Nieuwe hype: app-pesten

Het leven van medescholieren zuur maken door anoniem berichtjes te plaatsen. Het wordt steeds populairder door zogeheten pest-apps, die elkaar in rap tempo opvolgen.

door Daniël Verlaan beeld Ronald Visser

De term ‘pest-app’ is dit jaar echt doorgebroken. Een pest-app laat gebruikers anoniem berichten plaatsen, waar anderen vervolgens weer anoniem op kunnen reageren. Berichten als ‘wie is de grootste slet van de school?’ tot een ‘oproep om iemand in elkaar te slaan’ worden zonder goedkeuring van de makers van de app geplaatst en niemand weet door wie. De apps registreren namelijk geen persoonlijke informatie, waardoor het bijna onmogelijk is erachter te komen wie een bericht heeft geplaatst.

De eerste populaire pest-app in Nederland was Gossup. De app waaide over van de Ver- enigde Staten naar Nederland en werd net voor de zomer populair op Nederlandse middelbare scholen. In Haarlem verbood een school zelfs het gebruik van de app. Bart Breij, app-expert bij iPhone-website iCulture, merkte de app als eerste in Nederland op. Volgens Breij zijn dergelijke apps veelal kortstondige hypes: „Gossup verloor zijn populariteit tijdens de zomervakantie. Scholieren gingen niet meer naar school, wat ervoor heeft gezorgd dat de app na al die weken van inactiviteit niet meer populair was.”

De eerste populaire pest-app in Nederland was Gossup. De app waaide over van de Ver- enigde Staten naar Nederland en werd net voor de zomer populair op Nederlandse middelbare scholen. In Haarlem verbood een school zelfs het gebruik van de app. Bart Breij, app-expert bij iPhone-website iCulture, merkte de app als eerste in Nederland op. Volgens Breij zijn dergelijke apps veelal kortstondige hypes: „Gossup verloor zijn populariteit tijdens de zomervakantie. Scholieren gingen niet meer naar school, wat ervoor heeft gezorgd dat de app na al die weken van inactiviteit niet meer populair was.”

Maar als één pest-app zijn populariteit verliest, schieten andere als paddenstoelen uit de grond. Na kleinere hypes als Whisper en Secret is volgens Breij de kans groot dat de Amerikaanse app Yik Yak de volgende grote pest-app-hype wordt: „Yik Yak is nieuw en spannend en heeft onlangs een grote investering van 50 miljoen euro gekregen om verder uit te breiden. Zo’n app zou opnieuw voor commotie op scholen kunnen zorgen. Verbieden werkt niet. Want voor je het weet, zijn scholieren alweer overgestapt op een nieuwe app.”

Breij: „Pesten is geen hype, de middelen waarmee het gebeurt wel. En de anonimiteit die deze apps bieden kan de ernst van het pesten wel bevorderen.” Ook Patricia Bolwerk, oprichtster en voorzitster van Stop Pesten Nu, denkt dat de anonimiteit van pest-apps het gemakkelijker maakt om te pesten: „Je kunt sneller even een bericht plaatsen zonder dat je erop wordt aangesproken. Scholieren denken niet na over de impact en gevolgen, als ze iets anoniem plaatsen. Daarnaast kunnen degenen die gepest worden ook weer reageren door dingen te typen die ze normaal niet durven zeggen. Zo kan de situatie escaleren.”

Pest-apps zijn volgens Bolwerk op dit moment voornamelijk populair door het podium dat aan pesters wordt geboden: „Een pester moet een publiek hebben. Daarom kiezen zij vaak voor methoden waarbij anderen het pesten meekrijgen, zoals openbare berichten via pest-apps.” Ook is het voor de gepeste scholier niet vaak direct duidelijk wie het bericht heeft geplaatst en wie er allemaal op reageren, terwijl anderen in de klas wel weten wie het bericht heeft geplaatst.

Pest-apps zijn volgens Bolwerk op dit moment voornamelijk populair door het podium dat aan pesters wordt geboden: „Een pester moet een publiek hebben. Daarom kiezen zij vaak voor methoden waarbij anderen het pesten meekrijgen, zoals openbare berichten via pest-apps.” Ook is het voor de gepeste scholier niet vaak direct duidelijk wie het bericht heeft geplaatst en wie er allemaal op reageren, terwijl anderen in de klas wel weten wie het bericht heeft geplaatst.

De anonimiteit die pest-apps bieden levert ook voor de politie een probleem op. Als het pesten zo ver gaat dat de politie moet worden ingeschakeld, is het moeilijk anonieme berichten aan de pester te koppelen. „Je hebt minder bewijslast, waardoor het lastiger is om een zaak te starten. Je kunt niet zomaar zeggen dat iemand dat anonieme bericht heeft geplaatst”, zegt Bolwerk.

Volgens Bolwerk worden digitale media altijd al gebruikt om te pesten. „Als je met een medium kunt communiceren, kan het ook voor negatieve doeleinden worden gebruikt. Er wordt niet méér gepest door deze apps, maar het wordt wel gemakkelijker gemaakt. Daarbij breidt het pesten zich door internet en apps uit tot na schooltijd. Vroeger was je als scholier veilig bij je ouders thuis, nu gaat het pesten ook daar door.”

Bolwerk is van mening dat scholen en ouders een belangrijke rol spelen om het pesten via apps tegen te gaan. „Scholen moeten voorlichting geven over nieuwe media en in het bijzonder over apps. Wat doe je als je een pesterig bericht leest? Wat voor rol heb je als je zo’n bericht doorstuurt naar anderen? Ook is het belangrijk dat ouders goed opletten of het gedrag of de houding van hun kind in negatieve zin verandert. En het is voor degene die wordt gepest belangrijk dat hij of zij erover praat met anderen”, legt Bolwerk uit. „Steeds meer scholen geven gelukkig voorlichting over dit soort apps en het is belangrijk dat we hierover blijven praten.” reageren? consument@depersdienst.nl

Bolwerk is van mening dat scholen en ouders een belangrijke rol spelen om het pesten via apps tegen te gaan. „Scholen moeten voorlichting geven over nieuwe media en in het bijzonder over apps. Wat doe je als je een pesterig bericht leest? Wat voor rol heb je als je zo’n bericht doorstuurt naar anderen? Ook is het belangrijk dat ouders goed opletten of het gedrag of de houding van hun kind in negatieve zin verandert. En het is voor degene die wordt gepest belangrijk dat hij of zij erover praat met anderen”, legt Bolwerk uit. „Steeds meer scholen geven gelukkig voorlichting over dit soort apps en het is belangrijk dat we hierover blijven praten.” reageren? consument@depersdienst.nl