kan helpen om de druk die je voelt te verlichten. Maar lukt dat niet? Wees dan open en transparant. Zeg eens: 'Hey, ik krijg heel veel berichtjes van jouw eten in deze groep, wil je dat ik daarop reageer, of is het voldoende voor jou om het te delen? En spreek uit dat jij het lastig vindt om daar elke keer op te reageren. Dat kan helpen om elkaar te begrijpen. En grote kans dat meer mensen in de groep er hetzelfde over denken als jij, dan help je hen ook door je uit te spreken."
Iemand die dat heel goed doet, is Marie (niet haar echte naam). Ze heeft drie dochters, en dat betekent ook appgroepen over verjaardagsfeestjes van vriendinnetjes, een appgroep van de judoclub van haar dochter etc. "Het is een kwestie van verwachtingsmanagement. Als ik aan een nieuwe appgroep word toegevoegd, dan zeg ik: 'Ik ben niet zo apperig, maar dank je voor het toevoegen'. Vervolgens reageer ik alleen als het nodig is. En het kan ook een week duren voor ik reageer. Daar wennen mensen vanzelf aan."
Handige appgroepen
Het maakt dat Marie zich ook niet zo ergert aan appgroepen. Het geluid ervan staat uit, en ze verwacht ook niet dat andere mensen op haar reageren. En sommige appgroepen vindt ze zelfs heel handig, zoals die voor verjaardagsfeestjes van vriendjes van de kinderen.
"Je ziet gelijk wie er zijn uitgenodigd, dus met wie je kind kan carpoolen, met wie eventueel samen een cadeautje kan worden gekocht en met wie je het überhaupt over het feestje kunt hebben. Tijdens het feestje kunnen de ouders met een druk op de knop laten weten dat ze wat later zijn en de foto's met iedereen delen. En na het feestje bedankt iedereen de ouders van de jarige, en dan is het klaar."
Marie vond ook de oplossing van de judoclub van haar dochter slim: in die appgroep kunnen alleen de beheerders berichtjes plaatsen. Zo'n appgroep maakte ook Nathalie, maar dan om een minder leuke reden: om familie en vrienden in 1 keer te kunnen inlichten over de hartoperatie van haar man. "Dat niemand kon reageren, werkte heel goed", vertelt ze.
Pijnlijk
"Het scheelde ons een hoop tijd en energie omdat we zo iedereen in één keer op de hoogte konden brengen, en bijna iedereen was er ook blij mee." Wat wel pijnlijk was, is dat het broertje van haar man de appgroep niet zag zitten en er gelijk uitging, en ook de zoon van haar man ging gelijk uit de groep.
Voor Mariska is het grootste probleem van appgroepen dat ze allemaal andere (vaak ongeschreven) regels hebben. "Ik zat in appgroepen van mijn werk: in de ene worden 24/7 berichten geplaatst en in de andere kreeg ik in het weekend te horen dat dat niet de bedoeling was. En in de ene app werden alleen korte berichten gewaardeerd, terwijl in de andere app hele mails werden geplaatst. Ik heb daarom besloten om maar in één appgroep te blijven, waarin het hele team zit."
Regels afspreken
Griffioen adviseert om die reden om duidelijk regels af te spreken als je een nieuwe appgroep begint. "Elke groep heeft een andere samenstelling, met een verschillend aantal leden en een ander doel. En veel groepen zijn dynamisch: er gaan mensen uit, er komen nieuwe mensen in, hoe actief mensen zijn verandert."
"Wees daarom duidelijk over wat er wordt verwacht. En als iets anders gaat dan je voor ogen had, gooi het dan in de groep zonder daarbij je oordeel te geven. Vraag bijvoorbeeld: wat vinden jullie ervan dat in deze appgroep met collega's ook 's avonds werkvragen worden geplaatst? Op die manier kom je als groep tot nieuwe regels."
Ook is het goed om een paar mensen de leiding te geven over een appgroep, zegt Griffioen. "Een manager of groepsleider die discussies kan leiden en mensen die niet meer in de groep horen, zoals een aangetrouwde neef die is gescheiden of een ex-collega, uit de groep kunnen gooien."
Vergelijkbaar met echte leven
Maar doe dat nooit zonder berichtje vooraf, waarschuwt Griffioen. "Bedenk dat de normen en omgangsvormen in een appgroep hetzelfde zijn als die in het echte leven. Mensen willen in zo'n groep op dezelfde manier bejegend worden en ook online willen we niet gekwetst worden. Dus bedenk: hoe zou ik dit op het schoolplein tegen de andere ouders uit de klassenapp zeggen?"
"En ga niet zonder een berichtje uit een groepsapp. Zeg bijvoorbeeld: 'Ik ga de groep verlaten, want veel informatie is voor mij niet interessant. Laat het weten als iets voor mij belangrijk is.' Begin ook geen nieuwe appgroep met een paar mensen minder omdat je de anderen niet actief uit een groep durft te gooien. Je zou iemand ook niet zonder iets te zeggen achterlaten in een café om met de rest van de groep in een ander café verder te gaan. Wees eerlijk en transparant, dat hebben anderen te respecteren."
Bron RTL Nieuws