Van tranen tot doodsbedreigingen: vijf vragen over de open oorlog tussen de populairste YouTubers van Vlaanderen

Dat vloggers enorm populair zijn bij jongeren brengt met zich mee dat ze een voorbeeldfunctie hebben. “Daarom is het niet oké dat ze elkaar zo openlijk aanvallen, want jongeren merken dat op”, zegt Sara Pabian, docent Communicatiewetenschappen aan de universiteiten van Antwerpen en Tilburg. 

Pabian deed onderzoek naar cyberpesten en waarschuwt ervoor dat door dergelijke YouTube-rellen voor kinderen de grens kan vervagen tussen wat aanvaardbaar is en wat niet.

“Uit één van de studies die ikzelf heb uitgevoerd, blijkt dat hoe vaker je blootgesteld wordt aan cyberpesten - en daarom moet je nog niet zelf aangevallen worden - hoe gemakkelijker je dat als normaal gedrag gaat beschouwen.”

“Jongeren beschouwen een vlogger die ze volgen eigenlijk als een vriend, want ze weten veel over hun leven”, legt professor Pabian uit. “Als je zo iemand ziet pesten, kan je gaan denken dat anderen het ook oké vinden om haatvolle boodschappen te sturen en dat kan misschien een trigger zijn om het zelf ook te doen.”

Ouders die nu via de media lucht krijgen van deze YouTube-rel, en die weten dat hun kind een van die vloggers volgt, kunnen het best hierover een gesprek aangaan met hun kind, raadt Sara Pabian aan. Dit kan volgende week ook, tijdens een gesprek in de klas.

“Vraag eens wat ze van die haatberichten vinden. En vraag daarna ook eens of ze het oké zouden vinden als iemand zulke berichten naar hen zou sturen. De tip die ik dan ook altijd geef: zeg tegen je kinderen dat ze online geen dingen mogen zeggen die ze niet op de straat of op de speelplaats durven te zeggen.

”Als je ziet dat een vriend het slachtoffer is van cyberpesten, is het belangrijk dat je die vriend steunt.

Professor Sara Pabian

Jongeren onderling raadt professor Pabian aan om elkaar te steunen: “Als je ziet dat een vriend het slachtoffer is van cyberpesten, is het belangrijk dat je die vriend steunt. Dat kan door een privébericht te sturen waarin je zegt dat je het pestgedrag afkeurt.” 

“Dat doet het slachtoffer vaak heel veel deugd, want voor de gepeste is de zogenoemde “silent majority”, de zwijgende omstanders, het ergste. Vaak denken slachtoffers dan dat iedereen het eens is met de pester, omdat niemand openlijk reageert.”

In het geval van de vloggers ligt dit natuurlijk wel anders. Hierbij ligt de drempel hoger om een privébericht te sturen, maar als ze beseffen dat het gedrag niet door de beugel kan, zou ik hen aanraden om zulke berichten zeker niet te gaan liken, maar misschien wel te disliken. Dat kan al een begin zijn.

De meeste sociale media hebben ook de mogelijkheid om misbruiken te melden. Professor Pabian raadt dit ook aan, omdat dit laagdrempelig is. Tegelijk moet je daarbij altijd beseffen dat er niet duidelijk is wat er met je melding gebeurt. De beslissing om er iets mee te doen, ligt bij het platform. 

In een reactie aan VRT NWS laat Google weten dat het bedrijf een volledig beleid heeft uitgewerkt tegen aanzetten tot haat. “Vanaf het moment dat gebruikers zich daar niet aan houden, kan er een sanctie volgen, zoals een strike”, bevestigt woordvoerder Michiel Sallaets. Hoe Acid zijn strike gekregen heeft, is nog niet bekend.

Sallaets besluit dat het de bedoeling is van Google om YouTube zo veilig mogelijk te houden. Hiervoor heeft het bedrijf wereldwijd medewerkers die binnenkomende klachten behandelen. Daarnaast heeft Google een systeem dat automatisch video’s blokkeert als daar beelden in zitten die niet stroken met de richtlijnen.

Eerst was er sprake van dat de moeder van een 12-jarig meisje dat meespeelt in de filmpjes van Celine & Michiel juridische stappen zou ondernemen. Ook haar dochter kreeg doodsbedreigingen. Ondertussen is bekend dat er geen klacht wordt ingediend.

Zowel de mama van het meisje als Celine & Michiel hadden advies gevraagd aan advocaat Jef Vermassen. "Voorlopig gaan we niets ondernemen", zegt Vermassen. "Het kanaal van Celine en Michiel spreekt vooral kinderen aan en wil hen op een positieve manier vermaken. Zij maken zich vooral zorgen over de vele doodsbedreigingen aan zovele kinderen. Die kinderen zitten daarmee in hun maag en zijn bang. Die weten niet wat ze daarmee moeten."

Celine & Michiel en de moeder van het meisje hebben beslist om voorlopig geen stappen te ondernemen, omdat ze willen dat de oorlog stopt. "Ze willen niet afrekenen met iemand."

Vermassen pleit voor een goede wetgeving rond cyberpesten, zodat men dit directer en vlugger kan aanpakken. "Het parlement zou hier voorrang aan moeten geven", zegt hij. 

Volgens minister van Jeugd en Media Benjamin Dalle (CD&V) is er nu juridisch ook al veel mogelijk. "Als er echt sprake is van de schending van strafwetgeving kan er klacht ingediend worden bij politie, parket of zelfs de onderzoeksrechter", zegt hij in "De wereld vandaag" op Radio 1. "Dat gaat dan over het aanzetten tot haat en geweld."

"Ook via de Vlaamse Regulator voor de Media zijn er mogelijkheden. In het mediadecreet staat een bepaling die zegt dat aanzetten tot haat en geweld niet kan. En we hebben nog maar net in juni met de Vlaamse regering ook een ontwerp goedgekeurd van de omzetting van een Europese richtlijn (AVMD), die ook heel wat regels die vandaag enkel toepasselijk zijn op televisie ook toepasselijk maakt op online platformen zoals YouTube."

Bron VRT.be