Ouderen en Pesten

084-8340086

Foutmelding

You may not view this site from your current location.

Ouderen en Pesten

Pesten onder ouderen

Steeds meer senioren wonen in begeleid wonen en verpleeghuizen, is er een stijgende trend van peer-to-peer pesten, dat is pesten door andere bewoners of cliënten. Volgens hoogleraar sociaal werk Robin Bonifas blijkt uit recente onderzoeken dat ongeveer 1 op de 5 senioren wordt gepest. Het is moeilijk in te schatten hoe groot het probleem is, omdat veel van dergelijke handelingen niet worden gemeld. Uit het onderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen blijkt dat 20% van de ouderen aangeeft weleens gepest te worden. Het verzorgend personeel geeft aan dat het zelfs om 40% van de ouderen gaat. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met die van kinderen op scholen, maar het is verbazingwekkend dat vrijwel geen onderzoek naar pestgedrag onder ouderen is gedaan. Bovendien zijn geen antipestprogramma’s voor woonzorgcentra beschikbaar, terwijl dit probleem zich in zo’n grote mate voordoet in woonzorgcentra. ​

Of het nu gaat om schelden of fysieke woordenwisselingen, het is een aspect van het seniorenleven dat serieus moet worden genomen.

Poster tegen pesten in Bejaardentehuis

Senioren maken elkaar soms het leven zuur

Over het algemeen trekken ouderen in woonzorgcentra elkaar niet aan de haren. Wel houden zij plekken bezet en sluiten zij anderen buiten. Ook kunnen zij elkaar negeren en blokkeren zij elkaars weg met bijvoorbeeld de rollator. Negatieve opmerkingen en blikken komen veel voor. Fysieke pesterijen kunnen in woonzorgcentra ook voorkomen. Meestal durven slachtoffers van pestgedrag dit niet goed aan te geven. Het is daarom van belang om alert te zijn op symptomen en patronen. Enkele voorbeelden:

  • Iemand is vrijwel voortdurend alleen.
  • Anderen luisteren niet naar de betreffende persoon of hij wordt genegeerd.
  • De oudere ziet er angstig en onzeker uit.

Slachtoffers van pestgedrag durven het meestal niet aan te geven, het is dan ook van groot belang dat het personeel en familieleden van bewoners in een woonzorgcentrum alert zijn op symptomen en patronen. Deze gedragingen zijn geen bewijs van pestgedrag, maar kunnen wel een indicatie zijn. In deze gevallen is het belangrijk om de betreffende persoon nauwlettender in de gaten te houden of hem (ongezien) te vragen naar eventueel pestgedrag. 

► Lees meer 'Wat kan er concreet tegen pestgedrag bij ouderen worden gedaan?

Het is NOOIT uw schuld als u gepest wordt!

In verzorgingstehuizen heeft maar liefst 1 op de 5 bewoners te maken met pestgedrag. In woonzorgcentrum Hagedonk in Prinsenbeek hebben ze daarom een speciale anti-pestcoördinator.

Laten we pesten bij senioren eens nader bekijken

Pesten door oudere leeftijdsgenoten is vergelijkbaar met pesten door kinderen en tieners. In seniorensituaties waar verpleeghuisbewoners of begeleid wonende bewoners ruimte en middelen moeten delen, kan het gaan om kliekjes. Kleine groepen kunnen aanspraak maken op bepaalde ruimtes, zitplaatsen of apparatuur, met uitzondering van andere. Pesten is iets anders dan plagen. Bij pesten is sprake van een ongelijke machtsverdeling en worden de gebeurtenissen als negatief ervaren door het slachtoffer. Pesten is systematisch en gericht op één persoon, terwijl plagen vaak eenmalig of over en weer plaatsvindt.

Slachtoffers van pesten voelen zich vaak genegeerd, geïntimideerd of buitengesloten.

Over het algemeen trekken ouderen in woonzorgcentra elkaar niet aan de haren. Wel houden zij plekken bezet en sluiten zij anderen buiten. Zij negeren en blokkeren zij elkaars weg met bijvoorbeeld de rollator. Negatieve opmerkingen en blikken komen veel voor. Fysieke pesterijen zijn niet uitgesloten. Ook worden ouderen uitgesloten van activiteiten zoals het gezamenlijk nuttigen van maaltijden. Het gaat om zaken als het maken van nare opmerkingen en roddelen, doen alsof je iemand niet ziet of hoort, iets afpakken, spugen, het overslaan bij traktaties, niet teruggroeten, geruchten zaaien, dreigen met geweld, express in persoonlijke ruimte komen, stelen of kapot maken eigendommen van een ander en schoppen onder tafel.Voorgeschiedenis

Een oudere kan vroeger, op school of op het werk, gepest zijn. Hierdoor kan zijn vertrouwen in een groep ernstig zijn aangetast. Daardoor kan het voorkomen dat iemand al bij de eerste indruk schuw of terughoudend overkomt. Het kan ook zijn dat iemand de sociale vaardigheden niet heeft ontwikkeld om goed en zelfstandig in een groep te functioneren. In dergelijke gevallen kan het woonzorgcentrum bijdragen door een oudere te begeleiden wanneer hij voor het eerst de eetzaal betreedt. Daarbij kan de begeleider van tevoren een groep uitgezocht hebben, waarvan hij denkt dat de oudere daarbij zou kunnen passen. Hij kan de groep en de nieuweling dan actief aan elkaar voorstellen. Sociale vaardigheids- en weerbaarheidstrainingen kunnen ook in een woonzorgcentrum nog hun vruchten afwerpen.

Het Nationaal Ouderenfonds heeft helaas ook moeten constateren dat ouderen die vroeger als kind gepest zijn, de jonge daders later in het woonzorgcentrum weer tegenkomen. Het pestgedrag wordt dan hervat, veelal doordat dan dezelfde groepspatronen weer ontstaan. De kans hierop is groter naarmate de keuzevrijheid voor woonzorgcentra kleiner is.

Wat kunt u doen als u getuige of slachtoffer bent van pesten in een bejaardentehuis?

  • Spreek u uit
    Als u pesten ziet gebeuren, blijf dan niet stil. Uw stem kan een groot verschil maken.
     
  • Luister
    Neem de tijd om naar de slachtoffers te luisteren. Vaak hebben ze alleen iemand nodig die hun verhaal gelooft en serieus neemt.
  • Documenteer
    Houd een logboek bij van pestincidenten, inclusief data, tijden, en getuigen. Dit kan helpen bij het aankaarten van het probleem bij het management.
  • Zoek ondersteuning
    Neem contact op met familieleden, vrienden, of het personeel.
  • Informeer het management
    Zorg ervoor dat het management van het tehuis op de hoogte is en vraag om een actieplan.
  • Professionele hulp
    Schakel indien nodig professionele hulp in, zoals een vertrouwenspersoon, maatschappelijk werker of een psycholoog.
  • Onderwijs
    Organiseer voorlichtingssessies over pesten en de gevolgen ervan voor het personeel.

 

Waarom pesten senioren hun leeftijdsgenoten?

Pestkoppen van alle leeftijden zijn vaak agressief en controlerend en richten zich op personen die als zwak of kwetsbaar worden beschouwd. Ze kunnen zelfstandig of in groepen optreden. In sommige gevallen is dit een levenslange eigenschap, die nu wordt tentoongesteld in een nieuwe setting en met nieuwe mensen.

Juist bij senioren die gebukt gaan onder lichamelijke kwalen kan de veerkracht ontbreken om inschikkelijk te zijn. Als je bijvoorbeeld last hebt van ernstige vermoeidheid en pijn, kun je als het ware niet veel ruimte hebben in je denkvermogen om begrip te tonen voor een ander. In de ouderenzorg spelen echter andere factoren een rol. Door woonsituaties bij ouderen kan het individu zich gefrustreerd en het gevoel te hebben geen controle te kunnen uitoefenen zodat het pesten stopt. Sommige van deze problemen komen voort uit de aanpassing aan het leven in een gemeenschappelijke omgeving. Gedrag zoals roddelen, anderen intimideren of mensen pesten kan hen een gevoel van hernieuwde controle over de situatie geven. Andere problemen zijn gewoon gerelateerd aan veroudering of cognitieve problemen. Degenen die lijden aan een psychische aandoening, dementie, chronische pijn en soortgelijke fysieke en mentale problemen kunnen verhoogde agressie ervaren. Diezelfde problemen maken anderen kwetsbaarder en vatbaarder voor slachtofferschap. Degenen die moeite hebben met communiceren, kunnen zich juist als pestkop gedragen vanwege hun woede of verwarring. 

 

Wilt u met iemand praten over het pesten? Bij deze organisaties kunt u terecht 

Waarom is het, ook voor volwassenen, zo moeilijk om hardop te zeggen dat je gepest wordt? Patricia Bolwerk van stichting Stop Pesten Nu legt het uit. Zie video hieronder van RTL Nieuws 'Praten over pesten is super moeilijk, en dit is waarom!' Pesten in verzorgingshuizen leidt tot isolatie en vereenzaming, praat met een organisatie voor hulp of advies of praat met iemand die u vertrouwt.

  • Mind Korrelatie is een landelijke organisatie. Zij bieden anonieme, professionele, psychische, psychosociale hulp en geven individueel advies en hulp aan iedereen die hierom vraagt. Het is ook moeilijk om toe te zien als een dierbare gepest wordt, een kind, partner of ouder – maar ook als deze zelf pest. Bel 0900 - 1450  (maandag t/m vrijdag 09:00 - 18:00),  chatten, mailen of What'sappen via de website: www.mindkorrelatie.nl

  • De Luisterlijn - dag en nacht, alle dagen van de week, het hele jaar door voor een vertrouwelijk gesprek. Want praten lucht op. Bel 088 0767 000 Chatten of mailen kan via de website www.deluisterlijn.nl

  • ANBO “Tegen iedereen die veel alleen thuis zit, gepest wordt, de behoefte heeft om even z’n hart te luchten of gezellig wil praten, zegt de ANBO bel 0348 - 46 66 66 Elke dag (ook in het weekend) zijn zei van 09:00 tot 21:00 uur bereikbaar. Als u belt, staat iemand van ANBO u te woord. Of u nu wél of geen lid van ANBO bent. Websiite: www.anbo.nl

  • KBO/PCOB voor senioren van vandaag en morgen.  Voor ouderen, ook met een migratie-achtergrond, voor informatie of een luisterend oor: Senioren kunnen er terecht met vragen, signalen, en ook wordt er een luisterend oor geboden. Vanaf vandaag worden ook oudere migranten –indien gewenst in de eigen taal – te woord gestaan door een vrijwilliger die zelf een Caribische, Chinese, Italiaanse, Marokkaanse, Molukse, Spaanse, Surinaamse of Turkse achtergrond heeft. Bel: 030-3400600 op maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur.
  • 113 Zelfmoordpreventie (24/7) - Ken of ben jij iemand met zelfmoordgevoelens? Bel direct ► 113. Zij bieden mensen de gelegenheid over hun gedachten aan zelfmoord te spreken en zijn ook voor mensen die een dierbare door zelfmoord zijin verloren. 113 dag en nacht, alle dagen van de week, het hele jaar door. Website 113Zelfmoordpreventie 

  • Slachtofferhulp: Hulp bij geestelijke mishandeling Wordt u door iemand in uw omgeving gekleineerd, geïntimideerd of gepest? Dan kan er sprake zijn van geestelijke mishandeling. U staat er niet alleen voor. Bel 0900-0101 (gebruikelijke belkosten). Maandag t/m vrijdag tussen 08.00 en 20.00 uur en zaterdag tussen 10.00 en 17.00 uur. Website: www.slachtofferhulp.nl

 

Sommige vormen Ouderenmishandeling liggen dicht tegen pesten aan

Lees hier meer over ouderenmishandeling en wat jij hier tegen kan doen. Ouderenmishandeling is niet alleen fysiek (slaan, schoppen) of psychisch (bijvoorbeeld uitschelden of isoleren). Onder ouderenmishandeling valt ook:

  • Financiële uitbuiting: Denk aan diefstal, veranderen van het testament en ongewenste bemoeienis met geldzaken.
  • Verwaarlozing: Geen lichamelijke of psychische zorg of voeding geven.
  • Seksueel misbruik: Hier gaat het om ongewenste seksuele handelingen met of in het bijzijn van de oudere.

 

Pestgedrag onder ouderen goed aapakken

Om pesten onder ouderen goed aan te kunnen pakken moeten wij eerst weten wat de oorzaken van het pesten zijn. Enkele oorzaken zijn: Voortdurende evenwichtsverstoring in de groep, Zondebokmechanisme, Heterogeniteit van de groep, Verveling, Anonimiteit en Persoonlijke problemen.

 

Doelgroep: 
Bejaarden
Kinderen en jongeren
Professionals

Tip van de redactie

Heb je haast? Navigeer dan snel naar:Angela

► Scholen & Professionals Kenniscentrum Pesten in het Onderwijs

► Sportverenigingen Kenniscentrum Pesten in de Sport

► Werkgevers Kenniscentrum Pesten op het WerkJan Joost

► Ouderen Kenniscentrum Pesten in Woonzorgcentra

Tip Stop Pesten Nu

 

Breng snel een bezoekje aan ...

Kenniscentrum (Klassiek) Pesten 

Kenniscentrum Online pesten (cyberpesten)

Kennisbank & Downloadcentrum o.a. Beleid & Factsheets  / Handleidingen / Lesmaterialen Posters / Wetenschappelijke Onderzoeken 

► Ik word gepest, wat kan ik doen

 

 

Stichting Stop Pesten Nu is het enige Erkende Goede Doel tegen Pesten in Nederland!

CBFGoede Doelen NederlandANBIKBUnesco