Sterk klasmanagement begint bij duidelijke routines. Geen zinloze regeltjes maar heldere afspraken: hoe je de les in alle rust start en eindigt, hoe je groepswerk aanpakt of toetsen afneemt. Want meer rust in de klas betekent meer effectieve lestijd en meer aandacht voor elke leerling. Expert en leraar Gert toont hoe je sterke routines bouwt.
“Met goede routines daalt de kans op conflicten”
Gert Verbrugghen
leraar Engels
Gert Verbrugghen, leraar Engels in het Alfrinkcollege Deurne, Nederland: “Bij het ontbijt, als je thuis opruimt of je aankleedt: we hebben allemaal routines. Die zorgen voor rust omdat je niet bij elke handeling hoeft na te denken. Ook in een schooldag zijn routines daarom erg nuttig: hoe je de les start, hoe je een toets afneemt, wat je doet als leerlingen hun materiaal niet bij hebben, hoe je van instructie naar groepswerk schakelt. Waardevol bij tieners die de grenzen aftasten maar net zo goed voor jonge kinderen, wanneer je bijvoorbeeld wisselt van de vertelkring naar hoekenwerk.”
“Met goed onderwezen routines daalt de kans op conflicten, omdat je gedrag automatiseert en situaties voorspelbaar maakt. Vaak klinken routines erg vanzelfsprekend. Maar in de drukte van de schooldag verwaarlozen we ze omdat we stappen overslaan, te snel veronderstellen dat leerlingen de afspraken nog kennen en de spelregels verwateren.”
Herbekijk de webinar ‘Klasmanagement: sterk starten met routines’
“Als je routines met je hele team uitwerkt en samen invoert, is het effect veel krachtiger. Ze zichtbaar maken in je lerarenkamer helpt ook. Idealiter staan je routines op punt vóór de start van het schooljaar. Maar ook tijdens het schooljaar kan je nieuwe routines aanleren: beter laat dan nooit.”
“Tot slot: neem je tijd om de afspraken in te oefenen met je leerlingen én blijf ze herhalen. Of toon ze met posters in de klas, want leerlingen vergeten snel. Net als leraren trouwens: routines opfrissen doe je beter samen, met starters én anciens.”
Zelf aan de slag met routines
Gert Verbrugghen: “Als voorbeeld een routine om een les af te sluiten. Altijd afhankelijk van je schoolcontext: blijven je leerlingen in hun lokaal of verplaatsen ze zich voor elke les? Hebben ze extra hulpmiddelen nodig om op te ruimen of lukt dat al aardig?”
STAP 1. Vraag je af welk gedrag jij als leraar wil zien
Ga na wat jij en je collega’s belangrijk vinden en hoe dat gedrag er in de praktijk precies uitziet. Wellicht wil je dat je leerlingen hun materiaal netjes opruimen wanneer de les voorbij is, de klas pas verlaten wanneer ze daar de toestemming voor krijgen en geen rumoer maken?
STAP 2. Vertel je leerlingen wat je verwacht
“Wanneer ik het signaal geef, doe je je spullen in je tas. Iedereen blijft zitten tot ik zeg dat je in alle rust kan rechtstaan en vertrekken.”
Vertel stap voor stap en heel precies hoe het gewenste gedrag eruit ziet. Vaak helpt het ook als je routines visueel voorstelt en ophangt in de klas. Cruciaal: leg uit waarom je deze routine hanteert, wat de meerwaarde is voor de les en voor je leerlingen.
STAP 3. Geef voorbeelden
“Neem je tijd om je notities netjes in de werkmap te stoppen. Je wacht niet bij de deur maar je blijft op je stoel zitten. Je mag praten nadat ik het signaal geef om te vertrekken, maar op fluistertoon.”
Met positieve én negatieve voorbeelden maak je heel concreet duidelijk wat je wel en niet wil zien gebeuren.
STAP 4. Controleer of je leerlingen alles begrijpen
“Chiara, kan jij me vertellen waarom het belangrijk is dat je je planner niet dichtklapt voor ik het signaal geef?” “Jan, leg eens uit wanneer je mag rechtstaan?”
Vraag je leerlingen om de routine in hun eigen woorden uit te leggen. Zo kan je samen herhalen en extra toelichten waar nodig.
STAP 5. Oefen de routine in
Maak voldoende tijd tijdens je les. Oefen de hele routine in, vanaf je eindsignaal tot iedereen de klas uit is. Merk je na een poos dat de routine in het honderd loopt, oefen dan opnieuw. Als je met je hele team dezelfde routines hanteert, blijft de impact op je eigen lestijd beperkt en is de winst op termijn vele malen groter.
Bron Klasse