De anti-pestweek is een jaarlijks evenement in vele landen, zoals Verenigd Koninkrijk, België, Verenigde Staten, Canada, Australië, Nieuw Zeeland en Nederland en heeft tot doel leerlingen leren dat ook zij iets kunnen doen tegen pesten. Ook in kleine acties kunnen leerlingen laten zien dat ze pestgedrag afkeuren.
Waarom een Week tegen Pesten?
Het is belangrijk om pesten als groepsproces te zien. Er zijn meer leerlingen bij pesten betrokken dan alleen daders en slachtoffers (rollen bij pesten). Andere leerlingen dragen ertoe bij dat het pesten in stand blijft of zelfs toeneemt. Meelopers en aanmoedigers zorgen ervoor dat daders zich gesterkt voelen. Doordat buitenstaanders niet ingrijpen, stemmen ze impliciet in met het pesten. Hun rol is daardoor minder onbelangrijk dan die op het eerste gezicht lijkt. Verdedigers zijn belangrijk voor slachtoffers, maar ze kunnen het pesten in een klas vaak niet helemaal stoppen. Wel voelen slachtoffers zich een stuk beter in een klas met veel verdedigers. RUG - Socioloog Gijs Huitsing
“Onderzoek laat zien dat als een peer group ingrijpt, pesten binnen tien seconden afgelopen kan zijn in 57% van de gevallen."
Scholenadviseur Van de Sande en Stop Pesten NU-directeur Bolwerk hanteren allebei een helder onderscheid tussen plagen en pesten. Beide experts zijn het erover eens dat pesten geen individueel probleem is, een verhaal van één gemene pestkop waar iets aan gedaan moet worden, maar altijd binnen de context van een groep gezien moet worden. Daarom is het zo belangrijk om de hele groep bewust te maken, dan zijn we zo veel sneller dan alle pestprotocollen bij elkaar. De groep zelf staat er altijd met de neus bovenop.
2021 Overzicht van thema's en lesmaterialen voor de Week tegen Pesten Nationaal en Internationaal
► Bullying Awareness Week Canada, Alberta 2021 (3e week van november)
► One kind word Anti-Bullying Week UK - Week tegen Pesten UK - Monday 15th - Friday 19th November 2021
► World Anti Bullying Forum 2021 November 1– 3 2021 Stockholm
► Unesco International day against bullying (November 3th)
► Buitensluiten? Uitgesloten! Week tegen Pesten - Nederland - 27 september t/m 1 oktober 2021
► ‘He kōtuinga mahi iti, he hua pai-ā rau: Small ripples create big waves’ Week tegen Pesten - New Zeeland - 16 - 21 May 2021
► Stip-it Week tegen Pesten Vlaanderen - 5 tot 12 februari 2021
Lesidee (actief met je klas) Een jaar lang pesten #antipestbeleid van Kies Kleur tegen Pesten
Als school, jeugdvereniging of sportclub werk je best een sterk plan uit om pesten te voorkomen en aan te pakken. Hier vind je tips die duidelijk maken dat zo’n plan niet heel ingewikkeld hoeft te zijn. Je moet er gewoon mee aan de slag. Bovendien pluk je er het hele jaar de vruchten van! Laat je elke maand inspireren door een andere bouwsteen van een goed antipestbeleid. Bij elke bouwsteen staat er een voorbeeldopdrachtje dat helpt bij het voorkomen of aanpakken van pesten. Zo geven we pesten samen een heel jaar geen kans! #eenjaarlangtegenpesten, lees meer
Week tegen Pesten 2021 Lespakket Buitensluiten? Uitgesloten! voor BO- en VO-scholen | Stop Pesten Nu
Het thema van deze Week Tegen Pesten gaat over buitensluiten. Het is, naast één van de kinderachtigste, ook één van de meest pijnlijkste vormen van pesten waarbij iemand buiten de groep wordt geplaatst. Meestal gaat het om één persoon of soms enkele personen waartegen een grotere groep zich (af-) keert door deze buiten te sluiten. Dit kan zijn door iemand te weren uit groepsactiviteiten zoals bij spelletjes en sport. Door iemand niet uit te nodigen – op feestjes, in appgroepen, enz. – of altijd als laatste te kiezen bij bijvoorbeeld een potje voetbal op het schoolplein.
Buitensluiten, wat is dat eigenlijk?
“Buitensluiten is kort gezegd een situatie waarbij één persoon (of een bepaalde groep in het geval van discriminatie) de toegang wordt ontzegd tot het wij-gevoel. Jij hoort niet bij ons! Het is eigenlijk altijd een groepsproces, het gaat niet om een conflict tussen de ene persoon en de andere. Zelfs als er een aanstichter (pestkop) is die het begint, is er daarnaast altijd een meerderheid die meedoet of in ieder geval niet ingrijpt. Zij sluiten dus net zo goed buiten. En dat meedoen is vaak met een hele begrijpelijke reden; straks hebben ze het op mij gemunt of hoor ik er niet meer bij. Soms wordt iemand die wel probeert om contact te leggen, of tegen de groep ingaat, apart genomen en even goed de waarheid gezegd. Dan laat je het wel een volgende keer en conformeer je je aan de groep.”
♦ Kan iedereen slachtoffer worden?
“Pesten kan eigenlijk iedereen treffen. Dat is ook de reden dat velen eromheen zwijgen. Je weet immers nooit zeker of de groep zich niet tegen jou zal keren. Je kunt wel stellen dat iemand die al eerder gepest is, kwetsbaarder is om opnieuw slachtoffer te worden.”
♦ Waarom sluiten we mensen buiten?
“Opvallend is dat er altijd redenen worden gezocht waarom het legitiem is voor de groep om iemand buiten te sluiten. Zij mag niet meedoen want zij stinkt en gaat altijd zo snel huilen. Hij hoort er niet bij want hij is dik of heeft gekke kleren aan. Het lijkt er dan dus op dat er slechts aan bepaalde voorwaarden voldaan moet worden om er weer bij te mogen horen. Als je jezelf eens beter zou wassen, andere kleding gaat kopen of minder gevoelig reageert, dan mag je vanzelf weer meedoen. Maar dat is het verraderlijke; stel Daan wordt buitengesloten omdat hij gekke kleren draagt en hij komt maandagochtend het schoolplein oplopen met nieuwe Adidas schoenen en een hippe jas? Dan wordt er een nieuwe reden verzonnen: ‘wat een meeloper, hij aapt ons na.’ En zo hoort Daan er opnieuw niet bij.”
Lees verder >> Waarom sluiten wij mensen buiten?
Het lespakket bestaat uit 2 delen:
- Informatie over buitensluiten als vorm van pestgedrag (deel 1). Dit kan gebruikt worden om dit probleem met jongeren op uw school bespreekbaar te maken. Wat is het, wat is de impact en hoe kun je het tegengaan?
- Les ideeën (deel 2):
- Cartoons of korte strips rondom het stoppen van buitensluiting die je ook kunt inzetten als (digitale of uit te printen) poster en flyer.
- Whatsup?
► Download (gratis) lespakket Buitensluiting; (digitale) posters en flyers; Whatsup?" voor de Week tegen Pesten 2021'
- Wat is buitensluiten? Zie artikelen, onderzoeken en informatie hieronder:
- Buitensluiten, wat is dat eigenlijk?
- Buitensluitien en het puberbrein Promotieonderzoek
- Onderzoek: dit is de reden waarom sommige kinderen buitengesloten worden
- Wat doet buitensluiting met je?
- De opvoedkwestie: mijn zoon wordt buitengesloten
- Buitensluiten doet net zo zeer als buitengesloten worden
- Roddelen en buitensluiten: pesters populairder op middelbare school
- Buitensluiten doet net zo zeer als buitengesloten worden
- Pesten, gepest worden of buitensluiten in de speeltuin? Zo reageer je op ongemakkelijke speeltuinsituaties
Beschadigen
Het negeren en doodzwijgen van iemand, door te doen alsof iemand niet gehoord wordt als die wat vraagt, zich wil mengen
in een gesprek of gezellig mee wil doen met een groep heeft een verschrikkelijke uitwerking op de genegeerde persoon.
Zelfvertrouwen wordt ernstig aangetast – maar ook vertrouwen in anderen – en een gevoel van niks waard te zijn en tal van
andere negatieve gedachten kunnen iemand een leven lang(!!) beschadigen, en in sommige gevallen zelfs tot zelfmoord (pogingen) leiden. Terwijl het voor de anderen een “lolletje” is, vaak zichzelf groter makend ten koste van een ander, of bang om zelf de “pispaal” te worden en dus maar onnadenkend meelopen met de pester(s). En dan te bedenken dat dit soort gedrag óók een negatieve uitwerking heeft op de pesters en meelopers!
Eens een keer niet worden uitgenodigd, of niet mee mogen doen met een groepsactiviteit is niet leuk maar op zichzelf niet meteen heel erg. Als dit keer op keer gebeurt wèl. Dan is er sprake van (stelselmatige) buitensluiting. Dan wordt iemand bewust buiten een groep gehouden.
Dat is net zoals iemand treiteren een vorm van pestgedrag.
Grenzen
Het probleem van buitensluiten kunnen kinderen en jongeren (en vaak ook volwassenen) vaak niet in hun eentje oplossen. Het is belangrijk dat leerlingen weten dat er hulp voor iemand is als zij hiermee te maken krijgen. Dat zij weten dat dit onacceptabel gedrag is waar zij mee te maken hebben. Ouders en familieleden, vrienden, leraren kunnen hierin helpen.
Lees verder >> (gratis) Week tegen Pesten lespakket Buitensluiting; (digitale) posters en flyers; Whatsup?"
Door aan het begin van het schooljaar in te zetten op de normen en waarden en op samenwerking in de groep, ga je op een duurzame manier aan het werk om pesten aan te pakken. Leerlingen leren op die manier dat ook zij iets kunnen doen tegen pesten. Ook in kleine acties kunnen leerlingen laten zien dat ze pestgedrag afkeuren.
De eerste zes tot acht weken zijn cruciaal voor het creëren van een fijne sfeer in de groep, ookwel de Gouden weken genaamd. Onderzoeken tonen aan deze eerste 6 tot 8 weken van een nieuwe schooljaar het meeste ruimte bieden om invloed uit te oefenen op een positieve groepsvorming.
Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft de uitvoering van de Week tegen Pesten ondergebracht bij Stichting School & Veiligheid om o.a. jaarlijks de Week tegen Pesten op de kaart te zetten met ieder jaar een ander thema. Ook dit jaar heeft Stichting Stop Pesten Nu weer kosteloos lesmaterialen ontwikkeld ter ondersteuning van de Week tegen Pesten.
Hier tref je lesbrief aan van de Week tegen Pesten 2020. Door middel van opdrachten in deze lesbrief kunt u met uw leerlingen met het thema 'Samen Aan Zet' aan de slag, wordt er dieper over pesten nagedacht en leren ze zich te verplaatsen in de ander.
Een centrale vraag hierin is: “Wat zou er nodig zijn om zowel in de klas als online pesten tegen te gaan?”
We verplaatsen ons d.m.v. de opdrachten in: de gepeste, de pester, de meeloper en de omstander.
Download hier de Stop Pesten Nu lesbrief met de opdrachten voor de Week tegen Pesten 2020
Tijdens deze week, juist nu we na de Zomervakantie allemaal weer op school zijn, gaan we ons samen inzetten om van de school een fijne, leuke, veilige plek voor iedereen te maken. Pesten hoort daar niet bij. Samen met jouw klas, het team en de hele school zorgen we voor een prettige manier van omgaan met elkaar en een goede, positieve sfeer! We zijn daarom echt: Samen aan zet!
Een belangrijk gebied waar pestgedrag tegenwoordig veel plaatsvindt is online, en dan vooral op de diverse social media zoals Instagram, SnapChat, TikTok en in app-groepen (What's App, Messenger, Telegram), fora en chatrooms. Het cyberpesten krijgt extra aandacht aangezien veel pestgedrag zich verschoven heeft naar het digitale en zich veelal onttrekt aan het zicht van leraren en ouders. Met deze lesbrief kunt u in de ‘Week Tegen Pesten’, maar uiteraard ook gedurende het gehele jaar, alvast goed aan de slag!
2021 Week Tegen Pesten 2021 thema: Buitensluiten? Uitgesloten! (27 september t/m 1 oktober)
Het motto van de Week Tegen Pesten 2021 is ‘Buitensluiten? Uitgesloten!’. Samen zorg je voor een groepsklimaat waar iedereen erbij hoort, een plek heeft en zich welkom voelt. Buitensluiten hoort daar niet bij! Door mee te doen aan de Week Tegen Pesten, maak je een goede start in het nieuwe schooljaar waarin je met elkaar zorgt voor een fijne en veilige school.
Buitensluiten is een ernstige vorm van pestgedrag. Bij een groep willen horen is één van de basisbehoeften van de mens. Als je de toegang tot zo’n groep wordt ontzegd kan dit grote gevolgen hebben voor je zelfbeeld. Hoe jong of oud je ook bent. Het niet bij een groep horen is een belangrijke stressfactor die op termijn kan zorgen voor achterstand op gebied van sociale en empathische ontwikkeling.
Toch is het niet vanzelfsprekend dat iedereen erbij hoort. Leerlingen worden bijvoorbeeld uitgesloten vanwege leeftijd, gender, seksuele oriëntatie, beperking, etniciteit, levensbeschouwing, opvattingen etc.
Tegelijkertijd kunnen al dit soort ‘redenen’ ook een manier zijn van de groep om het buitensluiten te rechtvaardigen. Het suggereert dat als je wel voldoet aan de norm, je er weer bij hoort. Maar zo simpel is het vaak niet. Stel je wordt gepest met je haarkleur of kledingkeuze en je verandert dit, dan wordt er weer iets nieuws verzonnen. Er ligt dus iets anders aan ten grondslag, in de meeste gevallen een onveilige groepssfeer.
“De redenen die worden opgegeven over het waarom iemand niet mee mag doen, zijn dus redenen die achteraf bedacht worden. De echte reden ligt vrijwel altijd in een onveilige groepssituatie…”
Mieke van Stigt*
Zes pijlers beleid rondom sociale veiligheid
Maatregel één: de zes pijlers invoeren. De PO-raad en VO-raad hebben zes pijlers ontwikkeld die betrekking hebben op het (meer omvattende) beleid rondom sociale veiligheid. De invoering en naleving van deze pijlers kan bijdragen aan het voorkomen en afname van pesten. De pijlers zijn:
1. Zorg voor een permanent inzicht in veiligheidsbeleving, zicht op incidenten en mogelijke risico’s;
2. Ontwikkel als school een gezamenlijke visie op een veilige leeromgeving met doelen, regels en afspraken;
3. Schep voorwaarden voor uitvoering van visie en beleid door taken te beleggen en samen te werken met ouders en relevante partners buiten de school;
4. Stimuleer positief pedagogisch handelen (tonen van een ondersteunende houding en voorbeeldgedrag);
5. Zorg voor activiteiten en programma’s in de school gericht op leerlingen, ouders en personeel, waarmee onveiligheid wordt voorkomen;
6. Signaleer en acteer bij signalen, grensoverschrijdend gedrag en incidenten.
Maatregel twee: werkzame elementen gebruiken Scholen kunnen hun voordeel doen met kennis over ‘wat werkt’ bij het voorkomen en tegengaan van pesten. Uit de analyse van de werking van anti-pestprogramma’s blijkt dat deze factoren een positief effect hebben op het tegengaan van pesten:
- Het organiseren van informatieavonden voor ouders over de aanpak van pesten op school en over richtlijnen om hun kinderen te helpen om te gaan met pesten;
- Het verbeteren van toezicht op bet schoolplein en tijdens pauzes;
- Het nemen van disciplinaire maatregelen (straffen van daders door ze bijvoorbeeld naar het hoofd van de school te sturen voor een corrigerend gesprek, hen dwingen om tijdens pauzes in de buurt van de leerkracht te blijven en het ontnemen van privileges, zoals het vieren van de verjaardag in de klas,);
- Het informeren van leerkrachten over de signalen van pesten en hoe daar mee om te gaan;
Maatregel drie: invoeren en gebruiken van een anti-pestprogramma
Wanneer blijkt dat de eerder genoemde maatregelen niet werken kan een anti-pestprogramma helpen. Zo’n programma behelst een systematische aanpak vanuit een theoretische onderbouwing. De aanpak kan schoolbreed, klasgericht of individueel gericht zijn. Ook kan het programma meer preventief of meer curatief van aard zijn. Op de site van School enVeiligheid kan men via de ‘wegwijzer programma’s sociale veiligheid’ informatie over de verschillende programma’s vinden. Zie hiervoor: Antipestprogramma’s - Pesten | NJi
Bron Nederlands Jeugd Instituut (NJI)
- Het hanteren van zichtbare klassenregels over pesten; Het invoeren van een schoolbrede gedragscode tegen pesten (anti-pestprotocol);
- Het geven van voorlichting voor leerlingen over de nare gevolgen van pesten;
- Het stimuleren van samenwerking tussen de leerkrachten en de andere onderwijsprofessionals (interne begeleiders, zorgcoordinatoren, vertrouwenspersonen) rondom pesten. op