Hoogleraar gezondheidscommunicatie: 'Mensen veranderen hun gedrag wanneer ze risico's ervaren'

"Preventie is juist nu extreem belangrijk." Julia van Weert, hoogleraar gezondheidscommunicatie aan de UvA, stelt dat de overheid meer moet doen om mensen voor te bereiden op de opleving van het coronavirus en de gevaren die daarbij komen kijken. "Het is belangrijk dat door preventiecampagnes mensen weten wat ze zelf kunnen doen om te voorkomen dat ze ziek worden of andere mensen besmetten."

"De World Health Organisation (WHO) heeft een paar weken terug het narratief de wereld in geholpen dat corona voorbij is. Hoe veel burgers dat interpreteren, is dat corona geen gevaar meer is." vertelt Van Weert. Om die redenen en de verwachte najaarsgolf, vindt Van Weert het belangrijk dat er een overheidscampagne komt om mensen erop te wijzen wat ze zelf kunnen doen om corona te voorkomen.

"Mensen veranderen pas hun gedrag wanneer ze gemotiveerd zijn en ze risico's ervaren, dus dat ze beseffen dat corona nog steeds een gevaar kan vormen. Je moet ze dus motiveren door inzicht te geven waarom het belangrijk is dat je het doet. Als je nooit iets hoort van over het virus denk je dat het niet belangrijk is, je gaat pas wat doen als je weet waarom het belangrijk is."

Gedragsverandering

De boodschap van de campagne moet volgens Van Weert inspelen op verschillen tussen bevolkingsgroepen in de dreiging die ze ervaren. "De meeste mensen zijn bereid tot gedragsverandering wanneer ze risico ervaren en het gevoel hebben dat ze zelf een bijdrage kunnen leveren aan het verminderen van die risico’s. Je moet geen onnodige angst aanwakkeren, maar wel goed op de hoogte zijn van wat de risico’s zijn. Als je in het nieuws ziet dat corona alleen voor medisch kwetsbaren gevaarlijk is, ga je geen gedrag veranderen. Maar het is nog steeds zo dat ook jonge mensen grote gevolgen hebben van corona, zoals bijvoorbeeld Long Covid."

Een campagne alleen is niet genoeg, vindt Van Weert: "Wat ze nog meer moeten doen is de preventie van het virus makkelijk te maken voor mensen zelf. Bijvoorbeeld door gratis zelftesten beschikbaar te stellen. Wat je wil is dat mensen met klachten thuis blijven en een zelftest doen, maar die zijn duur." Niet alleen gratis zelftesten zorgen voor gemak, ook vaccineren zonder afspraak en in je eigen wijk is een manier. "Je zou de coronavaccinatie zelfs kunnen koppelen aan de griepprik, dat is helemaal makkelijk."

Daarnaast onderschrijft Van Weert het belang van goede communicatie. "Je moet specifieke communicatie zoeken die aansluit bij de verschillende doelgroepen. Mensen met vragen en twijfels moeten een duidelijke uitleg in begrijpelijke taal kunnen krijgen, ook op andere manieren dan alleen een overheidscampagne. Denk aan een telefoonlijn, het inzetten van sleutelfiguren in wijken, regionale kranten en TV, betrek huisartsen en mensen in de buurt die vertrouwd worden. En gebruik media die past bij de doelgroep."

Te laat

De overheid is wel wat laat met het inzetten van zo'n campagne, vindt ze. "Eigenlijk zou hij nu klaar moeten staan en uitgerold moeten zijn. Er komen al signalen binnen dat besmettingen oplopen. Je moet niet pas gaan communiceren als het al te laat is. Wel heb ik al een vaccinatiecampagne gezien, die er is om de vaccinatiegraad hoog te houden." 

De persconferenties hoeven nog niet meteen ingezet te worden, vind Van Weert: "Op dit moment is het gebruik van andere communicatiemiddelen prima. Het is wel goed als de minister-president en minister van Volksgezondheid regelmatig iets van zich laten horen en niet de indruk wekken dat het virus weg is."

Bron