Pesten op Scholen
In het kort de cijfers en feiten van pesten op scholen. Pesten aanpakken is een behoorlijk complex probleem, er komen heel veel dingen bij kijken lees meer.
Onderzoek van het CBS (cijfers 2021):
* In elke klas op de basisschool, 2 tot 3 leerlingen worden gepest 1:10*
* In elke klas in het voortgezet onderwijs, 1 tot 2 leerlingen worden gepest 1:20*
* Ruim 20% van de leerlingen zeggen dat ze pesten in het Basisonderwijs en in het Voortgezet Onderwijs
Belangrijk om te weten!
*Deze cijfers gaan niet over kinderen die af en toe gepest worden of soms een paar weken. In de onderzoeken wordt iemand als 'gepest' geregistreerd als voldaan wordt aan de definitie over pesten.
Wist je dit?
Ongeveer 80% van het pesten gebeurt buiten het zicht van de leerkracht blijkt uit onderzoeken. Bijvoorbeeld in de kleedkamer bij gym, onderweg in de rij, op de gang of de toiletten, enz.
Geen haast? Scroll dan rustig naar beneden op deze pagina, lees de informatie, bekijk de video's en tips.
Wel haast? Navigeer dan snel naar de paginalink van jou interesse
Tips bij 'klassiek Pesten', je kind is ... Pester | Meeloper | Omstander | Slachtoffer
Tips bij Online Pesten (Cyberpesten)' je kind is ... Pester | Meeloper | Omstander | Slachtoffer
Ook te vinden op deze pagina
Veel leerlingen die pesten, worden zelf ook gepest. Jongens zijn vaker dader/slachtoffer. Kinderen die zowel pesten als gepest worden lopen mogelijk de meeste kans op een problematische puberteit. Ze worden verworpen door de klas, worden vaak gepest en reageren zich voortdurend af op andere klasgenoten. Daar maken ze zich niet geliefd mee. Bij hen is sprake van een opeenstapeling van kwetsbaarheden, wat zich kan uiten in allerlei emotionele en gedragsproblemen.
Als ouders en opvoeders helpen wij kinderen het meest door open te staan voor het idee dat onze kinderen mogelijk door groepsdruk pestgedrag laten zien, waardoor zij nu misschien wel pesters of meelopers zijn.
Dit betekent niet dat jouw kind fout of slecht is, maar het gedrag is fout en dit gedrag moet direct stoppen!
Alleen mensen die 'ergens' onzeker over zijn, zich gekwetst voelen, ergens bang voor zijn of 'pijn' hebben ... pesten anderen of lopen met de pesters mee. Zij hebben het nodig om zichzelf groter, sterker of machtiger te voelen ten koste van een ander, Dit gedrag is een verkapte vraag om hulp.
Wij weten uit onderzoeken dat mensen die echt zelfvertrouwen hebben, niet pesten! Mensen met echt zelfvertrouwen vinden zichzelf en ook alle anderen mensen helemaal oké, zij voelen niet de behoefte om iemand kleiner te maken, te kwetsen, kleineren of vernederen om zichzelf groter te kunnen maken (of zogenaamd 'stoer' gevonden te worden).
Uiteindelijk willen wij allemaal hetzelfde (net als het slachtoffer) bij een groep horen en geaccepteerd worden om wie wij zijn.
Het is heel belangrijk dat je kind een sanctie (straf) krijgt voor het slechte gedrag (bijvoorbeeld door een reflectieopdracht over wat zij gedaan hebben + hoe dit zou voelen als ze dit bij hun zouden doen). Daarnaast moet wij ze ook een helpen door te kijken en/of leren 'hoe het wel hoort'. Door tips, tools en vaardigheden die aan te leren zijn in bijvoorbeeld een training. Een training die zich richt op het niet langer nodig hebben om een ander klein te maken om jezelf groter te voelen. Ze aanleren hoe zij zichzelf kunnen accepteren waardoor zij echt zelfvertrouwen krijgen.
Dat mensen je echt leuk vinden, hoe fijn is dat. Dat ze niet meer bang voor je zijn (en zogenaamd vrienden met je zijn uit angst) maar gewoon omdat je niet meer gemeen doet naar anderen en daardoor veel leuker bent (gewoon door je echte zelf te zijn).
Het hebben van ECHT zelfvertrouwen is iets wat wij ieder mens gunnen, het is iets waar je je hele leven baat bij hebt. ~ én ~ dit zorgt er ook voor dat niemand meer gepest wordt!
Opvallend is dat biji pesten altijd veel mensen toekijken en maar een klein aantal daadwerkelijk ingrijpt. Volgens Patricia Bolwerk, oprichtster van stichting Stop Pesten Nu, is dit wat mensen die gepest worden het allerergst vinden. Zie deze video Experiment Gepeste jongen in kilko dumpen - Grijpen mensen in (of klik op de afbeelding)
"Als je gepest wordt, voel je je vaak onzichtbaar omdat niemand ingrijpt", legt Bolwerk uit. "Met die onzichtbaarheid hebben ze het vaak zwaarder dan met de fysieke pijn. Je eigenwaarde wordt van pesten heel laag, als niemand iets zegt, ga je zelf ook geloven dat je het wel verdiend zult hebben. Als er ook maar een iemand iets van zegt, weet je: diegene vindt ook dat ik dit niet verdien." Volgens Bolwerk is het daarom altijd belangrijk om er iets van te zeggen.
Wat ook meespeelt bij de afwachtende houding van omstanders, is dat mensen opgevoed worden met het idee dat stoeien erbij hoort. "Daarom denken ze: ik bemoei me er niet te snel mee. Wat ook veel mensen denken, is dat de gepeste voor zichzelf moet opkomen. De meeste slachtoffers bijten ook echt wel van zich af, maar het is altijd een oneerlijke situatie. Bijvoorbeeld omdat de pesters met meer zijn of omdat een pester ouder is."
Meelopers zijn kinderen die met de pester meepesten (actieve meeloper) of lachen om wat er met het gepeste kind wordt uitgehaald (passieve meeloper).
De passieve meelopers pesten indirect bijivoorbeeld: ze staan er altijd bij, lachen om alles wat de pester en actieve meelopers aan rottigheid uithalen bij het slachtoffer, schelden de gepeste uit, applaudisseren en moedigen de pester en andere meelopers om aan om door te blijven gaan.
De actieve meelopers doen actief mee aan het pesten of lopen juist voorop met het pestgedrag door bijvoorbeeld het slachtoffer te slaan, schoppen, schelden, omduwen en nog erger om indruk te maken op de pester. Ze willen door de pester als stoer en als vriend ervaren worden, hierdoor weten ze dan zeker dat zij niet zelf door de pester gepest gaan worden.
De passieve- en actieve meelopers vormen samen met de pester de pestende groep. De meelopers zorgen ervoor dat er niemand in de buurt van het slachtoffer is die zou kunnen ingrijpen. Vervolgens isoleren ze het slachtoffer (sluiten ze in) door om het slachtoffer heen te gaan staan. Hierdoor kan het slachtoffer niet vluchten want de passieve meelopers houden hun dan tegen.
Dit maakt ook dat je pesten niet in je eentje kan stoppen: het is altijd meer tegen één (de pestende groep bestaat altijd uit meerdere personen en het slachtoffer staat er altijd alleen voor, hierdoor is er sprake van een ongelijke macht).
Wat kun je doen?
- Laat je kind vertellen wat er precies gebeurt en vraag wat je kind daarvan vindt.
- Vraag je kind hoe het zelf heeft gereageerd en hoe het het het liefst had willen reageren.
- Bespreek de stappen die jij eventueel wil ondernemen, bijvoorbeeld aan de juf vertellen. Doe niets wat je kind absoluut niet wil, maar probeer hem ervan te overtuigen dat dat het beste is.
- Vertel welke gevolgen het pesten voor het slachtoffer heeft.
- Kijk of je je kind kunt stimuleren om het gepeste kind te helpen in plaats van toe te kijken of mee te doen.
- Vraag op de plek waar het pesten zich afspeelt (school, voetbal, hockey e.a.) of ze op de hoogte zijn van het pestgedrag.
- Vraag wat er precies gebeurt (in de klas, jeugdbeweging, voetbal…).
- Maak je kind duidelijk dat dat gepest moet stoppen. Bedenk samen oplossingen. Steun hem om iets te ondernemen.
Veel jongeren zijn bang zelf het volgende slachtoffer te worden. Als iemand wordt gepest is het kind misschien bang er iets van te zeggen, omdat hij of zij bang is om zelf gepest te worden. Het kan ook zijn dat ze niets doen omdat ze niet weten hoe ze met de situatie om moeten gaan. Het is belangrijk met kinderen te praten en ze te laten inzien dat ze door niets te doen indirect ook slachtoffer worden. Dit komt doordat mensen die niets aan het pesten doen zichzelf ook laten domineren door de pestkop. Maar als ze het zelfvertrouwen ontwikkelen om tegen dit gedrag in te gaan, zal de pestkop vaak stoppen met pesten of minder pesten en – misschien nog wel belangrijker – andere 'niet-pestkoppen' zullen ook opstaan tegen de pestkop.
“De rol van de groep is echter een belangrijke factor waardoor pestgedrag op school ontstaat en in stand gehouden wordt”
"Pesten heeft niet alleen invloed op degene die gepest wordt. Misschien heeft het kind zelf niemand gepest, maar kijkt hij of zij toe bij pesterijen. Kinderen denken misschien dat het verstandig is om niets te doen. Juist daarom is het belangrijk ze te leren dat ze, door pestkoppen te confronteren in plaats van stilzwijgend toe te kijken, pesten kunnen tegengaan.
Vaak zijn mensen die toekijken degenen die het pesten 'laten gebeuren'. Dat kan op een aantal manieren:
- Meedoen, plagen of lachen om een incident ook al weten ze dat het verkeerd is
- Niets zeggen over pestgedrag waar ze getuige van zijn
- Het slachtoffer negeren tijdens of na de pesterij en geen steun bieden
- Geen hulp zoeken van een leraar of volwassene als dit nodig is
Pesten gaat vaak gepaard met stilzwijgen en geheimhouding. Daarom is het goed mogelijk dat kinderen niet zomaar komen vertellen dat ze gepest worden of getuige zijn van pestgedrag. Een paar mogelijke signalen en gedragsveranderingen: • herhaalde pogingen tot spijbelen, of vragen om van school te veranderen; • een vrolijk kind dat plots teruggetrokken wordt en ongelukkig overkomt. Geen van die signalen wil zeggen dat er inderdaad gepest wordt. Ze kunnen ook wijzen op een (ander) probleem.
Geef je kind nooit de schuld
Het idee leeft dat kinderen die gepest worden daar op een of andere manier verantwoordelijk voor zijn, omdat ze zwak en passief overkomen. Ze krijgen dan het advies om het pesten te negeren, ‘voor zichzelf op te komen’ en terug te vechten. Kinderen krijgen soms te horen dat ze alleen maar wat ‘normaler’ moeten doen. Zo lijkt het dat zij moeten veranderen.
Pesten (en andere vormen van geweld) is volstrekt onaanvaardbaar, in alle gevallen en onder eender welke vorm. Niemand verdient het om gepest te worden. Geef kinderen duidelijk de boodschap dat kinderen die gepest worden hier zelf geen schuld aan hebben.
Beschuldigingen en verwijten vermijden
Ongewenst gedrag wordt nog steeds vaak aangepakt met beschuldigingen en verwijten. Pesten valt op die manier niet te stoppen. Beschuldigingen en verwijten versterken de geheimhouding rond pesten. Ze houden zo het negatief en schadelijk gedrag in stand. Het vergroot de kans dat kinderen aan zichzelf (blijven) twijfelen en hun problemen verborgen houden. Het is daarentegen zinvol om pesten te zien als een leerkans voor kinderen.
Een kind zal een volwassene sneller benaderen met een probleem als het er zeker van is dat de volwassene:
- aandachtig luistert en de zorgen en gedachten ernstig neemt;
- het kind de kans geeft om zijn gedachten te uiten en te bespreken;
- niet overhaast in actie komt om diegene die pest te beschuldigen en te straffen;
- niet de schuld geeft aan diegene die gepest wordt;
- geen ontgoocheling toont omdat het kind het pesten niet heeft gestopt;
- tijd maakt voor een strategie waarbij het kind zelf betrokken wordt;
- er voor het kind is en de situatie van dichtbij mee opvolgt;
- waardering heeft voor hoe het kind nadenkt, leert, groeit en verandert.
Klik op bovenstaande afbeelding om de video 'Als jouw kind gepest wordt tips' te bekijken of kliik hier
Praat erover als je gepest wordt is vaak makkelijk gezegd maar kan best lastig zijn.. Kies iemand die je vertrouwt om mee te praten. Dit kan een leidinggevende zijn op je werk, een leerkracht op school, of een trainer bij je sportvereniging maar ook je ouders, een oom, tante, opa of oma. Als je erover praat, kan dat enorm opluchten. Je voelt je dan minder alleen. Zoek een moment waarop je met elkaar kunt praten, bijvoorbeeld tijdens het eten, tussen de lessen door of als jullie samen wat aan het doen zijn. Bedenk dan samen wat je kunt doen om het pesten aan te pakken.
Video 'Praten over pesten is supermoeilijk! Dit is waarom .... RTL Nieuws
Klik op de afbeelding of klik op deze link om de video te bekijken.
Pesten aanpakken is een gedeelde verantwoordelijkheid van ouders en school. Scholen moeten aangepaste maatregelen nemen, ingrijpen als het nodig is en gesprekken voeren met de ouders.
Het is een goed idee om hulp te zoeken bij het schoolteam bij pestsituaties. Een gesprek aanvragen is vaak de eerste stap van een actieplan rond een pestprobleem. Het is niet altijd gemakkelijk om als ouder de stap te zetten naar de directeur, leerkracht, zorgcoördinator, leerlingbegeleider, ..
Ter voorbereiding kan het helpen uzelf volgende vragen te stellen:
- Vindt u in de situatie de kernelementen van pesten terug? Of kan het om een conflict gaan?
- Hebt u uw kind betrokken in de beslissing over hoe het nu verder moet? Kan en wil uw kind deelnemen aan gesprekken op school?
- Is de school al op de hoogte van het probleem? Heeft uw kind er al iets over verteld op school? ?`
Wellicht ben je als ouder verontwaardigd en/of boos door de situatie, maar het is erg belangrijk om tijdens het gesprek het goede voorbeeld te geven van een gezonde communicatie. Dat verhoogt de slaagkansen van het gesprek en deze voorbeeldfunctie is erg belangrijk voor uw kind. De kans dat kinderen volwassenen zullen benaderen in probleemsituaties is namelijk groter als ze er vertrouwen in hebben dat ze zich respectvol en opbouwend zullen opstellen.
Een paar extra tips voor het gesprek met school- Tips voor het gesprek met school
Mocht u als ouder het gevoel krijgen dat u geen gehoor vindt bij de leerkracht of de directeur, zoek dan hulp bij
Stichting Ouders en Onderwijs. Zij ontvangen subsidie vanuit Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Welzijn om ouders hierbij te ondersteunen / adviseren.
