Pesten

Definitie van pesten

Een vaak gebruikte definitie van pesten komt van Dan Olweus (1993, o.a. in Veenstra, 2005): ‘Iemand wordt gepest wanneer hij of zij herhaaldelijk en langdurig wordt blootgesteld aan negatieve handelingen door één of meer personen’. Deze definitie is door verschillende bronnen aangevuld met de volgende criteria:

• er is sprake van een negatieve bedoeling;
• de negatieve handelingen zijn structureel en tegen dezelfde persoon gericht;
• er is sprake van machtsongelijkheid. Pesters staan hoger in de sociale groepshiërarchie en/of hebben meer medestanders dan de gepeste.

Wanneer er niet wordt voldaan aan één of meerdere van deze criteria kan er sprake zijn van plagen of ruzie. Dat is echt iets anders dan pesten, maar het verschil is niet altijd in één oogopslag te zien. Door alert te zijn op signalen en deze goed te interpreteren kan onderwijspersoneel beter inschatten of het gaat om pesten. 

Plagen

Als je geplaagd wordt, kun je altijd terugplagen. Daar ontstaan geen problemen van. Plagen is niet gemeen, plagen is voor alle partijen grappig. Om plagen kun je lachen, niet iedere keer dezelfde is aan de beurt. Plagen is ook meestal 1 tegen 1 en is makkelijk te stoppen.

Het is niet zo dat je met plagen niet op hoeft te letten opletten. Als dezelfde persoon lang of veel geplaagd wordt, dan kan het zijn dat de ontvanger het niet meer leuk vindt. En dan is het pesten geworden. Soms wordt de vraag gesteld is het nu plagen of Pesten, daar is maar 1 antwoord op. De ontvanger bepaalt of het Plagen of Pesten is. De zender kan het nog net zo leuk bedoelt of gezegd hebben, de ontvanger bepaald.

Praat erover als je gepest wordt

Als je gepest wordt dan is het ontzettend belangrijk om hierover te praten. Hier zijn een aantal redenen voor. Als eerste is het belangrijk dat jij je hart kunt luchten. Door het met iemand te bespreken kom je misschien ook wel tot ideeën of oplossingen. Daarnaast voorkom je dat deze ervaringen in jouw lichaam vast blijven zitten en dat dit jouw eigenwaarde en zelfvertrouwen aan tast.

Ook pestkoppen profiteren ervan als jij niemand iets durft te vertellen. Hierdoor durven zij dan weer door te gaan, ze weten dat ze dan toch niet geconfronteerd worden met hun gedrag. In feite maken wij het met name voor de pestkoppen makkelijk door hier niet over te praten en wij maken het voor ons zelf moeilijker. 

Kies iemand die je vertrouwt om mee te praten. Dit kan een leidinggevende zijn op je werk, een leerkracht op school, of een trainer bij je sportvereniging. Zoek dan samen naar oplossingen. 

Wil je praten of chatten of pesten? Klik dan hier om te kijken waar je terecht kunt. 

Navigeer snel naar de informatie over pesten & online pesten per doelgroep:

1. Bejaardentehuizen
2. Leerlingen
3. Ouders & opvoeders 
4. Scholen:  
   1. Anti-pest coördinatoren / mentoren  
   2. Beleid & Factsheets, Lesmaterialen, Posters, Wetenschappelijke onderzoeken   
   3. Directie & Management. 
   4. Docenten  
   5. Ouderraad & MR
5. Sportclubs en -verenigingen 
   1. Bestuurders
   2. Coaches, Trainers, Begeleiders
   3. TopSporters, sporters, scheidsrechters​
   4. Ouders
   5. Beleid & Factsheets, Lesmaterialen, Posters, Wetenschappelijke onderzoeken
       
      
6. Werkgevers. 
   1. Algemene informatie over Pesten op het Werk. 
   2. Directie en bestuurders    
   3. HR, Personeelszaken. 
   4. Leidinggevenden. 
   5. Medewerkers. 
   6. Ondernemersraden. 
   7. Vertrouwenspersonen. 
7. Werknemers  
8. Tips over pesten, wat kan je doen
9. Social media, Online gevaren, Cyberpesten (Online Pesten) en Cybercrime

Tip! Scroll naar het einde van deze pagina voor buttons met meer informatie

Voor al deze doelgroepen verzorgen wij diverse voorlichtingen en workshops op maat gericht op bewustwording & preventie (ons aanbod). Wij laten mensen zien wat hun rol binnen een groep is en welke actieve of passieve bijdrage zij leveren aan pestgedrag. Wie zijn gedrag herkent, kan dit ook veranderen. Voordat u pesten aan kunt pakken, is het eerst belangrijk om pesten te herkennen. Het verschil te weten tussen plagen en pesten. Wat is nou dat 'grijze gebied' of hebben wij alleen maar een plaagcultuur? Is dit zo? Is het voor iedereen plagen? Na onze voorlichtingen heeft u deze inzichten en kunnen wij u helpen om het pesten aan te pakken oa door bedrijfs-/school adviezen op maat, individuele coaching, groepscoaching en meer.

Redenen voor pestgedrag

Kinderen, jongeren maar ook volwassenen en zelfs bejaarden die pesten, zijn op zoek naar macht. Die proberen ze te verkrijgen door anderen te kwetsen, kleineren en vernederen. Ze laten zich leiden door hun perceptie wanneer ze een slachtoffer zoeken. Pesters rekenen erop dat de anderen in de buurt (omstanders) niet tussenbeide komen of meedoen. Dat kan door hun voorbeeld te volgen, of door het pestgedrag nog te versterken met gelach, gejuich …

Vormen van pesten

• Verbaal pesten, bijvoorbeeld: imiteren, haat zaaien, belachelijk maken, bedreigen, kwetsende opmerkingen maken, schelden, dreigende taal gebruiken, chanteren, naroepen ...
• Fysiek pesten, bijvoorbeeld: knijpen, duwen, schoppen, slaan, knijpen
• Materieel pesten, bijvoorbeeld: materiaal van anderen beschadigen of stelen.
• Sociaal en relationeel pesten, bijvoorbeeld: buitensluiten, roddels of geruchten verspreiden.
• Elektronische vormen  .... cyberpesten (online pesten): Beledigende, kwetsende of bedreigende foto’s, video’s of persoonlijke gegevens van iemand. Die worden gepost op een socialenetwerksite, naar andere personen doorgestuurd via een app of gepubliceerd op een website. Een webpagina of blog waarop diegene die pest zich voordoet als iemand anders.

Foto: Cesar Zuiderwijk zegt: Ik STOP pesten nu!

Geen ‘standaard’ pestgedrag

Bij pesten gaat het doorgaans om herhaald gedrag. Toch kan ook een eenmalige gebeurtenis een grote impact hebben op het slachtoffer. De gepeste kan namelijk gebukt gaan onder de impliciete dreiging dat het pesten opnieuw zal gebeuren. Hij of zij wordt dan bang of leert juist om bang te zijn. Ook de duur van de pesterijen verschilt. Soms vinden ze plaats over een korte periode, soms houden ze een langere periode aan. Hoe dan ook: in veel gevallen zijn ze gepland en systematisch.

Ingrijpen als omstander bij pesten en discriminatie, het nut en de noodzaak lees hier meer.

Pesten is een zeer ernstige volksziekte. Pesten is een verschijnsel dat voorkomt in alle culturen, alle landen, alle lagen van de bevolking en op alle leeftijden.

Plagen of pesten

‘Stel je niet aan, het is maar plagen!’ Hoor je dat ook wel eens? Wanneer is iets plagen en wanneer is iets pesten? Stel je je inderdaad aan?

Als je geplaagd wordt, kun je altijd terugplagen. Daar ontstaan geen problemen van. Plagen is niet gemeen, plagen is voor alle partijen grappig. Om plagen kun je lachen, niet iedere keer dezelfde is aan de beurt. Plagen is ook meestal een tegen een en is makkelijk te stoppen. Het is niet zo dat je met plagen niet op hoeft te letten. Als dezelfde persoon lang of veel geplaagd wordt, dan kan het zijn dat de ontvanger het niet meer leuk vindt. En dan is het pesten geworden. 

Bij pesten is de sfeer juist niet positief en er is altijd sprake van meer tegen één. Er is sprake van een machtsverschil, het slachtoffer is niet in staat tegen de sterkere partij (pestkop met meelopers) te verweren. Pesten is altijd gemeen bedoeld en het kan niet in je eentje worden gestopt. 

Uiteindelijk geldt: de ontvanger bepaalt of het plagen of pesten is. Er zijn veel manieren waarop je kunt pesten, voorbeelden hiervan zijn: Het kan concreet zijn door iemand fysiek pijn te doen, eigendommen stuk te maken of te verstoppen. Het kan ook subtieler zijn door roddelen, buitensluiten, uitlachen of leugens te vertellen. De zender kan het nog zo leuk bedoelen, maar als de ontvanger het niet leuk vindt en het regelmatig gebeurt, dan is het pesten. Pesten zorgt ervoor dat je je helemaal alleen voelt, zie deze video om te zien hoe pesten voelt. Pesten heeft gevolgen voor zowel de slachtoffers, pesters en ook voor de klasgenoten. 

Foto: Ferry Somogyi zegt Ik STOP pesten nu!

Weet 1 ding: Als je gepest wordt dan is dit NOOIT jouw schuld!

Pesten aanpakken is een complex probleem

Onderstaande video van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geeft een goede weergave 'waarom' het pesten aanpakken zo complex is. 

Ook leerkrachten worden online door leerlingen gepest ...

Rolverdeling bij pesten en de gevolgen

Een pester pest nooit alleen. Hij is niets zonder zijn assistent. Iemand in de buurt waarop hij kan vertrouwen en die hem aanmoedigt in zijn gedrag.

De meeloper heeft niet in de gaten dat hij bijdraagt aan het pestproces. Onbewust keurt hij het gedrag van de pester en zijn assistent goed, door bijvoorbeeld te zwijgen of te lachen als er iets gebeurt. De meeloper zal zelf geen zichtbaar pestgedrag vertonen, maar verhoogt door zijn gedrag wel de status van de pester.

Het spreekwoord ’wie zwijgt stemt toe’ is van toepassing op de rol van de buitenstaanders. Dit is de grootste groep. Deze mensen weten dat er gepest wordt, maar ze doen niets. Ze lachen niet als er iets gebeurt, maar ze zullen er ook niets van zeggen. Juist door niets te doen, tolereren ze het gedrag van de pester en zijn assistent.

Het slachtoffer is degene die gepest wordt. Het slachtoffer wordt vaak gesteund door een verdediger. De verdediger zal niet direct iets doen, maar kan - als de pesters uit de buurt zijn - een grote steun zijn voor het slachtoffer, door bijvoorbeeld te zeggen dat hij het niet zo moet aantrekken.

Hoogleraar sociologie Rene Veenstra stelt dat pesten alleen kan worden begrepen als groepsproces. De bijrollen zijn voor de assistent, de meeloper en de buitenstaander. Zij bepalen of, hoeveel en met welke gevolgen er gepest wordt.

Pesten heeft gevolgen voor alle betrokken partijen, voor slachtoffers, pestkoppen en de klas- en teamgenoten, lees meer >>  

Cagla werd vroeger gepest en werd op het voortgezet onderwijs juist de pestkop. Tuur werd jarenlang gepest en Martine verteld hoe het voelt als ouder van je kind die wordt gepest. Luister hier naar de verhalen van Tuur, Cagla en Mama Martine over de impact van pesten.

Interview kandidaten gezocht!

Met zeer grote regelmaat ontvangen wij verzoeken van Landelijke Radio, TV programma's, Kranten en Tijdschriften omdat zij aandacht willen besteden aan pesten. Om goede inhoudelijke artikelen te maken over pesten en cyberpesten zijn wij altijd op zoek naar mensen die hierover willen vertellen.

Ben jij gepest?

Heb jij gepest?

Ben jij een meeloper?

Er wordt gepest op scholen, op het werk, in bejaardentehuizen, in de sport ... op alle plekken waar mensen samen komen. Help mee om pesten uit de taboesfeer te houden en deel jouw verhaal met onze redactie en wellicht kunnen wij jou in contacten brengen met Landelijke Media!  Of heb jij op een andere manier ervaringen met pesten en zou jij die een keer met de Landelijke Media willen delen? Bekijk het oproepenoverzicht of klik op de button om jouw verhaal naar onze redactie te sturen of via deze link.

Foto Daniel Stozic zegt Ik STOP pesten nu!

Workshops, gastlessen, ouderavonden of lezingen over pesten

Wij hebben vele mogelijkheden om bij pesten stil te staan hiervoor maken wij gebruik van verschillende werkvormen tijdens de interactieve bijeenkomsten (o.a. rollenspellen, video's, powerpoint, stellingen, creatieve opdrachten) er is veel gelegenheid om ervaringen te delen. Deze bijeenkomsten over Pesten verzorgen wij voor:

• Professionals (o. a. docenten, BSO, TSO, pestcoördinatoren, IB'ers)
• Sport en Vrije Tijd (o.a. voetbal-, handbalverenigingen)
• Opvoeders & Ouders
• Kinderen en jongeren (o.a. basis- en voorgezet onderwijs, ZMOK scholen, cluster 4 scholen)
• Op het Werk (o.a. directie & management, HRM, OR, teams)
• Bejaardentehuizen. (o.a. teamleiding, bewoners)

Onderwerpen die aan bod komen: Wat is het verschil tussen plagen en pesten? Welke rollen zijn er bij pesten? Vormen van pesten? Wat kan je doen om het pesten te stoppen (afhankelijk per doelgroep andere tips)? Waar kan je terecht?

Foto: Armin van Buuren en DJ MitcheL zeggen Ik STOP pesten nu!