Werkgevers moeten de vertrouwenspersonen in hun organisatie een sterke positie geven. Dat is belangrijk voor de medewerkers en voor henzelf. Want dat houdt werknemers gezond aan het werk. En het helpt schade aan de eigen organisatie te voorkomen.
Download Informatieblad professionele vertrouwenspersonen Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Korte film 'Geen Dienst'
Deze korte film gaat over Hans (Sander Janson) hij werkt als Unit Manager bij een bedrijf en hij krijgt een nieuwe leidinggevende waardoor zijn werkplezier enorm veranderd. Onze Ambassadeurs Joep Sertons (Regisseur) en Sander Janson (Hans) maakten voor Stichting Stop Pesten Nu en Stichting Pesten op de Werkvloer deze film om pesten op het werk uit de taboesfeer te halen. Wat viel jou op in bovenstaande film? Mocht de video hierboven niet werken of niet zichtbaar zijn bekijk hem dan via deze link.
Vertrouwenspersonen helpen pesten, intimidatie en discriminatie op het werk aanpakken en voorkomen. Ook kunnen medewerkers bij hen misstanden melden of problemen bespreken. Kortom, een sterke vertrouwenspersoon levert een organisatie of bedrijf veel, heel veel op. Rest de vraag: hoe krijg je die?
Praktische tips voor een sterke vertrouwenspersoon
'Integriteit in de praktijk - de vertrouwenspersoon' is een publicatie van het Huis voor Klokkenluiders. Er staan praktische tips in over de taken van vertrouwenspersonen, hun positie en voorzieningen. Wat is een vertrouwenspersoon?
- Vertrouwelijk aanspreekpunt voor medewerkers.
- Over klachten en ongewenste omgangsvormen (arbo).
- Over integriteit en melden van misstanden (klokkenluiden).
- Aanbeveling: gecombineerde vertrouwensfunctie.
De vertrouwenspersoon in het kort
Een VP is een vertrouwelijk aanspreekpunt voor medewerkers. Iedereen in de organisatie die ergens mee zit, kan bij een VP terecht om hier onder vier ogen over te spreken. Dat werkt alleen als medewerkers ook gebruik van deze functionaris durven te maken. Deze moet daarom binnen de organisatie autonoom, vertrouwelijk en zorgvuldig kunnen functioneren.1 Er zijn twee soorten vertrouwenspersonen. Bij de ‘VP ongewenste omgangsvormen’ kunnen mensen terecht met problemen zoals pesten, intimidatie en discriminatie. Een tweede soort VP is in opkomst door de toename van klokkenluidersregelingen. Deze ‘vertrouwenspersoon integriteit’ speelt een rol bij vermoedens van integriteitsschendingen of misstanden, en bij de preventie ervan. Omdat deze functies tegenwoordig vaak worden samengevoegd, behandelt deze brochure de gecombineerde vertrouwensfunctie. Organisaties beschikken bij voorkeur over meer VP’s, zowel intern als extern. Een interne VP is een eigen medewerker van de organisatie, die het vertrouwenswerk vaak naast de primaire taken vervult. Een externe VP is een door de organisatie gecontracteerde professional. Medewerkers kunnen zo een adviseur kiezen die zij vertrouwen en die past bij de kwestie waar ze mee zitten. Heeft u vragen over het vertrouwenswerk? Dan kunt u altijd contact opnemen met het Huis voor Klokkenluiders. Kijk op www.huisvoorklokkenluiders.nl voor meer informatie.
Hier een kleine greep uit de tips
- Houd de drempel laag: werknemers moeten de stap naar de vertrouwenspersoon makkelijk kunnen zetten.
- Combineer bij voorkeur de twee functies voor vertrouwenspersonen: voor ongewenste omgangsvormen en voor integriteitsschendingen/misstanden.
- Voorkom dubbele petten. Zorg dat een vertrouwenspersoon niet ook personeelsfunctionaris is. Of lid van de ondernemingsraad. Of de hoogste leidinggevende.
- Zorg voor vertrouwenspersonen uit verschillende lagen van de organisatie.
- Ook in grote organisaties moet de vertrouwenspersoon ‘dichtbij’ zijn. Dit betekent: meerdere vertrouwenspersonen bij verschillende organisatieonderdelen.
- Naast individuele zaken kunnen vertrouwenspersonen ook voorlichting geven over integriteit in het algemeen. Door bijvoorbeeld trends en risico’s op tijd te signaleren, kunnen vertrouwenspersonen de integriteit en veiligheid in de organisatie vergroten.
- Een vertrouwenspersoon heeft praktische voorzieningen nodig. Denk aan een geschikte gespreksruimte, veilige ict-voorzieningen waar de werkgever niet bij kan en (bij)scholing.
- Vertrouwenspersonen hebben meestal ook nog een gewone baan. Het is dus belangrijk dat ze wel voldoende tijd krijgen voor hun vertrouwenswerk.
Gevoelens van onveiligheid en angst in veel bedrijven
Uit onderzoek blijkt dat vertrouwenspersonen nogal kritisch zijn over de cultuur binnen hun bedrijf of organisatie. In een aanzienlijk deel van de organisaties heersen gevoelens van onveiligheid en angst. Daar schort het ook aan ruimte voor tegenspraak of kritiek. Vaak durven medewerkers deze misstanden niet te melden.
Ook de veiligheidsbeleving van de vertrouwenspersonen zelf is vrij zorgelijk. Maar liefst 20 procent van hen denkt dat hun rol als vertrouwenspersoon een nadelig effect heeft op hun carrière. En 10 procent heeft weleens overwogen om het vertrouwenswerk neer te leggen vanwege gevoelens van onzekerheid
Voor meer dan 50 man-bedrijven is meldregeling verplicht
Bedrijven en andere organisaties met meer dan 50 werknemers moeten volgens de wet een meldregeling hebben. In die regeling moet staan dat werknemers bij een adviseur terecht kunnen om zaken te bespreken. Ongewenste omgangsvormen bijvoorbeeld. Of misstanden. Of integriteitsschendingen. Het contact tussen werknemer en adviseur moet vertrouwelijk zijn.
Bron Arbo-Online
- Functieprofiel vertrouwenscontactpersoon (VCP) Bron NOC-NSF
- Animatie: de rol van een vertrouwenspersoon binnen een organisatie Bron Arboportaal
- Vier vertrouwenspersonen vertellen over hun ervaringen met grensgevallen van pesten op de werkvloer
- Wegwijzer Vertrouwenspersoon Ongewenste Omgangsvormen op de werkvloer TNO i.o.v. Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- Workshop/training voor vertrouwenspersonen
- Wegwijzer Discriminatie op het werk TNO i.o.v. Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- Wegwijzer Pesten op het Werk TNO i.o.v. Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- Wegwijzer Seksuele Intimidatie op het werk TNO i.o.v. Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- Handreiking gedragscode (on)gewenste omgangsvormen TNO i.o.v. Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- Leidraad voor het positioneren en het functioneren van vertrouwenspersonen ongewenste omgangsvormen op het werk Inspectie SZW
- BasisInspectieModule Agressie en Geweld - Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- BasisInspectieModule (BIM) Intern ongewenst gedrag - Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Download Informatieblad professionele vertrouwenspersonen Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Die adviseur mag wettelijk ook iemand anders zijn dan de vertrouwenspersoon. Maar dat is wellicht wel de meest logische functionaris om de rol van vertrouwelijk adviseur te vervullen. In diverse sectoren zijn werkgevers al verplicht om vertrouwenspersonen aan te stellen. Die plicht kan voortkomen uit de cao of uit branche-afspraken.