Mijn kind is omstander | Voor Ouders

Hoe komt het dat ze toekijken en er niet tegenin gaan

Veel jongeren zijn bang zelf het volgende slachtoffer te worden. Als iemand wordt gepest is het kind misschien bang er iets van te zeggen, omdat hij of zij bang is om zelf gepest te worden. Het kan ook zijn dat ze niets doen omdat ze niet weten hoe ze met de situatie om moeten gaan.

Wist jij dat ...

Pesten in 10 seconden stopt (in 57% van de gevallen) als de omstanders/team- of klasgenoten (PEER pressure group) ingrijpen!

Het is belangrijk met kinderen te praten en ze te laten inzien dat ze door niets te doen, ze tegen de pester & meelopers, zonder woorden zeggen (wie zwijigt stemt toe). De pester en meelopers zien dat als volgt: "Jij ziet het en zegt er niks van, dus jij vind het goed. Anders zou je er wel iets van zeggen!".

Voor het slachtoffer voelt het bijna hetzelfde als de omstanders niet ingrijpen of er iets van zeggen. Bij pesten zijn er namelijk altijd heel veel mensen die iets zien en er niks van zeggen, voor iemand die gepest wordt betekent dit: "Jij vindt het dus ook normaal wat ze bij mij iedere dag weer doen. Want jij ziet het en zegt er niks van." Dit zorgt ervoor dat iemand die gepest zich zo eenzaam voelt.

Soms zeggen wij als ouders: "Zeg er maar niks van straks gaan ze jou pesten". Weet dat wij onze kinderen vooral niet steunen met een reactie zoals deze. Als zij melden dat iemand gepest wordt, dan willen ze dat jij mee denkt over een oplossing. Het is gecombineerd met de angst, als ik zou worden gepest ... zou dan ook geen enkele ouder voor mij op willen komen? Je kan bijvoorbeeld aan de leerkracht melden, mijn kind ziet ... bij ... en wil dat dit pesten stopt, kunnen jullie dit oppakken zonder de naam van ons kind te noemen (want dit voegt niks toe), mijn kind wil gewoon dat het pesten stopt!

Indirect worden de omstanders hierdoor zelf slachtoffer, dit komt doordat mensen die niets aan het pesten doen zichzelf ook laten domineren door de pester en meelopers. Maar als ze voldoende zelfvertrouwen ontwikkelen om tegen dit pestgedrag in te gaan, zal de pester vaak stoppen of minder pesten. Vaak zie je ook dat anderen daardoor op durven op te staan tegen de pester en meelopers.

“De rol van de groep is echter een belangrijke factor waardoor pestgedrag op school ontstaat en in stand gehouden wordt”

Veel mensen doen niets als er gepest wordt

Opvallend is dat bij pesten altijd veel mensen toekijken en maar een klein aantal daadwerkelijk ingrijpt. Volgens Patricia Bolwerk, oprichtster van stichting Stop Pesten Nu, is dit wat mensen die gepest worden het allerergst vinden. Zie deze video Experiment Gepeste jongen in kilko dumpen - Grijpen mensen in (of klik op de afbeelding)

"Als je gepest wordt, voel je je vaak onzichtbaar omdat niemand ingrijpt", legt Bolwerk uit. "Met die onzichtbaarheid hebben ze het vaak zwaarder dan met de fysieke pijn. Je eigenwaarde wordt van pesten heel laag, als niemand iets zegt, ga je zelf ook geloven dat je het wel verdiend zult hebben. Als er ook maar een iemand iets van zegt, weet je: diegene vindt ook dat ik dit niet verdien." Volgens Bolwerk is het daarom altijd belangrijk om er iets van te zeggen.

Wat ook meespeelt bij de afwachtende houding van omstanders, is dat mensen opgevoed worden met het idee dat stoeien erbij hoort. "Daarom denken ze: ik bemoei me er niet te snel mee. Wat ook veel mensen denken, is dat de gepeste voor zichzelf moet opkomen. De meeste slachtoffers bijten ook echt wel van zich af, maar het is altijd een oneerlijke situatie. Bijvoorbeeld omdat de pesters met meer zijn of omdat een pester ouder is."

Wist je dit?

Ongeveer 80% van het pesten gebeurt buiten het zicht van de leerkracht blijkt uit onderzoeken. Bijvoorbeeld in de kleedkamer bij gym, onderweg in de rij, op de gang of de toiletten, enz.

Je kind is een omstander

"Pesten heeft niet alleen invloed op degene die gepest wordt. Misschien heeft het kind zelf niemand gepest, maar kijkt hij of zij toe bij pesterijen. Kinderen denken misschien dat het verstandig is om niets te doen. Juist daarom is het belangrijk ze te leren dat ze, door pestkoppen te confronteren in plaats van stilzwijgend toe te kijken, pesten kunnen tegengaan.

Wat doe jij als je klasgenoot wordt uitgescholden? Houd je je mond of kom je voor ze op? Of zou je er wel iets van willen zeggen, maar durf je dat niet?

1. Verplaats je in degene die wordt gepest

Stel je eens voor hoe het is om in de schoenen te staan van iemand die wordt gepest. Om niet naar school of je werk te durven. Om keer op keer belachelijk gemaakt te worden. Om geen vrienden te hebben en er helemaal alleen voor te staan. Dat gun je niemand, toch?

2. Praat met degene die gepest wordt

Als je ziet dat iemand wordt gepest, probeer daar dan met hem of haar over te praten. Vertel dat je ziet dat er gepest wordt en hoe erg je dat vindt. Alleen al het feit dat iemand ziet wat er gebeurd, kan voor een pestslachtoffer enorm veel betekenen.

3. Doe je mond open tegen pesters

Als je getuige bent van pesterijen, confronteer de pester dan met zijn of haar gedrag en zeg wat je ervan vindt. Dat is spannend, maar kan heel effectief zijn. Hoe meer mensen pesters vertellen hoe belachelijk het is wat ze doen, des te eerder ze er mee zullen stoppen. En denk daarbij dan weer even aan puntje 1: Hoe zou jij het vinden als je zou worden gepest?

4. Geef pesters niet de aandacht waar ze om vragen

Pesten is vooral 'leuk' als veel mensen er getuige van zijn. Pesters voelen zich ver verheven boven hun slachtoffer en aan die status hebben ze natuurlijk niets als het niet wordt gezien. Ga er dus niet als een ramptoerist bij staan als je ziet dat iemand wordt gepest en ga ook niet heel hard lachen als beledigende grappen worden gemaakt. Wijs de pesters op hun gedrag en laat ze vervolgens gewoon links liggen.

5. Zoek medestanders om pesten tegen te gaan

Pestgedrag los je vaak niet in je eentje op. Vertel het aan leraren, leidinggevenden of andere volwassenen en vraag ze om in te grijpen. Als je bang bent om zelf het volgende slachtoffer van de pesters te worden, vraag dan of de inhoud van het gesprek vertrouwelijk mag blijven. Ook door anderen te vragen om het pesten te stoppen, help je mee om het probleem te verhelpen.

6. Geloof niet alles wat er over iemand wordt gezegd

Ook online wordt er flink gepest. In 2014 gaf 11% van de jongeren tussen 15 en 25 jaar aan weleens online te zijn gepest. Cyberpesten gebeurt vaak door het verspreiden van roddels via WhatsApp, SnapChat of Facebook. Roddels die vervolgens klakkeloos worden overgenomen. Doe niet mee aan het verspreiden van dit soort verhalen en vertel degene over wie het gaat wat je hebt gehoord.

Hulp nodig?

Stichting Stop Pesten Nu heeft niet de mogelijkheid om iedereen individueel hulp te bieden. Wij vinden het wel belangrijk, dat jij over jouw (hulp)vraag met iemand kan praten om te kijken wat jij het beste kan doen.

Om deze reden houden wij bij, bij welke organisaties jij terecht kunt! Een op de drie kinderen die veel gepest wordt, durft dit aan niemand te vertellen. Dat blijkt uit onderzoek van vijf universiteiten en het Trimbos Instituut. Waarom is het, ook voor volwassenen, zo moeilijk om hardop te zeggen dat je gepest wordt? Patricia Bolwerk van stichting Stop Pesten Nu legt het je uit, zie video.