Pesten. Wat kan ik als ouder doen?
Pesten is vreselijk en het kan iedereen op elke leeftijd overkomen. Als een kind gepest wordt, gebruik dan onze adviezen om hem te helpen begrijpen waarom er wordt gepest en wat hij kan doen om het tegen te gaan. Pesters lijken populair in een groep, maar zijn het uiteindelijk niet altijd. Ze dwingen hun populariteit in de groep af door te laten zien hoe sterk ze zijn en wat ze allemaal durven. Via pesten lukt ze dat het makkelijkst: ze krijgen andere kinderen mee bij het te pakken nemen van een slachtoffer. En wie mee doet, loopt minder kans zelf slachtoffer te worden.
- Mijn kind pest | Wat kan ik doen?
- Mijn kind is een meeloper | Wat kan ik doen?
- Mijn kind is omstander | Wat kan ik doen?
- Mijn kind wordt gepest | Wat kan ik doen?
Wist je dit?
Ongeveer 80% van het pesten gebeurt buiten het zicht van de leerkracht blijkt uit onderzoeken. Bijvoorbeeld in de kleedkamer bij gym, onderweg in de rij, op de gang of de toiletten, enz.
Hart van Nederland 'Mijn kind pest niet' en andere fabels: zo moet je met pestgedrag omgaan - Interview met Patricia Bolwerk
Tegenwoordig is er steeds meer aandacht voor pesten, maar heersen er nog steeds veel fabels over. Patricia Bolwerk, ervaringsdeskundige en oprichter van Stichting Stop Pesten Nu, zet de belangrijkste op een rij. Maar eerst: wat is pesten eigenlijk? Soms heerst er nog onduidelijk over het verschil tussen pesten en plagen. Volgens Patricia is het eigenlijk heel makkelijk:
"Plagen is leuk voor iedereen. Er is geen schuring en je kan zo stoppen. Daarentegen is pesten stelselmatig en iemand is de pineut. Diegene houdt er pijn en of verdriet aan over. Daarnaast heeft de pester er altijd gemene bedoelingen bij en wil een reactie."
'Pesten is voor kleuters'
Volgens Patricia heersen er veel fabels over pesten. Enkele voorbeelden:
- 'Mijn kind pest niet'."Er zijn ouders die zeggen dat hun kinderen nooit zouden pesten omdat ze zo niet zijn opgevoed. Fijn dat ze dit leren maar kinderen vinden dit lastig om toe te passen in de klas. Ze willen aardig en leuk gevonden worden. Ze veranderen dan ook op school als er groepsdruk is."
- Leerkrachten, medewerkers BSO of overblijf zeggen regelmatig: 'Je bent nou oud & wijs genoeg om pesten zelf te stoppen (tegen bijvoorbeeld leerlingen in groep 7 en 8) want jullie zijn geen kleuters meer'. 'Je moet het zelf oplossen. Je zit al in groep zeven.' Dat kan niet. Iemand die gepest wordt, heeft altijd hulp nodig. Je kan het niet in je eentje stoppen", legt Patricia uit. Bovendien komt pesten ook gewoon voor op universiteiten, op het werk, bij sportverenigingen en in woonzorgcentra. Pesten is dus geen kleuterding!
- Patricia merkt dat mensen weleens zeggen 'Ik ben vroeger ook gepest maar ik ervaar er geen last van. Zij vinden alle aandacht over pesten tegenwoordig maar overdreven. Onderzoekers reageren daar heel stellig op: 'Heb jij geen last van het pesten van vroeger? Dan is het te vraag of het wel echt pesten was.
- Ja, wat een gedoe allemaal tegenwoordig, vroeger werd ook gepest. "Dus. Dat maakt het nog steeds niet oké. Mensen kunnen veertig jaar na de lagere school nog steeds de gevolgen van pesten ondervinden."
- 'Dat hebben ze vast niet zo bedoeld' wordt vaak tegen kinderen gezegd die gepest worden. Ook wordt er dan gezegd dat iets een grap is en niet zo bedoeld is, onzin volgens Bolwerk: "Je doet hiermee degene die gepest wordt tekort.
- Een pester zal altijd zeggen dat het niet zo bedoeld was, per ongeluk of als grapje omdat diegene geen straf wil. Al bedoelt die het altijd gemeen. Het is beter om je te realiseren dat de kinderen pesten met een reden. In het Engels zeggen ze zo mooi 'Hurt people, hurt people', alleen mensen met innerlijke pijn kunnen anderen pijn doen. Pesters & Meelopers ereageren hun pijn af op anderen door te pesten. Ga in gesprek met hen en vraag wat hen ertoe zet om te pesten en wat ze nodig hebben om te stoppen."
Mijn kind doet dat niet
De meeste ouders weten het wel: pesten op school is nog steeds een groot probleem. Maar dat jouw kind een van de pesters of meelopers kan zijn? Daar is vaak veel minder aandacht voor. Als ouder en opvoeder kun je eigenlijk nooit zeggen: ‘Mijn kind doet dat niet!’. Kinderen zijn anders op school dan thuis. Dit heeft voor een groot deel met het groepsproces in de klas te maken. Ieder kind is op zoek naar manieren om staande te blijven in een groep.
(Klassiek) Pesten

`Pesten betekent het systematisch misbruiken van je persoonlijke macht en/of kracht om anderen die zich niet of moeilijk kunnen verweren pijn te doen, te intimideren of bang te maken met de bedoeling er zelf beter van te worden´. Pesten komt binnen alle leeftijdscategorieën voor, van kleuters tot aan de ouderen in het verzorgingshuis. Nu is de meest bekende vorm van pesten waarschijnlijk het uitlachen en uitschelden van personen, maar er zijn zoveel meer manieren om je persoonlijke macht te misbruiken.
Pesten, in welke vorm of om welke reden dan ook, kan onmiddellijke, middellange en lange termijn gevolgen hebben voor de betrokkenen, inclusief omstanders. Enkele incidenten en conflicten of gevechten tussen gelijken, zowel persoonlijk als online, worden niet gedefinieerd als pesten.
Wat pesten niet is?
- af en toe - sociale afwijzing of afkeer
- af en toe - narigheid of wrok
- willekeurige daden van agressie of intimidatie
- onderlinge ruzies, meningsverschillen of ruzies.
Deze acties kunnen veel leed veroorzaken. Ze passen echter niet in de definitie van pesten en het zijn geen voorbeelden van pesten, tenzij iemand ze opzettelijk en herhaaldelijk doet.
Vraag & Antwoord ...
Ouders & Opvoeders
► Conflicten tussen broers of zussen? Word er gepest tussen broers en zussen?
► Gesprek met school aangaan, hoe kan ik dit het beste doen?
► Gevolgen van pesten, wat kunnen de gevolgen zijn en wat kan je daartegen doen?
► Hoe help je je kind de signalen van pesten te herkennen?
► Hoe kan ik school informeren over pestincidenten?
► Mijn kind wordt gepest, hoe kan ik dit met de leraar bespreken?
► Mijn kind wordt online gepest. Wat kan ik doen?
► Misverstanden over pesten: ‘Sla gewoon terug, joh’
► Online Pesten, wat is dat ~ Cyberpesten ~ Pesten via Social media
► Overdrijven wij de effecten van pesten niet gewoon?
► Pestgedrag - Pester of gepest - Waar komt dat vandaan
► Plagen, wanneer is het nu plagen en wanneer is het pesten?
► Stappenplan in gesprek met de leraar over het pesten
► Symptonen herkennen gepest kind
► Terugvechten is dat een goed idee?
► Wat kan ik doen als de school het pesten niet oplost?
► Wat pesten met een kind doet
► Wat pesten met het gezin doet
► Welke invloed heeft groepsdruk op pestgedrag?
Interessante artikelen, Rijksuniversiteit Groningen - Beau Oldenburg:
- Infographic Online Pesten ~ Cyberpesten
- Infographic Pesten op Basisscholen
- 6 rollen bij pesten
- ‘In mijn klas wordt niet gepest’ Leerkrachten negeren signalen blijkt uit onderzoek
- Proefschrift ‘Pesten op school: De rol van leerkrachten en klasgenoten‘
- "She is not actually bullied!" Why bullying is a subjective phenomenon TEDxBreda
Stappenplan in gesprek met de leraar over het pesten
Stap 1 Of uw kind nu de pester is of op school wordt gepest, de leerkracht moet hiervan op de hoogte worden gesteld.
- Bel de school en maak een afspraak: Als u zich niet op uw gemak voelt om face-to-face met de leraar te praten, kunt u het pesten bespreekbaar maken via de telefoon of per e-mail, echter de beste optie blijft altijd de face-to-face.
- Houd in gedachte: Geen enkele leerkracht is blij als er gepest wordt in zijn/haar klas. Soms kan dit zelfs een enorme schok zijn als zij dit van een ouder horen, zij willen dat ieder kind in hun klas veilig is. Ga er niet vanuit dat de leerkracht altijd alles ziet, het meeste pesten vindt stiekem plaats (dus juist als de leraar niet in de buurt is).
- Blijf kalm en vertel hen dat u een situatie die uw kind heeft ervaren wilt bespreken en vraag wanneer het een goed moment is om af te spreken? Of misschien heeft de school contact met u opgenomen.
Stap 2 Voorbeiden op het gesprek op school - in overleg met je kind
- Schrijf van tevoren een paar situaties van het pesten op (hoe, wat, waar, wie, wanneer, hoe vaak).
- Schrijf van tevoren op welke zorgen of vragen je hebt (dan kan je ook niks vergeten).
- Het is belangrijk om de afspraak kort en to the point te houden. De meeste tijd moet immers besteedt worden aan het aanpakken van het pesten en niet aan de situaties/voorbeelden.
- Probeer te kijken of je zelf suggesties kan doen en eventuele oplossingen voorbereidt:
- Vraag bijvoorbeeld aan je kind of hij/zij een idee heeft wat hem/haar zou kunnen helpen? Of wat veilige plekken zouden zijn op school?
- Pesten aanpakken een complex probleem is moet je je kind duidelijk zeggen dat het niet morgen opgelost kan zijn.
- Vraag aan de school wat zij vanaf morgen gaan doen om jouw kind zich veilig te laten voelen op school.
- De meeste scholen willen dit goed aanpakken en hebben dan tijd nodig om te kijken hoe ze dat kunnen doen.
- Zeg dan: Dit begrijp ik. En wat gaan jullie nu in de tussentijd doen om te zorgen dat de school ook een veilige omgeving is voor mijn kind? Kan hij/zij bijvoorbeeld je in de pauzes binnen blijven? Kan hij/zij bijvoorbeeld ergens anders omkleden bij gym? Of kan je kind gezelllig bij de conciërge of administratie zitten? Of op een andere plek waar in ieder geval een persoon in de nabijheid is die zou ingrijpen als er gepest wordt.
Stap 3 Zorg dat je op tijd voor het gesprek bent
Zorg dat je zelf op tijd bent met je aantekeningen inclusief je vragen en zorgen. Begrijp dat de leraar tussen de lessen in kan zijn of in zijn eigen tijd met jou deze afspraak heeft ingepland. Op tijd zijn laat zien dat je hun tijd respecteert
Stap 4 Leg je zorgen uit
- Leg aan de hand van je aantekeningen je zorgen over het pesten uit. Zo weet de leerkracht wat er nodig is om uw kind te helpen.
- Geef de leerkracht de gegevens door die uw kind heeft verstrekt.
Blijf kalm, adem diep in. - Op dit punt weet je of de leraar behulpzaam zal zijn. Als de leraar je pesterige overtuigingen geeft of excuses begint te maken, moet je je zorgen voorleggen aan de directeur. Je kunt tactvol aangeven dat je liever samen met hen tot oplossingen komt voor het pesten op school, maar je bent bereid om met de directeur te praten.
- Je kunt pas stoppen als het pesten op school stopt. U moet zorgen voor de veiligheid van uw kind.
Stap 5 Benoem de oplossingen die jij en je kind bedacht hebben
- Als de leraar ruimdenkend is en met je wil samenwerken, kunnen jullie ook samen oplossingen gaan bedenken.
- Vraag ook naar:
- Het beleid van de school ten aanzien van pesten?
- Hoe denkt de leerkracht het pesten aan te pakken?
- Welke maatregelen zullen worden genomen om ervoor te zorgen dat uw kind veilig is en niet te maken krijgt met represailles van de pestkop? Of uw kind wordt gerespecteerd en niet als pestkop bestempeld.
- Wat kunt u met uw kind doen om het voor te bereiden?
- Wat kunt u thuis doen om hen te ondersteunen?
Het goede nieuws is dat je een relatie met de leraar bent begonnen, dus alle follow-up zal hopelijk voortbouwen op de goede wil en toekomstige pestgesprekken met de leraar veel gemakkelijker maken.
Stap 5 Follow up
- Spreek af wanner de follow up afspraak komt (check dat je goede tussentijdse afspraken hebt gemaakt)
- Leg aan uw kind uit hoe jij en de leerkracht gaan samenwerken om het pesten te stoppen en/of de pester te helpen op een positievere manier in zijn behoeften te voorzien.
- Informeer tussendoor bij je kind of hij/zij verbeteringen waarneemt. Zo ja, waar? Maar laat het ook eerlijk vertellen als er geen veranderingen zijn óf dat het pesten misschien zelfs nog erger is geworden. Bedank je kind dat ze dit eerlijk zeggen en trek bij de leerkracht aan de noodklok, want de maatregelen werken niet of leiden juist tot meer pesterijen..
Wat kan je doen als school het pesten niet oplost? 
Het kan voor gezinnen erg verontrustend zijn om erachter te komen dat het pesten nog steeds doorgaat, zelfs nadat de school erbij is betrokken. Op dit punt heb je misschien hulp gevraagd aan de leraar, anti-pest coördinator en de directeur. Ga naar Wat te doen als de school het pesten niet oplost? en bekijk de tips, adviezen, informatiebrochure van de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC) en de adviezen van het LKC van klacht naar oplossing.
Naar de Kinderombudsman
Jij kunt terecht bij de kinderombudsman als eerdere klachten over pesten niet zijn opgelost. De kinderombudsman spreekt de verantwoordelijken aan. Dit zijn bijvoorbeeld de schoolleider of het schoolbestuur of de inspectie. De school moet binnen 4 weken aangeven wat de school met het advies gaat doen.
Naar de Onderwijsinspectie
Ook is er een inspectie die onderzoek kan doen naar pesten op school. Ook houdt de inspectie toezicht op de veiligheid op een school. Een inspecteur kan helpen bij ernstige klachten zoals:
- seksuele intimidatie;
- lichamelijk geweld;
- grove pesterijen.
Contact opnemen met de Onderwijsinspectie contact gegevens Inspectie van het Onderwijs
Hoe kan ik het gesprek met school aangaan
- Download onderstaande Voorbeeldbrieven
- Mijn kind wordt gepest
- Gesprek met de leraar
- Zorgplicht Veiligheid op school
- Voorbeeldbrief (of e-mail) aan leraar
- Voorbeeldbrief (e-mail) naar directeur voor officiële klacht
- Pesten op school: waar kan ik terecht?
Wat kan ik doen als school het pesten niet oplost
- School doet niks tegen het pesten Wat te doen als de school het pesten niet oplost?
- Zorgplicht Zorgplicht voor sociale veiligheid op scholen
- Onderwijsinspectie Inspectie van het Onderwijs contactinformatie
Klacht indienen - op school - over een school - of bij de - Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC) hoe moet ik dit doen?
- Klacht indienen op school Klacht indienen bij klachtencommissie basisschool
- Klacht indienen over een school Hoe kan ik een klacht indienen over school?
- Klacht indienen bij de (LKC) Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (de school moet wel aangesloten zijn bij de LKC, staat meestal in de schoolgids)
Wil jij even per mail of telefonisch met iemand sparren of klankborden?
Dat kan! Stichting Ouders & Onderwijs is een gesubsidieerd onderdeel van het MInisterie van Onderwijs om Ouders & Opvoeders ondersteuning te bieden bij het aanpakken van pesten op school. Openingstijden: maandag t/m vrijdag tussen 9.30-12.30 uur en 13.00-16.00 uur.
Stichting Ouders & Onderwijs: tel 088-6050101 mail vraag@oudersonderwijs.nl website: www.oudersenonderwijs.nl