Sexting verbieden? Nooit!

Onderzoekers van de Universiteit Antwerpen buigen zich al jaren over onze relatie met digitale media. De methodes van online reclame, de gevolgen van cyberpesten, de gevaren van sexting … Heidi Vandebosch en Michel Walrave (Faculteit Sociale Wetenschappen) doen er zo alles aan om onze mentale gezondheid ook online te bewaken. 

Please meet MIOS 

Je ligt te scrollen op Instagram, en ziet niets dan perfecte plaatsjes van perfecte mensen op perfecte vakantiebestemmingen… terwijl jij in je pyjama in de zetel ligt. Herken je dit gevoel? Dan weet je ook dat sociale media een impact kunnen hebben op je mentale gezondheid. Die impact is onder andere wat MIOS (Media & ICT in Organisaties en in de Samenleving) onderzoekt. “Communiceren we anders via Messenger? Hoe gebruiken jongeren Snapchat? Wat zijn de risico’s van het internet voor onze mentale gezondheid? Zo’n vragen tackelt MIOS”, legt Walrave uit. 

“Daarnaast vertaalt MIOS haar kennis ook naar de praktijk,” vult Vandebosch aan, “bijvoorbeeld in de vorm van tools voor het onderwijs rond mediawijsheid. Aan de hand van verschillende campagnes en onder andere een podcast, wil MIOS jongeren, ouders en leraren informeren en adviseren over thema’s als cyberpesten, online privacy en gaming.” 

“En omdat kinderen steeds jonger hun weg vinden naar het internet, wordt het belangrijker om ze te begeleiden bij hun eerste stappen. Zo werkten we bijvoorbeeld aan het boek Alles over sociale media, dat kinderen op een toegankelijke manier wegwijs maakt in de wereld van sociale media.” 

Sexting verbieden? Nooit! 

Het versturen van seksuele berichten of foto’s via die sociale media werd de laatste jaren steeds populairder. Hoewel sexting in veel gevallen onschuldig is, zijn de gevolgen bij misbruik dat zeker niet: beelden die ongewild verspreid worden, foto’s die gebruikt worden als chantagemiddel, sexting onder dwang… De Universiteit Antwerpen wil daarom een voortrekkersrol spelen bij het veiliger maken van sexting. 

In samenwerking met onder andere Sensoa, Pimento, Child Focus en Mediawijs, heeft MIOS daarom een website over sexting opgericht. “Daarop ontdekken jongeren bijvoorbeeld de risico’s van sexting, en manieren om veiliger te sexten. Ook leerkrachten en ouders kunnen bij Mediawijs en MIOS terecht voor informatie en tools over sexting”, vertelt Walrave. “Op die manier bereikt MIOS meer en meer jongeren en volwassenen. Zo wensen we de kans te verminderen dat sexting fout afloopt.” 

Neen tegen cyberpesten 

Daarnaast doet MIOS ook onderzoek naar cyberpesten. “Dit is een vorm van online agressie, met de duidelijke intentie om iemand schade te berokkenen of te kwetsen”, legt Vandebosch uit. “De agressie wordt snel ernstig, enerzijds doordat een groot publiek meekijkt, anderzijds door veelvuldige herhaling. MIOS voert ook onderzoek naar online haatspraak.” 

Via een speciale website bereikt MIOS meer en meer jongeren en volwassenen. Zo wensen we de kans te verminderen dat sexting fout afloopt.

Michel Walrave

Je kan het risico op cyberpesten deels verkleinen, door bijvoorbeeld zelf te bepalen met wie je bevriend bent en met wie je informatie deelt, in plaats van alles openbaar te zetten. “Als jongeren te maken krijgen met cyberpesten, proberen ze dat meestal zelf op te lossen met de middelen die sociale media aanreiken: pesterijen rapporteren of melden”, vertelt Vandebosch. “Sociale mediabedrijven moeten die klachten in principe wel opvolgen, maar jammer genoeg gebeurt dat niet altijd.” 

Technologie kan ook positief ingezet worden om cyberpesten en online haatspraak te bestrijden. Textgain, een spin-off van UAntwerpen, is onder meer bezig met computerlinguïstiek en startte een onderzoek om haatspraak automatisch te detecteren op sociale media. Dat is echter niet zo eenvoudig, omdat sommige scheldwoorden zoals bitch ook in een vriendschappelijke context gebruikt kan worden. Sommige vormen van cyberpesten zijn ook zo subtiel dat ze onder de radar van opsporingssystemen kunnen blijven.  

Hoe pak je cyberpesten dan best aan?

“Cyberpesten voorkomen, opsporen en aanpakken is niet zo eenvoudig”, vertelt Vandebosch. “Er zijn veel verschillende partijen die betrokken moeten worden: scholen, ouders, de sociale mediaplatformen zelf… In de meest ernstige gevallen zelfs de politie en het gerecht.” Is er toch iets dat we kunnen doen? “Toon interesse in het mediagebruik van je kind of leerling, maak er geen taboe van”, raadt Vandebosch aan. “Wanneer iemand gecyberpest wordt, is het belangrijk om bewijsmateriaal te verzamelen d.m.v. screenshots. Die zijn nodig wanneer je echt een klacht wil indienen. Daarnaast is het ook altijd goed om de cyberpestkop te blokkeren op sociale media, en om het eigen wachtwoord te wijzigen.” 

Bron