No more bullying: dít kun je doen tegen pesten op de werkvloer

Pesten op de werkvloer komt veel meer voor dan je waarschijnlijk denkt. Voor het slachtoffer heeft dat soms grote gevolgen. Vier vrouwen vertellen over hun ervaringen met pesten op de werkvloer en psycholoog Cokkie Verschuren geeft samen met slachtoffer Rita Gielen tips voor als je gepest wordt.

Het bespreekbaar maken van pesten is enorm belangrijk.

Wat kun je doen als je gepest wordt?

Vijf tips van psycholoog Cokkie Verschuren en slachtoffer Rita Gielen.

1. Krop het niet op
   “Ik kan natuurlijk zeggen dat het niet aan jou ligt, maar je voelt je als gepeste zo kwetsbaar en ondergeschikt, dat je gaat geloven wat mensen zeggen. Ik kan veel beter zeggen: er komt een tijd dat het niet meer gebeurt. Zoek een uitweg, klop op de deur bij de huisarts, een bedrijfsarts. Krop het niet op,” zegt Cokkie.
2. Lees het boek ‘Pesten en agressie op het werk’
   “Ik schreef het boek Pesten en agressie op het werk. Als reactie krijg ik vaak daarop: ‘Hulp is moeilijk te vinden, maar dat boekje heeft me enorm geholpen’. Mensen zoeken antwoorden op heel veel vragen: naast een uitweg uit klachten, ook over beroepseisen van professionals die bijstaan en financiële zaken. Ruim vijftig slachtoffers hebben me geholpen bij het schrijven van dit boek,” adviseert ze.
3. Licht mensen in
   “Het is belangrijk dat je zoveel mogelijk mensen inlicht wat er gebeurt, vertel het aan collega, maak het bespreekbaar op de werkvloer. Zodat je mensen achter jou hebt staan die je willen verdedigen,” vertelt Rita.
4. Maak het bespreekbaar
   “Als een collega met een gelijkwaardige functie je pest, maak het bespreekbaar. Spreek uit: hoe jij doet tegen mij voelt als pesten, kunnen we erover praten? Lukt dat niet, dan kun je het beste naar je baas stappen. Het kan zijn dat je baas het niet wil horen, dan kun je het beste naar een vertrouwenspersoon gaan,” tipt Rita. “Lukt dat niet, neem contact op met de bedrijfsarts. Vertel de situatie en vraag: hoe kunnen jullie mij helpen? Een goede preventiedienst zou dat moeten doen.”
5. Laat je helpen
   Rita adviseert: “Laat je helpen, kruip niet in een hoek. Ik ben goed geholpen door mijn huisarts, die zei: ‘Je moet weg uit deze situatie’. Ik werkte daar al zo lang, dat ik vond dat ik niet zomaar moest weggaan. Vraag jezelf af als het niet normaal voelt: is dit de omgeving waarin ik wíl werken?”

Ervaringen van anderen

Vier vrouwen vertellen hun ervaringen met pesten op de werkvloer.

Sabine (44) werkt als zelfstandige en helpt zzp’ers bij het opzetten van hun bedrijf.

“Ik ben zo gepest op mijn werk in de ouderenzorg dat ik in 2015 mijn baan ben kwijtgeraakt. Het was een vreselijke tijd. Ik werd aangenomen als verantwoordelijke bij een instelling op de crisisafdeling. Ik schrok enorm van wat er allemaal gebeurde. Collega’s met een hoofddoek werden gepest. Als ik collega’s ergens op aansprak, was ik meteen de lul.

Dan kreeg ik als reactie: ‘Moet jij zeggen, alsof jij het zo goed weet.’ Ik merkte dat collega’s me buitensloten, dat er niet tegen me werd gepraat. Op een dag kwam ik op kantoor en kreeg ik te horen dat er een man op de afdeling was overleden. De collega’s hadden gezegd dat het mijn schuld was. Afschuwelijk dat dat in mijn schoenen werd geschoven. Het was het woord van vijf mensen tegen het mijne. Ik werd overgeplaatst naar een andere afdeling. Dat was goed, omdat ik uit die situatie moest. Maar ik ben daarna heel onzeker geweest, het duurde lang voordat ik mensen weer kon vertrouwen.”

Lucelle (39) is docent

“Als mensen mij zien denken ze vaak: die heeft het goed voor elkaar! Leuke man, lieve kinderen, ik was leraar van het jaar. Maar ik ben wel gepest, en dat heeft wel wat met mijn zelfvertrouwen gedaan. Een directeur zei ooit tijdens een nabespreking: ik walg van wat ik in jouw les zag. Mijn salaris klopte op een bepaald moment niet. De coördinator zei: je hebt veel schoenen, woont in een vrijstaand huis, het zal wel meevallen met je salaris. Ook fysiek geweld kwam voor, collega’s die me naar de keuken sleurden, mijn hoofd onder de kraan duwden terwijl ik net naar de kapper was geweest.

Ik denk dat ze het niet konden hebben dat ik anders ben: uitbundig. En ik was populair bij de leerlingen omdat ik op een andere manier lesgeef. Als ik bij een diploma-uitreiking cadeaus kreeg van leerlingen, zeiden collega’s: je bent een slijmbal. Ik ging nog harder werken, omdat ik dacht: het moet beter, zodat ik geen kritiek krijg. Ik raakte oververmoeid en ben overgestapt naar een andere werkomgeving die veel fijner is. Maar in het onderwijs komt pestgedrag vaak voor op de werkvloer.”

Christina (35) werkt in de gezondheidszorg

“In 2021 werkte ik bij een mbo-instelling, ik mocht een nieuw vak ontwikkelen. Dat werd meteen tegengewerkt door collega’s. Ze vertelden de studenten niet over de mogelijkheid om het vak te volgen en maakten mij zwart bij de opleidingsmanager. Collega’s stuurden mij negatieve mails met de opleidingsmanager in de cc. Ik werd ook niet op de hoogte gesteld van het juiste tijdstip van de kennismakingsdag, waardoor ik publiekelijk te laat kwam. Ik werd buitengesloten en nieuwe collega’s werden gewaarschuwd dat er iets mis met mij was. Ook de opleidingsmanager deed mee aan het pestgedrag.

Ik had zo veel stress, dat het uitliep op een zware depressie. Ik kreeg hartkloppingen en nachtmerries, en ben uiteindelijk uitgevallen. Een van de grootste pesters is opleidingsmanager geworden. Ik was niet de enige die er werd gepest. Ik denk dat we een bedreiging vormden, degenen die gepest werden waren bekwaam en leergierig. Deze werkplek heeft iets in mij gebroken. Ik begrijp nog steeds niet waarom mensen zo met elkaar omgaan. Als ik langs het gebouw rijd, krijg ik nog steeds een benauwd gevoel. Inmiddels werk ik in de zorg.”

Marike (39) is eigenaar van Society Service, een high-end escortservice

“Mijn werkt wekt pesterijen op. Ik krijg vaak mails met teksten als: ‘je gaat naar de hel’, ‘je bent een slecht mens’, ‘een uitbuiter’, ‘schaam je’. Mensen zien mijn werk nog steeds als iets controversieels. Toen ik zeventien jaar geleden begon, vond ik het belangrijk dat iedereen me aardig vond. Als ik vervelende reacties kreeg, mailde ik nog weleens terug, ging ik de discussie aan.

Inmiddels doet de haat me weinig, maar het is wel grensoverschrijdend wat er gebeurt. Ik ben gaan inzien dat het niet aan mij ligt, maar aan de ander. Hoe gefrustreerd ben je als je gaat pesten? Sommige instanties willen ook niet met ons werken. Bijvoorbeeld een pinapparatenbedrijf, de reden was dat we niet integer zouden zijn. Mijn bedrijf zou in het gruwelijke rijtje van wapen- en mensenhandel vallen. De realiteit is dat ik door mijn werk vaak word buitengesloten, ook een vorm van pesten.”

Do’s & don’ts - Hoe ermee om te gaan als iemand in je omgeving wordt gepest.

Marike: “Ik vind het fijn om gehoord te worden als ik iemand vertel op wat voor manier ik word buitengesloten. Dat delen lucht op. Het klinkt misschien voor de hand liggend, maar luister naar degene die zijn verhaal kwijt wil.”

Sabine: “Ik vind het heel pijnlijk dat mijn leidinggevende het niet voor mij opnam, niet eens de moeite nam om mijn verhaal aan te horen. Als leidinggevende heb je een verantwoordelijkheid: voor iedereen die er werkt.”

Lucelle: “De omgeving moet niet stil blijven. Pesten kan heel geniepig en onzichtbaar gebeuren, maar als collega’s het wel weten grijpen ze vaak niet in. Als je het ziet gebeuren zeg dan: ‘Hey, wat hier gebeurt vind ik niet oké.’ Als je dat niet durft, laat dan aan de gepeste merken: ik zag wat er gebeurde, dat is niet oké.”

Christina: “Probeer iemand te bewegen om zijn of haar verhaal op papier te zetten en dat te delen met de vertrouwenspersoon binnen de organisatie. Help iemand zo veel mogelijk tastbaar bewijs te verzamelen. Steun die persoon.”

Dealen met pesten
Je gevoelens op papier zetten kan opluchten.

Hoe voel je je?

• Schrijf situaties op waarin je gepest werd, zodat je daarmee naar de huisarts, bedrijfsarts of vertrouwenspersoon kunt gaan.
• Schrijf een brief aan degene door wie je ooit gepest bent, in de breedste zin van het woord.
• Schrijf een brief aan degene die jij ooit gepest hebt, in de breedste zin van het woord.

Bron Flair