Wat doet buitensluiten met je | Voor Scholen

Hoe vaak bekijk jij je likes op Facebook, je views op Snapchat of het aantal volgers op Instagram? We vinden het belangrijk om geaccepteerd te worden en leuke reacties te krijgen. Geaccepteerd worden helpt ons zelfvertrouwen en het gevoel dat we ergens bij horen. Afwijzing of buitensluiting door anderen kan dan ook heel heftig zijn. Wat gebeurt er als we worden buitengesloten? En hoe werkt dat in de hersenen?

Verdrietig of boos

Negatieve sociale feedback, bijvoorbeeld als je wordt ontvriend op Facebook of niet mee mag praten met een groep klasgenoten, kan emotionele gevoelens en reacties oproepen. Onderzoekers hebben gevonden dat bij buitensluiting en bij lichamelijke pijn dezelfde soort gebieden in de hersenen actief worden. Buitensluiting kan dus voelen als lichamelijke pijn!

Sommige mensen worden door buitensluiting erg verdrietig, voelen zich depressief, en trekken zich terug. Andere mensen worden juist boos en willen wraak nemen. Onderzoek heeft bijvoorbeeld laten zien dat mensen minder aardig zijn tegen mensen die hen hebben buitengesloten, of niet eerlijk met hen willen delen. Vaak zijn mensen agressief als ze worden buitengesloten. Maar dit kan er ook toe kan leiden dat je de volgende keer weer wordt buitengesloten.

Brein-feit: Geen straf voor vrienden

Kinderen en jongeren straffen anderen die buitensluiten, maar niet als dat hun vrienden zijn.

Positieve en negatieve feedback

Wetenschappers hebben onderzocht hoe de activiteit in de hersenen verandert wanneer je positieve of negatieve feedback krijgt. Positieve feedback is bijvoorbeeld wanneer iemand een leuke reactie op jouw foto geeft. Na het zien van positieve feedback is er meer activiteit in het beloningsgebied (striatum). Dit gebied wordt ook actiever als je bijvoorbeeld geld wint. Dat we gelukkig worden van positieve sociale feedback is dus terug te zien in de hersenen!

Als iemand niet met jou wil afspreken, is dat een voorbeeld van negatieve feedback. Na het krijgen van negatieve sociale feedback is er vaak meer activiteit in de prefrontale cortex. Dit gebied wordt bijvoorbeeld actief als we nadenken over waarom een ander iets doet of hoe een ander zich zal voelen. Na negatieve feedback vraagt iemand zich misschien wel af waarom hij of zij nu eigenlijk wordt buitengesloten, en waarom de ander hem of haar niet leuk vindt.

Buitengesloten worden

In een wetenschappelijk onderzoek over buitensluiting werd gekeken wat er in de hersenen gebeurt als je wordt buitengesloten in een digitaal spel, terwijl je eerst wel mocht meespelen. De onderzoekers ontdekten dat er meer hersenactiviteit is in een ander deel van de frontale cortex. Dit gebied speelt een rol in hoe jij de omgang met anderen ervaart. Het blijkt dus dat je bij buitensluiting en bij negatieve sociale feedback gaat nadenken over de reactie van andere mensen en waarom jij volgens hen niet meer bij de groep hoort.

Brein-feit: Pijngebieden actief bij buitensluiting

Onderzoekers hebben gevonden dat bij buitensluiting dezelfde soort hersengebieden actief worden als wanneer je lichamelijke pijn hebt.

Langdurige effecten

Buitengesloten worden is natuurlijk heel vervelend, maar dat gevoel gaat meestal snel weer weg. Als dit echter langere tijd gebeurt, kan dit langdurige gevolgen hebben. Jongeren die langdurig zijn buitengesloten, zijn gevoeliger voor tekenen van buitensluiting. Hersenonderzoek heeft laten zien dat de signalen in de hersenen tijdens buitensluiting sterker zijn bij jongeren die als kind werden buitengesloten, vergeleken met jongeren die als kind niet werden buitengesloten. Buitensluiting went dus nooit. Des te belangrijker is het om te zorgen dat buitensluiting zo weinig mogelijk gebeurt!

De onderzoeker zegt:

Weet je wat er in je hersenen gebeurt als je iemand buitengesloten ziet worden? Lees het in Anderen helpen.

Mara van der Meulen, MSc.

Deze onderzoekers bestuderen het onderwerp ‘Buitensluiting’

Berna Güroglu, Prof. dr.

Hoogleraar Neurowetenschap van Sociale Relaties

Kiki Zanolie, Dr. Assistant professor

Michelle Achterberg, MSc. Promovenda

Mara van der Meulen, MSc. Promovenda

Bronvermelding:

Wetenschappelijk artikel:

Achterberg, M., van Duijvenvoorde, A. C. K., van der Meulen, M., Bakermans-Kranenburg, M. J., & Crone, E. A. (2018). Heritability of aggression following social evaluation in middle childhood: An fMRI study. Human Brain Mapping, 00: 1-14. https://doi.org/10.1002/hbm.24043.

Wetenschappelijk artikel:

van der Meulen, M., Steinbeis, N., Achterberg, A., Bilo, E., van den Bulk, B. G., van IJzendoorn, M. H., & Crone, E. A. (2017). The neural correlates of dealing with social exclusion in childhood. Neuropsychologia, 103, 29-37. https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2017.07.008

Wetenschappelijk artikel:

Spaans, J. P., Will, G.-J., van Hoorn, J., & Güroğlu, B. (2018). Turning a blind eye? Punishment of friends and unfamiliar peers after observed exclusion in adolescence. Journal of Research on Adolescence *(*), 1-15. https://doi.org/10.1111/jora.12401

Wetenschappelijk artikel:

Will, G.-J., van Lier, P. A. C., Crone, E. A., & Güroğlu, B. (2016). Chronic childhood peer rejection is associated with heightened neural responses to social exclusion during adolescence. Journal of Abnormal Child Psychology, 44, 43-55. https://doi.org/10.1007/s10802-015-9983-0

Wetenschappelijk artikel:

Will, G.-J., Crone, E. A., van Lier, P. A. C., & Güroğlu, B. (2016). Neural correlates of retaliatory and prosocial reactions to social exclusion: Associations with chronic peer rejection. Developmental Cognitive Neuroscience, 19, 288–297. https://doi.org/10.1016/j.dcn.2016.05.004

Wetenschappelijk artikel:

Will, G.-J., Crone, E. A., Van den Bos, W. & Güroğlu, B. (2013). Acting on observed social exclusion: Developmental perspectives on punishment of excluders and compensation of victims. Developmental Psychology, 49, 2236–2244. http://dx.doi.org/10.1037/a0032299

Wetenschappelijk artikel:

Gunther Moor, B., Güroğlu, B., Op de Macks, Z., Rombouts, S.A.R.B., Van der Molen, M.W., & Crone, E.A. (2012). Social exclusion and punishment of excluders: neural correlates and developmental trajectories. Neuroimage, 59, 708-717. https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2011.07.028

Bron Kijk in je brein