Conflict betekent letterlijk: botsing, strijd, verschil van mening. Een conflict is een smeulend meningsverschil, een slaande ruzie, langdurige tegenwerking enzovoorts. Een definitie van een conflict luidt als volgt:
Een conflict is een situatie waarin twee of meer partijen – individuen of groepen – die behoren tot één sociaal systeem, dingen nastreven die onverenigbaar zijn, en daardoor in botsing komen.
In gewoon Nederlands: We spreken van een conflict indien er sprake is van een situatie waarin twee of meerdere partijen verschillen van mening, gevoelens of behoeften, en geen van de partijen bereid is de ander tegemoet te komen. De twee partijen moeten behoren tot één sociaal systeem, dat wil zeggen regelmatig met elkaar te maken krijgen. Onder systeem moet daarbij hier worden verstaan een afdeling, een team, een dienst enzovoorts. Als dat niet zo is, dan zullen er vrijwel geen conflicten optreden: men haalt de schouders op en keert elkaar de rug toe.
Kenmerken van conflicten
Een vijftal kenmerken zijn onverbrekelijk verbonden met conflicten. Bij een conflict is er sprake van:
- verschillende behoeften/inzichten/gevoelens
- Behoeften / inzichten / gevoelens verschillen van mens tot mens. Ieder van ons weet dat maar lang niet altijd handelen wij daarna (gaan onopzettelijk uit van onze eigen behoeften etc.) of soms ook zijn juist deze verschillen de oorzaak van een conflict.
- Dit betekent dat in conflictsituaties de ‘feitelijke waarheid’ soms vrij onbelangrijk is. Mensen reageren veel meer op hetgeen ze denken dat waar is. De eigen opvattingen en gevoelens zijn de leidraad voor gedrag.
- onbegrip voor de ander(en)
- Conflicten komen vaak voort uit het niet (willen/ kunnen) opbrengen van begrip voor de ander. Naarmate de verschillen tussen individuen groter zijn is de kans op onbegrip ook groter (denk aan andere culturen).
- Soms spelen ook vooroordelen een rol en het stereotiep denken.
- negatieve emoties
- Conflicten zijn verbonden aan negatieve emoties. Al langer kan al iets dwars zitten waardoor ‘de bom barst’. Emoties kunnen ook steeds verder oplaaien tijdens een conflict. Men wordt het zat om steeds weer dezelfde argumenten te geven/ te horen en is in een steeds kortere tijdsperiode kwaad / geïrriteerd. Meestal neemt dan ook het onbegrip voor de ander toe. Hier kunnen ook antipathieën een rol spelen. Soms ‘mag men een ander niet’, soms is men ‘gewoon’ afgunstig. Conflicten zijn dan ook nooit alleen maar rationeel.
- verstoorde communicatie
- Bij conflict is er sprake van een verstoorde communicatie, er is een impasse of op zijn slechtst willen personen niet meer met elkaar praten. Er treedt simplificatie op dat wil zeggen naarmate men bozer wordt, wordt men ongenuanceerder. Men luistert steeds minder naar de ander. Een verstoorde communicatie kan ook aanleiding zijn tot een conflict.
- polarisatie
- Bij conflicten betrekken mensen (soms letterlijk in het geval van oorlog) stellingen. Indien er al verschillen waren dan hebben deze de neiging alleen maar groter te worden.