OVV breidt werkveld uit: ook onderzoek naar extreem weer en pestgedrag

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) moet zich meer gaan richten op de effecten van extreem weer en sociale veiligheid, zoals pestgedrag op school. Dat zegt de nieuwe OVV-voorzitter Chris van Dam. De OVV is vooral bekend van onderzoeken naar ongelukken en rampen, maar Van Dam wil dat de raad zijn blik verruimt en ook gaat kijken naar onderwerpen op het gebied van 'alledaagse' onveiligheid.

"De wereld verandert. Dat betekent dat iedereen zich af moet vragen of hij nog relevant is voor de klus waar hij voor staat. Dat geldt ook voor de OVV", zegt Van Dam in het NOS Radio 1 Journaal. Het voormalige CDA-Kamerlid is sinds 1 mei voorzitter van de raad, die vandaag zijn jaarverslag presenteert.

Onderwerpen als extreem weer hebben een direct en blijvend effect op mensen, legt Van Dam uit. Hij wijst op de overstromingen in Limburg en Brabant in 2021 maar ook op extreme neerslag, droogte en stormen.

Hij wijst op de code oranje vanwege onweer en zware regenval afgelopen dinsdag. "Dat zouden we twintig jaar geleden niet hebben gehad. Dus je merkt dat de samenleving verandert. En het begrip veiligheid verandert ook."

Regie aan de buschauffeur

Van Dam benadrukt dat de onderzoeken naar ongevallen in de transportsector essentieel blijven voor de OVV, maar de raad wil wel andere accenten leggen. En daarbij kan het gaan om iedere situatie waarin mensen in de publieke ruimte de regie uit handen geven en bij een ander neerleggen.

"Als je als burger in de bus stapt, geef je de regie af aan de buschauffeur, de busmaatschappij en de bouwer van de bus", schetst hij als voorbeeld. "Als je je kind naar school stuurt, ga je er ook van uit dat daar een cultuur is, een docent, een organisatie, die ervoor zorgt dat het er voor jouw kind veilig is."

Als dat niet zo blijkt te zijn, dan ziet Van Dam voor de OVV een rol om zo'n organisatie te onderzoeken. "Hoe kan het nou dat er zo'n onveilige sfeer is?"

De wet staat de OVV toe zelf te bepalen wat er wordt onderzocht. Van Dam denkt dat de raad daarbij soms meer kan doen dan andere onderzoekers, omdat medewerking van instanties aan OVV-onderzoeken verplicht is. Daarbij kan ook expertise van buitenaf worden ingeschakeld.

Toch zijn er ook beperkingen. "Wij doen pas onderzoek op het moment dat zich een voorval heeft voorgedaan. Daar komt bij dat wij het beste uit de verf komen als iets vastzit, als beleid vastzit, als dingen al lang slepen. Je moet niet denken dat wij nu voor iedere casus gaan uitrukken. Maar we kondigen wel aan dat we deze verandering zien."

Pestgedrag

Van Dam leidde als Kamerlid de ondervragingscommissie over de kinderopvangtoeslag. De toeslagenaffaire bracht, en brengt, veel psychisch leed met zich mee. Toch leent dat onderwerp zich niet meteen voor een onderzoek door de OVV, denkt de nieuwe voorzitter.

Inmiddels hebben veel organisaties en ook de Kamer zelf zich daarover gebogen, daarom ligt het niet voor de hand dat de OVV een rol gaat spelen, denkt Van Dam. "Het is wel een goed voorbeeld van mensen van wie de veiligheid enorm in het geding komt zonder dat er sprake is van een fysieke aantasting van hun veiligheid."

Dat geldt ook voor pestgedrag. "Ik denk dat jaren geleden heel anders werd gedacht over pesten. Ik denk dat er tegenwoordig veel meer het inzicht is dat pesten een leven kan ruïneren. Terwijl we vroeger zoiets hadden van: joh, zit niet te zeuren en ga door. Inmiddels weten we dat er voorbeelden zijn van mensen van wie de psychische veiligheid enorm in het geding komt doordat ze gepest zijn. En of dat nou op school is, op de voetbalclub of op het werk, dat zijn dingen waar we tegenwoordig veel meer aandacht voor hebben."

Bron NOS