Minder traditionele criminaliteit, meer cybercrime volgens nieuwe cijfers van CBS

Iets meer Nederlanders zijn vorig jaar het slachtoffer geworden van cybercrime dan in de vorige meetperiode twee jaar eerder, zo laat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vandaag weten. Ging het in 2017 nog om 11 procent van de Nederlanders, vorig jaar was dit naar 13 procent gestegen.

Bij cybercrime gaat het om digitale vormen van identiteitsfraude, koop- en verkoopfraude, "hacken" en cyberpesten. Sinds 2017 is het aantal registraties van "hacken" door de politie verdubbeld en nam het aantal geregistreerde gevallen van identiteitsfraude en internetoplichting met respectievelijk 17 en 39 procent toe.

Van de cybercrimedelicten komt hacken in 2019 het meest voor (5,5 procent). Het gaat dan om het inbreken op iemands online account. Dit wordt gevolgd door koop- of verkoopfraude (5 procent), waarbij via internet gekochte goederen en diensten niet worden geleverd. Pesten via het internet (4 procent) en identiteitsfraude (1 procent) volgen daarna. In 2019 werd van 8 procent van de ondervonden cybercrimedelicten aangifte gedaan bij de politie. Dit is niet veranderd ten opzichte van voorgaande jaren.

Het aantal slachtoffers van traditionele criminaliteit kende vorig jaar een lichte daling. Het aandeel slachtoffers van traditionele criminaliteit ging van 15,2 procent in 2017 naar 13,7 procent in 2019. Volgens het CBS geven steeds meer slachtoffers van traditionele criminaliteit aan dat zij het delict niet hebben gemeld of aangegeven bij de politie. Werd in 2012 nog 38 procent van de delicten gemeld bij de politie, in 2019 gebeurde dit in 32 procent van de gevallen.

Steeds minder Nederlanders geven aan dat zij slachtoffer zijn geweest van traditionele vormen van criminaliteit zoals geweld, inbraak, diefstal en vernieling. De politie registreerde ook minder van deze misdrijven. Iets meer burgers zijn daarentegen slachtoffer geworden van cybercrime. Dat meldt het CBS op basis van de Veiligheidsmonitor en registratiecijfers van de politie

In 2019 was bijna 14 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder (bijna 2 miljoenpersonen) naar eigen zeggen slachtoffer van een of meer vormen van traditionele criminaliteit. Het gaat dan om geweldsdelicten (bedreiging, mishandeling en seksuele delicten), vermogensdelicten (inbraak, diefstal, zakkenrollerij en beroving), en vandalisme (vernieling aan voertuigen, en aan andere persoonlijke bezittingen).

Slachtoffers traditionele criminaliteit1)

Totaal delicten

Geweldsdelicten

Vermogensdelicten

Vandalismedelicten

% bevolking 15 jaar of ouder

¹⁾In 2018 heeft geen meting plaatsgevonden.

Sterkste daling vermogensdelicten en vandalisme

Het aandeel slachtoffers van traditionele criminaliteit daalde van bijna 20 procent in 2012 tot minder dan 14 procent in 2019. De sterkste daling was zichtbaar bij vermogensdelicten en vandalisme. Was in 2012 nog 13 procent slachtoffer van een of meer vermogensdelicten, in 2019 was dit 9 procent. Het aandeel slachtoffers van vandalisme daalde in dezelfde periode van 8 procent naar 5 procent. Geweldsdelicten namen minder sterk af. Deze delicten komen veel minder voor dan vermogens- en vandalismedelicten. Het aandeel geweldsslachtoffers daalde van 2,6 procent (2012) naar 2,0 procent (2019).

Ook politie registreert minder traditionele misdaad

De daling van de traditionele criminaliteit blijkt ook uit politiecijfers. Het aantal geregistreerde gevallen van diefstal, geweld en vernieling is in 2019 lager dan in 2017. Deze daling van de geregistreerde criminaliteit is vergelijkbaar met de daling van het aantal slachtoffers. Het aantal meldingen van stalking en bedreiging (geweldsmisdrijven) is in 2019 wel iets toegenomen.
Het aantal gevallen van diefstal en inbraak neemt al jaren af, het aantal woninginbraken is sinds 2012 zelfs meer dan gehalveerd. Niet alle vormen van diefstal daalden: zo werden 1 800 meer winkeldiefstallen geregistreerd in 2019 dan een jaar eerder. Het aantal meldingen van vernieling en beschadiging nam sinds 2012 voor het eerst toe.

Geregistreerde misdrijven traditionele criminaliteit

Diefstal en inbraak

Vernieling en beschadiging

Gewelds- en seksuele misdrijven

Totaal van deze misdrijven

x 1 000

*Voorlopige cijfers.

Meer slachtoffers cybercrime

In 2019 gaf 13 procent van de 15-plussers aan slachtoffer te zijn geweest van een of meer cybercrimedelicten. In 2012 was dit 12 procent, in 2017 11 procent. Bij cybercrime gaat het om digitale vormen van identiteitsfraude, koop- en verkoopfraude, hacken en cyberpesten (laster, stalking, chantage en bedreiging met geweld via internet).
In de geregistreerde criminaliteit valt cybercrime onder vermogensmisdrijven. Sinds 2017 is er in de politieregistraties sprake van een flinke toename van hacken (verdubbeling), identiteitsfraude (17 procent), en internetoplichting (39 procent).

Traditionele criminaliteit met ruim een derde gedaald

In 2019 was het aandeel slachtoffers van traditionele criminaliteit volgens de Veiligheidsmonitor bijna een derde (31 procent) lager dan in 2012. Het aantal door de politie geregistreerde misdrijven daalde in dezelfde periode met 41 procent. Bij andere vormen van criminaliteit, zoals drugscriminaliteit en verkeersmisdrijven (niet gemeten in de Veiligheidsmonitor) ziet de politie sinds 2018 een toename, na een jarenlange daling.

Dalende meldings- en aangiftebereidheid

gemeld of aangegeven bij de politie. Werd in 2012 nog 38 procent van de delicten gemeld bij de politie, in 2019 gebeurde dit in 32 procent van de gevallen. De aangiftebereidheid nam in dezelfde periode af van 29 procent naar 23 procent. Meer dan tweederde van de delicten die slachtoffers in 2019 ondervonden kwam dus niet in de politieregistratie terecht.

Traditionele criminaliteit, cybercrime en meldingsbereidheid

Slachtoffers traditionele criminaliteit1)

Geregistreerde misdrijven (politie)

Slachtoffers cybercrime1)

Meldingsbereidheid slachtoffers traditionele criminaliteit1)

2012 = 100

* Voorlopige cijfers geregistreerde misdrijven

¹⁾In 2018 niet gemeten.

Niet alle criminaliteit gemeten

De Veiligheidsmonitor is een bevolkingsenquête die de meest voorkomende vormen van traditionele criminaliteit en cybercrime meet waar burgers slachtoffer van kunnen worden. Belangrijke ‘slachtofferloze’ misdrijven, die qua aantallen minder voorkomen en de burger doorgaans niet direct raken, blijven hier buiten beschouwing. Denk hierbij aan ondermijnende criminaliteit zoals drugscriminaliteit, mensenhandel, fraude, en witwassen. Deze vormen van criminaliteit kunnen echter wel een grote maatschappelijk impact hebben.

Bronnen