"Leraren zijn geen incapabele sukkels, maar ze zijn vaak niet deskundig genoeg om het pesten aan te pakken." Dat is de conclusie van een vijf jaar lang onderzoek naar pesten van de Rijksuniversiteit Groningen. "Pesten is een ontzettend complex proces."
Vijf jaar lang deed onderzoeker Beau Oldenburg van Rijksuniversiteit Groningen met een heel team onderzoek naar pesten op basisscholen. Ze maakte gebruik van data van 10.000 leerlingen van tientallen scholen.
Heel complex
Oldenburgs conclusie is heftig: "Leraren en scholen doen heel erg hun best om het pesten aan te pakken, maar het lukt ze in veel gevallen niet".
De onderzoeker vervolgt: "Dat komt absoluut niet omdat leraren incapabele mensen zijn, dat komt omdat pesten heel complex is. Het gebeurt vaak stiekem en de kinderen die gepest worden, praten er vaak niet over. Dat maakt het ontzettend moeilijk om het aan te pakken."
Wel aanpakken
Volgens Oldenburg zijn er ook veel misvattingen rondom pesten. Het is volgens haar belangrijk om die eerst weg te nemen om te kunnen bepalen hoe pesten wél aangepakt kan worden. Zo zou elke leraar zich er van bewust moeten zijn, dat in iedere klas wordt gepest. "Leraren die zeggen dat in zijn of haar klassen niet wordt gepest hebben vaak ongelijk. In iedere klas wordt gepest."
En pesten is subjectief, een gevoel. En dat gevoel wordt vaak niet herkend door leraren. "Ik heb leerlingen en leraren apart de vraag gesteld: wie in de klas wordt er gepest? Antwoorden tussen leerlingen en leraren kwamen niet overeen."
Wat moet er veranderen?
De aanpak van pesten staat sinds maart 2013 bovenaan de maatschappelijke agenda. De Kinderombudsman en staatssecretaris Sander Dekker kwamen toen met een nieuwe wet: investeren in een veiliger schoolklimaat en scholen verplichten om pesten aan te pakken, zijn de belangrijkste maatregelen.
Sindsdien is iedere school verplicht om een pestcoördinator in huis te hebben en krijgen leraren bijscholing over pesten. Ook moet iedere school pestprotocollen naleven; de Onderwijsinspectie ziet daar op toe.
Werkt dat beleid? Volgens pestonderzoeker Oldenburg is iedere aandacht voor pesten 'goed', maar moet vooral de toon van het debat veranderd worden. En het besef moet doordringen: "Je bent geen slechte leraar als je het pesten niet kunt aanpakken. Het is heel complex. En we moeten ophouden met oplossingen als: als je gepest wordt, sla je maar gewoon terug. Dat werkt niet."
Pesten
- Volgens cijfers van de overheid daalt het aantal pesterijen
- Zo werd in 2014 op de basisschool 14 procent van de kinderen één keer of vaker per maand gepest.
- In 2016 is dat percentage gedaald naar 10 procent. In het voortgezet onderwijs is er een daling van 11 naar 8 procent.
- De Kinderombudsvrouw en staatssecretaris Dekker vinden juist dat er al veel gebeurt, maar erkennen: pesten blijft een hardnekkig probleem.
- Sinds maart 2013 is er een nieuwe wet: investeren in een veiliger schoolklimaat en scholen verplichten om pesten aan te pakken, zijn de belangrijkste maatregelen.
- De PVV wil pesters harder aanpakken en diende daarvoor ook een motie in die het overigens niet haalde in de Kamer. "Als er pesterijen plaatsvinden moeten er diepgaande gesprekken komen met de leerling en de ouders. Als de leerling voor de derde keer in de fout gaat, moet hij van school. Daarmee geeft je ook een duidelijk signaal aan de rest van de leerlingen. Dit moet landelijk beleid worden."
Groepsproces
Volgens Oldenburg is het belangrijk dat pesten als groepsproces wordt gezien. Bij die groep, moet dan ook de oplossing worden gevonden. "Als er gepest wordt moet je niet alleen de pester straffen, maar de kracht van de groep moet positief worden gebruikt. De groep wordt niet gestraft, maar bewust gemaakt van hoe zij het verschil kunnen maken. De leraar moet met de hele klas praten en met de groep het probleem aanpakken."
Ook is de vraag belangrijk: Waarom wordt er gepest? "Kinderen pesten om cool te willen zijn. Pesten geeft een bepaalde sociale status. Het is dus een echt groepsproces. Daarom is het belangrijk om met de hele klas het probleem op te lossen."
Bron RTL Nieuws