De online wereld is een geweldige plek! Je kan er vrienden ontmoeten en je favoriete muziek en foto’s delen. Je kan er zelfs de wereld veranderen als je, zoals Malala en Martha, geweldige ideeën en een vlotte pen hebt, en zelf initiatief durft te nemen (zie pagina 15).
Op de volgende pagina’s van dit handboek kun je je vaardigheden testen, meer te weten komen over je rechten in de online wereld en tips en tools creëren die je met jongeren overal ter wereld kan delen. Je ontdekt ook wat je leeftijdsgenoten denken over bepaalde online activiteiten en wat zij verwachten van het internet. Daarom heet dit handboek ook WWW – het Web dat Wij Willen.
Wat vind jij van het internet? Waarvoor zou het moeten dienen? Deel jouw mening op www.webwewant.eu/nl
Inhoudsopgave lespakket
Mijn rechten en plichten online
1.1 Ken je rechten en plichten: Welke van de bovenstaande concepten zijn volgens jou je online rechten en welke zijn je online plichten. Kunnen ze allebei tegelijk zijn? Je kan ook andere begrippen noteren die volgens jou horen bij online rechten en plichten.
1.2 Algemene gebruikersvoorwaarden, de ultieme uitdaging: Je hebt ongetwijfeld al een keer een vakje aangevinkt waardoor je instemde met de voorwaarden van een site. Hoewel het een tekst in onbegrijpelijk juridisch jargon lijkt te zijn waar maar geen eind aan komt, verbind je jezelf aan een reeks rechten en plichten door dat vakje aan te vinken. Het is dus belangrijk dat je probeert te begrijpen wat er geschreven staat.
1.3 Wanneer je rechten niet worden gerespecteerd... : Anderen kunnen op veel verschillende manieren jouw online rechten schenden of er inbreuk op maken. In sommige gevallen heeft het te maken met netiquette of verwacht ethisch online gedrag, maar in andere gevallen kan het een schending zijn van een wet die zelfs tot juridische maatregelen zou kunnen leiden. “Ik heb ooit online een App gekocht en er bleef maar geld verdwijnen van mijn rekening. Mijn moeder werd kwaad maar slaagde er toch in al mijn geld terug te krijgen.” Welke rechten werden er volgens jou in dit geval geschonden? Denk je dat hij al zijn plichten heeft vervuld? Hoe vond zijn moeder volgens jou een oplossing voor het probleem? Zou jij een dergelijk geval melden en waar dan?
“Informatie is geen kennis”, Albert Einstein
2.1 Tijd om eens kritisch na te denken: WAAR OF NIET WAAR? We denken allemaal dat we niet in een scam zouden trappen. Maar de waarheid is dat de oplichters beter worden en wij niet per definitie slimmer. Hoe vaak zien we niet een pop-up met de mededeling dat we de eerste prijs gewonnen hebben of dat we speciaal voor iets zijn uitgekozen?
2.2 Gereedschap voor een geloofwaardige online journalist: Blogs zijn een populaire manier geworden waarop burgers in real time verslag kunnen doen over gebeurtenissen. Ze kunnen zelfs kinderen en jongeren een manier bieden om de publieke opinie te beïnvloeden. Kijk naar de volgende twee voorbeelden.
2.3 Denk na voordat je iets op het internet plaatst: Je plaatst een aantal foto’s van een feestje van vorig weekend op een sociaal netwerk – welke foto’s upload je en wie van je vrienden tag je?
Deelnemen op het web
3.1 Doen, reageren, in dialoog gaan...: Noteer in de ruimte hieronder 5 manieren waarop face-to-face en online interactie van elkaar verschillen.
3.2 Jezelf zijn online: Wat zijn jouw online en offline waarden? Kies woorden uit het woordveld hieronder om jouw persoonlijkheid en waarden te beschrijven. Wie is de “echte jij” offline of online? Noteer de bijvoeglijke naamwoorden die jou het beste beschrijven in de “online” of “offline” cirkel of in de overlappende ruimte als het woord je zowel online als offline beschrijft. Als je wil, kun je eigen bijvoeglijke naamwoorden toevoegen.
3.3 Proactief en verantwoordelijk deelnemen! : Vink de acties aan die volgens jou een veiligere persoonlijke ontmoeting mogelijk zouden maken met een vriend die je eerder alleen online ontmoet hebt.
Geef vorm aan je identiteit
4.1 Stel jezelf voor aan de wereld: De informatie die anderen op het web kunnen vinden, kan jou op een verkeerde manier weergeven. Natuurlijk kan veel van deze informatie uit de context gehaald zijn. Maar dat maakt helaas niet uit, want wanneer iemand eenmaal een afbeelding van jou of content over jou gezien heeft, dan heeft hij/zij al een mening over jou gevormd. Welke indruk wekken deze foto’s?
4.2 Me, myself and I Je identiteit is geen vaste toestand; niet alleen kan zij in de loop der tijd veranderen, maar één persoon kan er ook meerdere identiteiten op nahouden, afhankelijk van de context waarin hij/zij zich bevindt. Kun je de verschillende identiteiten beschrijven die jij zou kunnen aannemen in de volgende situaties
4.3 De waarheid en niets anders dan de waarheid? Bij het vormen van online identiteiten doet zich vaak de vraag voor of we altijd accurate informatie moeten geven over wie we zijn. Waar trekken we de lijn tussen bewust vorm geven aan onze identiteit en “identiteitsbedrog”? Wat vind je van de scenario’s hieronder? Ben je het eens met de handelingen van deze mensen? Is het acceptabel om dit te doen? Hadden deze mensen beter op een andere manier kunnen handelen?
Privacy, mijn kostbaarste bezit
5.1 Undercover in de online wereld Probeer het verhaal te achterhalen van deze schrijver wiens standbeeld je kan bezoeken vóór het Vajdahunyad Kasteel in het Stadspark van Boedapest in Hongarije. Wat heeft dit te maken met anonimiteit?
5.2 Het recht om vergeten te worden – een digitale voetafdruk verwijderen Delen of niet delen, dat is de vraag! Terwijl sommigen er de voorkeur aan geven hun profiel privé te houden, willen anderen het kleinste detail van hun leven met de wereld delen. Sommigen houden ervan om te lezen over het leven van anderen, terwijl anderen een beetje geïrriteerd raken wanneer ze overspoeld worden met nutteloze informatie… Wat zouden mensen volgens jou moeten delen en wat niet?
5.3 Laat jezelf zien, maar niet te veel! Het internet is een geweldig kanaal om te flirten en te experimenteren, vooral als je in het echte leven nogal verlegen bent. De remmingen om iemand te benaderen zijn minder groot en geleidelijk kan je vertrouwen om iemand in het echte leven te benaderen, groeien. Maar hoe ver ga je? Hoe ver zou je online gaan? Geef voor elke bewering aan hoe gemakkelijk jij je zou voelen in deze situatie. Bespreek je antwoorden met iemand die bij jou in de buurt zit.
5.1 Mijn privacy en die van jou De bescherming van je privacy hangt echter niet alleen van jou af, zij hangt ook van anderen af. Privacy is een recht, maar ook een plicht. Het is belangrijk om voor ogen te houden dat iedere actie die je online onderneemt, gevolgen kan hebben voor anderen. Zelfs wanneer je je profiel beschermt, kan persoonlijke informatie toch online verspreid worden vi het systeem van taggen. Denk eens na over de opmerkingen, voorkeuren, foto’s en andere content op je sociale netwerkpagina.
De artiest in jezelf
6.1 Wat is auteursrecht? Het is niet altijd gemakkelijk te begrijpen wanneer iets wordt beschermd door auteursrecht en hoe door auteursrecht beschermde items op een wettige manier kunnen worden gebruikt. Test je kennis over het volgende – zijn dit schendingen van het auteursrecht?
6.2 Ben je een piraat? heb je geleerd – Ben je webwijs of weet je nog niet veel van het web?