You may not view this site from your current location.
Week Tegen Pesten
Pesten is een vorm van agressie waarbij herhaaldelijk wordt geprobeerd iemand fysiek, verbaal of psychologisch pijn te doen. Dit kan zowel offline als online. Pesten is een proces waar verschillende personen een rol hebben. Pesters hebben vaak een sterkere sociale positie dan de gepeste of proberen die te versterken door anderen te kleineren.
Omstanders, ookwel PEER pressure group genoemd, kunnen pesten versterken of juist verminderen. Onderzoeken tonen aan dat als de PEER pressure group ingrijpt bij het pesten dan stopt het in 10 seconden in 57% van de gevallen!
Scholenadviseur Van de Sande en Stop Pesten NU-directeur Bolwerk hanteren allebei een helder onderscheid tussen plagen en pesten. Dat komt neer op de volgende zes kenmerken:
plagen is kortdurend, pesten gebeurt langdurig (maandenlang) en regelmatig (meerdere keren per week);
plagen vindt plaats op voet van gelijkwaardigheid, bij pesten is de pestkop de baas;
plagen gaat heen en weer, pesten gaat altijd één kant op, met meestal hetzelfde slachtoffer;
plagen is voor de lol, pesten is gemeen bedoeld;
bij plagen kan je het zeggen als je het niet leuk vindt, pesten is moeilijker te stoppen;
en plagen is doorgaans voor iedereen leuk, terwijl pesten voor het slachtoffer zeker niet leuk is.
Maar zoals dit lijstje al laat zien; veel is afhankelijk van persoonlijke interpretatie – wat de een als plagen bedoelt, kan de ander als pesten ervaren: “Het gaat er altijd om hoe degene die het ondergaat het ervaart. Het is niet aan een ander om te zeggen dat het wel meevalt.”
Maatregel één: de zes pijlers invoeren. De PO-raad en VO-raad hebben zes pijlers ontwikkeld die betrekking hebben op het (meer omvattende) beleid rondom sociale veiligheid. De invoering en naleving van deze pijlers kan bijdragen aan het voorkomen en afname van pesten. De pijlers zijn:
1. Zorg voor een permanent inzicht in veiligheidsbeleving, zicht op incidenten en mogelijke risico’s;
2. Ontwikkel als school een gezamenlijke visie op een veilige leeromgeving met doelen, regels en afspraken;
3. Schep voorwaarden voor uitvoering van visie en beleid door taken te beleggen en samen te werken met ouders en relevante partners buiten de school;
4. Stimuleer positief pedagogisch handelen (tonen van een ondersteunende houding en voorbeeldgedrag);
5. Zorg voor activiteiten en programma’s in de school gericht op leerlingen, ouders en personeel, waarmee onveiligheid wordt voorkomen;
6. Signaleer en acteer bij signalen, grensoverschrijdend gedrag en incidenten.
Maatregel twee: werkzame elementen gebruiken Scholen kunnen hun voordeel doen met kennis over ‘wat werkt’ bij het voorkomen en tegengaan van pesten. Uit de analyse van de werking van anti-pestprogramma’s blijkt dat deze factoren een positief effect hebben op het tegengaan van pesten:
Het organiseren van informatieavonden voor ouders over de aanpak van pesten op school en over richtlijnen om hun kinderen te helpen om te gaan met pesten;
Het verbeteren van toezicht op bet schoolplein en tijdens pauzes;
Het nemen van disciplinaire maatregelen (straffen van daders door ze bijvoorbeeld naar het hoofd van de school te sturen voor een corrigerend gesprek, hen dwingen om tijdens pauzes in de buurt van de leerkracht te blijven en het ontnemen van privileges, zoals het vieren van de verjaardag in de klas,);
Het informeren van leerkrachten over de signalen van pesten en hoe daar mee om te gaan;
Het hanteren van zichtbare klassenregels over pesten; Het invoeren van een schoolbrede gedragscode tegen pesten (anti-pestprotocol);
Het geven van voorlichting voor leerlingen over de nare gevolgen van pesten;
Het stimuleren van samenwerking tussen de leerkrachten en de andere onderwijsprofessionals (interne begeleiders, zorgcoordinatoren, vertrouwenspersonen) rondom pesten. op
Maatregel drie: invoeren en gebruiken van een anti-pestprogramma
Wanneer blijkt dat de eerder genoemde maatregelen niet werken kan een anti-pestprogramma helpen. Zo’n programma behelst een systematische aanpak vanuit een theoretische onderbouwing. De aanpak kan schoolbreed, klasgericht of individueel gericht zijn. Ook kan het programma meer preventief of meer curatief van aard zijn. Op de site van School enVeiligheid kan men via de ‘wegwijzer programma’s sociale veiligheid’ informatie over de verschillende programma’s vinden. Zie hiervoor: Antipestprogramma’s - Pesten | NJi
Als school, jeugdvereniging of sportclub werk je best een sterk plan uit om pesten te voorkomen en aan te pakken. Hier vind je tips die duidelijk maken dat zo’n plan niet heel ingewikkeld hoeft te zijn. Je moet er gewoon mee aan de slag. Bovendien pluk je er het hele jaar de vruchten van!
Laat je elke maand inspireren door een andere bouwsteen van een goed antipestbeleid. Bij elke bouwsteen staat er een voorbeeldopdrachtje dat helpt bij het voorkomen of aanpakken van pesten. Zo geven we pesten samen een heel jaar geen kans! #eenjaarlangtegenpesten, lees meer
2021
2021 Unesco International day against bullying (first Thursday of November)
2020 Bullying Awareness Week Canada (every year 3rd week of November)
Anti-Bullying Week is coordinated In England by the Anti-Bullying Alliance and takes place from 15 to 19 November 2021 and it has the theme United Against Bullying. The week will begin with Odd Socks Day supported by CBBC and CBeebies star Andy Day and his band Andy and the Odd Socks.
Kindness is more important today than it has ever been. The isolation of the last year has underlined how little acts of consideration can break down barriers and brighten the lives of the people around us. This is one of the reasons, that ‘One Kind Word’ has been chosen as the theme of Anti-Bullying Week taking place from 15 to 19 of November 2021.
Following the success of the campaign in 2020 – when a jaw-dropping 80% of schools marked the week reaching over 7.5 million children and young people - the Anti-Bullying Alliance (which coordinates the campaign each year in England and Wales) asked over 400 young people, teachers, and parents, what they wanted from this year’s Anti-Bullying Week. Again and again, the young and not-so-young told us they wanted anti-bullying work to be about hope and the positive and kind things we can do to halt hurtful behaviour in its tracks.
Our call to action:
Ask if someone’s OK. Say you’re sorry. Just say hey.
In a world that can sometimes feel like it’s filled with negativity, one kind word can provide a moment of hope. It can be a turning point. It can change someone’s perspective. It can change their day. It can change the course of a conversation and break the cycle of bullying.
Best of all, one kind word leads to another. Kindness fuels kindness. So from the playground to Parliament, and from our phones to our homes, together, our actions can fire a chain reaction that powers positivity.
It starts with one kind word. It starts today.
So how will kindness be reflected in plans for Anti-Bullying Week?
As usual, schools in England will be able to download free teaching resources and themed assemblies, geared to different key stages, in the Autumn. Last year our resources were downloaded 50,000 times. And Anti-Bullying Alliance patron, CBBC and CBeebies star Andy Day will be right behind the campaign again with his band Andy and the Odd Socks. The band will release a totally rocking tune to celebrate Odd Socks Day as part of Anti-Bullying and, whilst we can’t reveal much, if the last year’s songs and videos are anything to go by, it will be a show-stopper. Andy will highlight Odd Socks Day on the first day of Anti-Bullying Week. There’s a serious message behind the fun: let’s pull on odd socks to show we’re ALL unique and different, and let’s be kind to each other and respect each other’s individuality.
For older children, the buzz on social media is an important part of Anti-Bullying Week, and a great opportunity for schools to share with the education community how they’ve embraced the anti-bullying message. Last year, you helped #AntiBullyingWeek trend at No.1 on Twitter, reach over 44 million users on TikTok, and get almost 600,000 views of Odd Socks Day videos on YouTube.
Bij pubers die jarenlang zijn buitengesloten door klasgenoten wordt een alarmsysteem in de hersenen sterker geactiveerd op het moment dat ze opnieuw worden buitengesloten. Deze jongeren zijn waarschijnlijk extra gevoelig voor nare sociale ervaringen zoals uitsluiting. Dit ontdekte Geert-Jan Will in zijn promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden.
Lotte is zestien en werd op school buitengesloten en gepest. Ze voelde zich erg eenzaam en alleen.
Het motto van de Week Tegen Pesten 2021 is ‘Buitensluiten? Uitgesloten!’. Samen zorg je voor een groepsklimaat waar iedereen erbij hoort, een plek heeft en zich welkom voelt. Buitensluiten hoort daar niet bij! Door mee te doen aan de Week Tegen Pesten, maak je een goede start in het nieuwe schooljaar waarin je met elkaar zorgt voor een fijne en veilige school.
Buitensluiten is een ernstige vorm van pestgedrag. Bij een groep willen horen is één van de basisbehoeften van de mens. Als je de toegang tot zo’n groep wordt ontzegd kan dit grote gevolgen hebben voor je zelfbeeld. Hoe jong of oud je ook bent. Het niet bij een groep horen is een belangrijke stressfactor die op termijn kan zorgen voor achterstand op gebied van sociale en empathische ontwikkeling.
“In een sociaal veilige omgeving heeft iedere leerling het recht om mee te mogen doen en erbij te horen.” – Marijke van der Zalm – adviseur pesten en projectleider Week Tegen Pesten.
Toch is het niet vanzelfsprekend dat iedereen erbij hoort. Leerlingen worden bijvoorbeeld uitgesloten vanwege leeftijd, gender, seksuele oriëntatie, beperking, etniciteit, levensbeschouwing, opvattingen etc.
Tegelijkertijd kunnen al dit soort ‘redenen’ ook een manier zijn van de groep om het buitensluiten te rechtvaardigen. Het suggereert dat als je wel voldoet aan de norm, je er weer bij hoort. Maar zo simpel is het vaak niet. Stel je wordt gepest met je haarkleur of kledingkeuze en je verandert dit, dan wordt er weer iets nieuws verzonnen. Er ligt dus iets anders aan ten grondslag, in de meeste gevallen een onveilige groepssfeer.
“De redenen die worden opgegeven over het waarom iemand niet mee mag doen, zijn dus redenen die achteraf bedacht worden. De echte reden ligt vrijwel altijd in een onveilige groepssituatie…”
Mieke van Stigt*
Wat vraagt dit van jou?
Het bereiken van een positief groepsklimaat waarin iedereen er als vanzelfsprekend bij hoort vraagt leiderschap van jou als leraar. Dat betekent duidelijkheid over welk gedrag wel en niet acceptabel is. Het vraagt continue aandacht om je leerlingen te begeleiden in een respectvolle omgang met elkaar. Aandacht voor duidelijke afspraken, verbinding, omgaan met verschillen en nieuwsgierig zijn naar elkaar. En het vraagt bewustwording van je eigen normen, waarden en vooroordelen. Onbewust sturen deze namelijk ons eigen handelen.
Doe mee!
Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft de uitvoering van de Week tegen Pesten ondergebracht bij Stichting School & Veiligheid om o.a. jaarlijks de Week tegen Pesten op de kaart te zetten met ieder jaar een ander thema. Met deze week ondersteunen we jou als leraar met inspiratie, informatie en (les)materiaal om met je klas aan de slag te gaan. Pesten voorkomen doe je het hele jaar, actief. Door aan het begin van het schooljaar mee te doen met de Week Tegen Pesten zet je alvast de positieve toon voor het komende schooljaar.
Stichting Stop Pesten Nu verzamelt al deze (gratis) lesideeën, les suggesties aan en hopen u hiermee te inspireren om door middel van creatieve ideeën met het thema pesten en cyberpesten bezig te zijn met de leerlingen in jouw klas.
Ook dit jaar heeft Stichting Stop Pesten Nu weer kosteloos lesmaterialen ontwikkeld ter ondersteuning van de Week tegen Pesten met thema “Buitensluiten? Uitgesloten!.
Het lespakket bestaat uit 2 delen:
Deel 1:
Informatie over buitensluiten als vorm van pestgedrag.
Dit kan gebruikt worden om dit probleem met jongeren op uw school bespreekbaar te maken. Wat is het, wat is de impact en hoe kun je het tegengaan?
Het is, naast één van de kinderachtigste, ook één van de meest pijnlijkste vormen van pesten waarbij iemand buiten de groep wordt geplaatst. Meestal gaat het om één persoon of soms enkele personen waartegen een grotere groep zich (af-) keert door deze buiten te sluiten. Dit kan zijn door iemand te weren uit groepsactiviteiten zoals bij spelletjes en sport. Door iemand niet uit te nodigen – op feestjes, in appgroepen, enz. – of altijd als laatste te kiezen bij bijvoorbeeld een potje voetbal op het schoolplein.
Beschadigen
Het negeren en doodzwijgen van iemand, door te doen alsof iemand niet gehoord wordt als die wat vraagt, zich wil mengen in een gesprek of gezellig mee wil doen met een groep heeft een verschrikkelijke uitwerking op de genegeerde persoon. Zelfvertrouwen wordt ernstig aangetast – maar ook vertrouwen in anderen – en een gevoel van niks waard te zijn en tal van andere negatieve gedachten kunnen iemand een leven lang(!!) beschadigen, en in sommige gevallen zelfs tot zelfmoord (pogingen) leiden. Terwijl het voor de anderen een “lolletje” is, vaak zichzelf groter makend ten koste van een ander, of bang om zelf de “pispaal” te worden en dus maar onnadenkend meelopen met de pester(s). En dan te bedenken dat dit soort gedrag óók een negatieve uitwerking heeft op de pesters en meelopers!
Eens een keer niet worden uitgenodigd, of niet mee mogen doen met een groepsactiviteit is niet leuk maar op zichzelf niet meteen heel erg. Als dit keer op keer gebeurt wèl. Dan is er sprake van (stelselmatige) buitensluiting. Dan wordt iemand bewust buiten een groep gehouden. Dat is net zoals iemand treiteren een vorm van pestgedrag.
Grenzen
Het probleem van buitensluiten kunnen kinderen en jongeren (en vaak ook volwassenen) vaak niet in hun eentje oplossen. Het is belangrijk dat leerlingen weten dat er hulp voor iemand is als zij hiermee te maken krijgen. Dat zij weten dat dit onacceptabel gedrag is waar zij mee te maken hebben. Ouders en familieleden, vrienden, leraren kunnen hierin helpen.
Met behulp van twee activiteiten, namelijk het gezamenlijk maken van comics tegen pesten en in de vorm van een WhatsApp chat “do's” en “don'ts” bedenken, bespreken en opschrijven over buitensluiting waarbij leerlingen zelf samen afspraken maken daar tegen.
Bij pubers die jarenlang zijn buitengesloten door klasgenoten wordt een alarmsysteem in de hersenen sterker geactiveerd op het moment dat ze opnieuw worden buitengesloten. Deze jongeren zijn waarschijnlijk extra gevoelig voor nare sociale ervaringen zoals uitsluiting. Dit ontdekte Geert-Jan Will in zijn promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden.
Lotte is zestien en werd op school buitengesloten en gepest. Ze voelde zich erg eenzaam en alleen.
Door aan het begin van het schooljaar in te zetten op de normen en waarden en op samenwerking in de groep, ga je op een duurzame manier aan het werk om pesten aan te pakken. Leerlingen leren op die manier dat ook zij iets kunnen doen tegen pesten. Ook in kleine acties kunnen leerlingen laten zien dat ze pestgedrag afkeuren.
De eerste zes tot acht weken zijn cruciaal voor het creëren van een fijne sfeer in de groep, ookwel de Gouden weken genaamd. Onderzoeken tonen aan deze eerste 6 tot 8 weken van een nieuwe schooljaar het meeste ruimte bieden om invloed uit te oefenen op een positieve groepsvorming.
Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft de uitvoering van de Week tegen Pesten ondergebracht bij Stichting School & Veiligheid om o.a. jaarlijks de Week tegen Pesten op de kaart te zetten met ieder jaar een ander thema.
~ NOOT ~
Stichting Stop Pesten Nu verzamelt ieder jaar alle activiteiten over soortgelijke projecten om pesten en online pesten in de klas bespreekbaar te maken uit diverse landen. Lees meer over de Week tegen Pesten (met diverse lessuggesties nationaal & internationaal)
To do tips & inspiratie ... bekijk via deze link meer dan 290 gratis lesideeën
Kijk, luister, sta op! #jijbentmijnheld #stoppestennu Samen kunnen wij het verschil maken, zeg ook: Ik STOP pesten nu!
Tip van onze redactie met interessante informatie over pesten en online pesten (cyberpesten):
Stop Pesten Nu voorlichtingen (workshop, gastles, ouderavond, gastspreker) over pesten en online pesten (cyberpesten)
Pesten & Online pesten ... Soms wil je even met iemand praten over wat er gebeurt en wat je hiertegen kan doen. Hieronder hebben wij twee overzichten gemaakt bij welke organisaties je hier allemaal voor terecht kunt voor hulp.
Hulp nodig (praten, bellen, mailen of chatten) bij pesten
Hulp nodig (praten, bellen, mailen of chatten) bij online pesten
Voor specifieke informatie per doelgroep kunt u ook rechtstreeks naar deze content door middel van de links hieronder:
Hier tref je lesbrief aan van de Week tegen Pesten 2020. Door middel van opdrachten in deze lesbrief kunt u met uw leerlingen met het thema 'Samen Aan Zet' aan de slag, wordt er dieper over pesten nagedacht en leren ze zich te verplaatsen in de ander.
Een centrale vraag hierin is: “Wat zou er nodig zijn om zowel in de klas als online pesten tegen te gaan?”
We verplaatsen ons d.m.v. de opdrachten in: de gepeste, de pester, de meeloper en de omstander.
Tijdens deze week, juist nu we na de Zomervakantie allemaal weer op school zijn, gaan we ons samen inzetten om van de school een fijne, leuke, veilige plek voor iedereen te maken. Pesten hoort daar niet bij. Samen met jouw klas, het team en de hele school zorgen we voor een prettige manier van omgaan met elkaar en een goede, positieve sfeer! We zijn daarom echt: Samen aan zet!
Een belangrijk gebied waar pestgedrag tegenwoordig veel plaatsvindt is online, en dan vooral op de diverse social media zoals Instagram, SnapChat, TikTok en in app-groepen (What's App, Messenger, Telegram), fora en chatrooms. Het cyberpesten krijgt extra aandacht aangezien veel pestgedrag zich verschoven heeft naar het digitale en zich veelal onttrekt aan het zicht van leraren en ouders. Met deze lesbrief kunt u in de ‘Week Tegen Pesten’, maar uiteraard ook gedurende het gehele jaar, alvast goed aan de slag!
Stop het pestvirus. Maak van je school een pestvrije omgeving. Tijdens de Vlaams week tegen pesten is Ketnet weer van de partij met STIP IT en jongerenplatform WAT WAT met een challenge van 7 dagen.
1 op 6 kinderen en jongeren in Vlaanderen is slachtoffer van pesten. Veel van hen dragen daar heel lang de gevolgen van. Ook tijdens de 16e Vlaamse Week tegen Pesten (van 5 tot 12 februari) maken we graag samen een vuist tegen pesten.
Vzw Tumult reikt de jaarlijkse prijs 'Pesten, dat kan niet' uit (hoofdprijs € 2500).
Ketnet lanceert een nieuwe STIP IT videoclip met Nora en Sarah. Samen met Ketnet roepen we alle kinderen en leerkrachten van de basisschool op om vier stippen op de hand te zetten en om samen met je klas en school aan verbondenheid te werken. Je kan tijdens de week tegen pesten bijvoorbeeld gebruik maken van de dagelijkse actiefiches. Meer info over STIP IT vind je vanaf 17 januari op Ketnet
Niet alleen tijdens deze week maar het ganse schooljaar lang kunnen we een vuist maken tegen pesten. In de M&M Toolkit Burgerschap vind je veel concrete tips onder de rubrieken 'Empathie en zorg voor elkaar' (pagina 11), 'Conflicthantering' (pagina 14) en 'Participatie, democratie en samenwerken' (pagina 18).
International day against violence and bullying at school including cyberbullying
School violence and bullying including cyberbullying is widespread and affects a significant number of children and adolescents.
UNESCO Member States declared the first Thursday of November, the International Day against Violence and Bullying at School Including Cyberbullying, recognizing that school-related violence in all its forms is an infringement of children and adolescents’ rights to education and to health and well-being. It calls upon Member States, UN partners, other relevant international and regional organizations, as well as civil society, including non-governmental organizations, individuals and other stakeholders to help promote, celebrate and facilitate the international day.
Almost one in three students has been bullied by their peers at school at least once in the last month and a similar proportion were affected by physical violence. School violence and bullying is mostly perpetrated by peers but, in some cases, by teachers and other school staff. Corporal punishment is still allowed in schools in 67 countries.
There are significant negative effects from the violence, including on academic achievement, mental health, and quality of life in general. Children who are frequently bullied are nearly three times more likely to feel like an outsider at school and more than twice as likely to miss school as those who are not frequently bullied. They have worse educational outcomes than their peers and are also more likely to leave formal education after finishing secondary school.
The theme for Anti-Bullying Week 2020 was: United Against Bullying. Anti-Bullying Week took place on Monday 16th - Friday 20th November. Odd Socks Day marked the first day of Anti-Bullying Week. Last year 75% of schools in the country took part, reaching well over 7 million young people. We have worked with over 300 young people and 100 members of school staff to develop our theme for this year's Anti-Bullying Week. Our Anti-Bullying Week 2020 manifesto for change: This year, more than ever, we’ve witnessed the positive power that society can have when we come together to tackle a common challenge.
Anti-Bullying Week is no different. Bullying has a long lasting effect on those who experience and witness it. But by channelling our collective power, through shared efforts and shared ambitions, we can reduce bullying together. From parents and carers, to teachers and politicians, to children and young people, we all have a part to play in coming together to make a difference.
We’re all a piece in the puzzle, and together, we’re united against bullying.
The theme for Anti-Bullying Week 2020 was: United Against Bullying. Anti-Bullying Week took place on Monday 16th - Friday 20th November. Odd Socks Day marked the first day of Anti-Bullying Week. Last year 75% of schools in the country took part, reaching well over 7 million young people. We have worked with over 300 young people and 100 members of school staff to develop our theme for this year's Anti-Bullying Week. Our Anti-Bullying Week 2020 manifesto for change: This year, more than ever, we’ve witnessed the positive power that society can have when we come together to tackle a common challenge.
Anti-Bullying Week is no different. Bullying has a long lasting effect on those who experience and witness it. But by channelling our collective power, through shared efforts and shared ambitions, we can reduce bullying together. From parents and carers, to teachers and politicians, to children and young people, we all have a part to play in coming together to make a difference.
We’re all a piece in the puzzle, and together, we’re united against bullying. You can read more about the theme development here. We are proud to have the continued support of SafeToNet over the years to help us bring Anti-Bullying Week to life. We held Odd Socks Day on the Monday of Anti-Bullying Week with the support of Andy Day and his band Andy and the Odd Socks, where children and adults wear odd socks to school or work to celebrate what makes us all unique.
School tools including films and cross curricular activity ideas - these will be tailored to ensure they can be delivered both face to face and online School Staff Award: where pupils can nominate their favourite anti-bullying member of school staff - nominations are now closed Odd Socks Day: wear odd socks to school or work to highlight that we are all unique on the first day of Anti-Bullying Week. We have created a school and workplace pack with support of children's TV star Andy Day and his band Andy and the Odd Socks. They've created an amazing charity single (which you can find at the bottom of this page) and will be holding a virtual assembly streamed to schools up and down the country! Sign up as a supporter of Anti-Bullying Week and download a certificate to display Get involved online - with resources and ideas about how to play your part on social media A toolkit for parents and carers - to help them bring Anti-Bullying Week to life at home Merchandise: we have purchased a limited amount of official Anti-Bullying Week 2020 specially designed merchandise. Don't miss out, order today!
We hope you enjoyed Anti-Bullying Week this year. Remember, we’re all a piece in the puzzle, and together, we’re united against bullying!
It is a time to promote awareness and understanding of bullying and its impacts.
Bullying is a relationship problem that involves a power imbalance, which is why it can be so challenging to overcome it by ourselves. Regardless of where bullying happens – in school, the office, at home or in the community – there are people and resources that can help. This year’s theme, #WhereToTurn, encourages everyone to learn where to turn when dealing with bullying.
Here are a few ways you can take part in Bullying Awareness Week:
share bullying prevention resources on social media
the Bullying Helpline (1-888-456-2323) is available 24/7 in over 170 languages
start a discussion with your friends, family or coworkers about how to intervene
write a letter or email to the editor of your local newspaper or radio station about the importance of promoting healthy relationships
Promote the event
We can help promote your events online, during Bullying Awareness Week and year round.
Promotional material
Bullying Awareness Week 2020 awareness resources are available below. Download and share the poster, social media graphics and email signature to help raise awareness of Bullying Awareness Week.
Bullying Awareness Week poster and social media graphics
Bullying Awareness Week 2020 poster: English | French (PDF, 230 KB)
Every October, schools and organizations across the country join STOMP Out Bullying™ in observing National Bullying Prevention Month. The goal: encourage schools, communities and organizations to work together to stop bullying and cyberbullying and put an end to hatred and racism by increasing awareness of the prevalence and impact of all forms of bullying on all children of all ages.
Anti-bullying activities include STOMP Out Bullying™'s signature campaign World Day of Bullying Prevention™ on the first Monday of every October -- this year on Monday, October 5th. Watch for our public service announcements by featured celebrities!
This is your chance to make bullying prevention heard around the world! You can begin to change the culture by putting an end to Bullying and Cyberbullying!
The Week of October 5th Make friends with someone you don’t know at school
If you've ever been isolated from others at school or you were new at school and it took time to make friends, you know what it feels like to be left out. Or even if you were never isolated, imagine how it would feel.
Make friends with someone at school who you don't know. You probably wish someone had done that for you.
Be a leader. Take action and don't let anyone at school be in isolation.
Challenge Others To Be Kind
Make kindness go viral with an act of kindness and challenge friends and classmates to pay it forward with their acts of kindness. Make a video of everyone doing acts of kindness and submit it. We'll add it to our website.
October 11th is National Coming Out Day
Celebrate coming out as lesbian, gay, bisexual, transgender, LGBTQ+ questioning or as an ally.
The Week of October 12th STAND UP for Others Week
When you see someone being bullied, be brave and STAND UP for them. Bullies have been known to back off when others stand up for victims.
If you don't feel safe get the help of an adult immediately. Be part of the solution -- not the problem!
It's a time to see everyone's differences and celebrate their similarities: Whether students are LGBT, African American, Asian, Muslim, AAPI,of Tribal descent or disabled ...make friends.
Students can participate by
Creating positive messages on post-its and handing them out to students at school
Hold a "kindness" dance at school
Creating anti-bullying videos and sharing them on the STOMP Out Bullying site
Create a kindness dance flash mob at school or in your community. Make a video of it and send it to us. We'll share it on our web site.
The Week of October 19th Week of Inclusion
Don't let anyone at school eat alone in the cafeteria or on a school field trip. Make it the week of #NOONEEATSALONE
Include other students in school activities
Include other students in after school activities
Invite someone you don't now that well to sit next to you on the bus. Learn about each other.
At one point or another each of us has felt insecure, or stressed out, or alone. It is important to remind our friends and classmates that we are all in it together and we are there to listen and support each other. Use the hashtag #HereForYou on social media to let your classmates know that they have your support and a person to reach out to if they ever need to talk.
The Week of October 26th
Start the Week With Conversations Amongst Your Peers
Meet with fellow students and discuss how you can Change The Culture at your school.
Use our Student Participation Toolkit to begin conversations on how your school can be judgement and bully free.
Hold a discussion in your classroom where you allow students to openly speak and discuss their experiences with bullying and cyberbullying, and how these experiences have effected them and how they dealt with these moments.
This is your month to take leadership at your school and carry it through all-year-round! We look forward to hearing about your student led activities during National Bullying Prevention Awareness month. The more awareness that is created during the month of October -- and all year round, you are one step closer to putting an end to bullying!
Doe mee aan de Week Tegen Pesten (21 t/m 25 september 2020) en maak een goede start in het nieuwe schooljaar waarin je met elkaar zorgt voor een fijne en veilige school. Het motto van dit jaar is ‘Samen aan zet’. Samen met je klas, het team, de hele school zijn jullie aan zet om weer op een prettige manier met elkaar om te gaan. De Week tegen Pesten wordt gestimuleerd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en uitgevoerd door Stichting School & Veiligheid.
De Week Tegen Pesten biedt je de mogelijkheid om het nog meer te hebben over hoe jij en de leerlingen het komende schooljaar met elkaar willen optrekken. Dat is dit jaar vanwege de Corona-situatie nog belangrijker. Door samen normen te stellen krijgt de groep weer structuur en heerst er stabiliteit en emotionele rust in de klas.
Jij als leraar speelt een belangrijke rol: jij bent in eerste instantie aan zet. Vervolgens ben je samen aan zet. Samen met jouw leerlingen stel je (nieuwe) normen vast. Het bewust sturen en met aandacht doorlopen van de norming-fase* zorgt voor een mildere storming-fase. Dat zorgt op lange termijn voor minder pestgedrag in de klas.
Kan je een zetje gebruiken? Met de Week Tegen Pesten ondersteunen we jou als leraar. Na de zomervakantie geven we je inspiratie, informatie en tools om stappen te zetten en te investeren in een positieve sfeer en een veilige groep.
“Het ‘normale’ proces van met elkaar opgroeien, leren en contact hebben met elkaar hield in maart vanwege Corona abrupt op. Het nieuwe schooljaar zal – meer dan andere jaren- van iedereen energie en tijd vragen om opnieuw een groep te vormen. Meedoen aan de Week Tegen Pesten is een mooie aanzet” Marijke van der Zalm – projectleider Week Tegen Pesten
Lesbrief Week tegen Pesten 2020 voor onderbouw VO-scholen & bovenbouw BO-scholen
Stichting Stop Pesten Nu heeft ook een lesbrief met opdrachten voor de Week tegen Pesten mogen aanleveren. Door middel van opdrachten in onze lesbrief kunnen u en uw leerlingen met het thema 'Samen Aan Zet' aan de slag, wordt er dieper over pesten nagedacht en leren ze zich te verplaatsen in de ander.
Een centrale vraag hierin is: “Wat zou er nodig zijn om zowel in de klas als online pesten tegen te gaan?”
We verplaatsen ons d.m.v. de opdrachten in: de gepeste, de pester, de meeloper en de omstander.
Tijdens deze week, juist nu we na de Zomervakantie allemaal weer op school zijn, gaan we ons samen inzetten om van de school een fijne, leuke, veilige plek voor iedereen te maken. Pesten hoort daar niet bij. Samen met jouw klas, het team en de hele school zorgen we voor een prettige manier van omgaan met elkaar en een goede, positieve sfeer! We zijn daarom echt: Samen aan zet!
Een belangrijk gebied waar pestgedrag tegenwoordig veel plaatsvindt is online, en dan vooral op de diverse social media zoals Instagram, SnapChat, TikTok en in app-groepen (What's App, Messenger, Telegram), fora en chatrooms. Het cyberpesten krijgt extra aandacht aangezien veel pestgedrag zich verschoven heeft naar het digitale en zich veelal onttrekt aan het zicht van leraren en ouders. Met deze lesbrief kunt u in de ‘Week Tegen Pesten’, maar uiteraard ook gedurende het gehele jaar, alvast goed aan de slag!
Onderstaande posters zijn gratis te downloaden ... Download hier de PDF met 3 posters 'Ik ben een Super Hero!'
Door aan het begin van het schooljaar in te zetten op de normen en waarden en op samenwerking in de groep, ga je op een duurzame manier aan het werk om pesten aan te pakken. Leerlingen leren op die manier dat ook zij iets kunnen doen tegen pesten. Ook in kleine acties kunnen leerlingen laten zien dat ze pestgedrag afkeuren.
De Gouden Weken... Dat is de periode van de eerste schooldag tot aan de herfstvakantie. Die eerste zes tot acht weken zijn cruciaal voor het creëren van een fijne sfeer in de groep.
Onderzoeken tonen aan deze eerste 6 tot 8 weken van een nieuwe schooljaar het meeste ruimte bieden om invloed uit te oefenen op een positieve groepsvorming. Jaarlijks ontwikkeld Stichting School & Veiligheid in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een lessenpakket met ieder jaar een ander thema om dit proces op scholen positief te stimuleren, ookwel de Week tegen Pesten. Een leerkracht gaat in de Gouden Weken dus actief aan het werk met een positieve groepsvorming voor een leuk schooljaar voor iedereen. Lees meer over de diverse fases van Gouden Weken tips van Kwink en de groepsdynamica bij kinderen (forming, norming en storming).
Heldendaden hoeven niet groot te zijn. Door samenwerking in de groep, zorg je met elkaar voor een goede sfeer. Iedereen die hieraan een bijdrage levert is een held: leraar en leerlingen.
... een vorm van agressie waarbij één of meer personen de intentie hebben een ander steeds opnieuw schade toe te brengen waarbij de macht ongelijk verdeeld is; het slachtoffer kan zich meestal niet verdedigen
Pesten gebeurt steeds opnieuw
De pester staat sterker dan het slachtoffer
Pesten gebeurt met opzet
Misverstanden over pesten
Pesten is goed voor je karaktervorming en helpt je om je uit moeilijke situaties te redden” Van systematisch gepest worden leer je niets
“Ik ben vroeger op school ook gepest, maar dat heeft geen enkele invloed op me gehad” Was het wel écht pesten?
3. “Als je gepest wordt, moet je juist leren om van je af te bijten” Dit is moeilijk, gegeven het machtsverschil
Pesten is een groepsproces
je hebt een groep nodig om te pesten
pesten is een probleem van de groep
je hebt de groep nodig om het op te lossen
Het zijn de normen in de groep en gerelateerde groepsprocessen die bepalen of leerlingen met risicofactoren worden in- of buitengesloten, of de kans krijgen om te pesten.
Twee wijze uitspraken over de groep
“Hoewel we niet allemaal verantwoordelijk zijn voor het feit dat er wordt gepest, zijn we er wel allemaal verantwoordelijk voor dat het stopt”
“Uiteindelijk zullen we ons niet de woorden van onze vijanden herinneren, maar het zwijgen van onze vrienden” (Martin Luther King)
Pesten en de groep
Bijna alleleerlingen keuren pesten af; toch zijn er veel die meedoen of die niets zeggen
Van belang dat alle leerlingen leren inzien dat zijzelf invloed kunnen hebben op het pesten
Stichting Stop Pesten Nu verzamelt al deze (gratis) lesideeën, les suggesties aan en hopen u hiermee te inspireren om door middel van creatieve ideeën met het thema pesten en cyberpesten bezig te zijn oa in de Week tegen Pesten.
Check hierboven de gloednieuwe videoclip van STIP IT en in de video hieronder tref je de dansinstructies aan.
Zet de vier stippen op je hand en verspreid ze over heel het land! Help mee om de stippen overal te verspreiden en geef zo een krachtig signaal tegen pesten!
Jij bent tegen pesten en zal zelf nooit pesten? Ontdek dan hier wat jij kan doen voor STIP IT!
:: STAP 1: Zet 4 stippen op je hand
Ben jij akkoord met de 4 afspraken tegen pesten? Zet dan 4 stippen op je handen toon iedereen dat jij tegen pesten bent!
:: STAP 2: Verspreid ze over heel het land
Zoek een krijtje, teken de stippen ergens op de plaats waar het mag, neem een foto en zet jouw stippen op de kaart!
:: STAP 3: Geef een gebakje met 4 stippen op
Zou jij graag iets doen voor iemand die gepest wordt? Of wil je juist iemand bedanken die altijd opkomt voor jou of iemand anders die gepest wordt? Of wil iemand laten weten hoe fijn je het vindt dat die pesten geen kans geeft? Of heb jij ooit wel eens gepest en wil je het goedmaken?
Haal je bakkerstalent dan boven en geef de persoon die je wil bedanken een gebakje met 4 stippen.
:: STAP 4: Kom altijd op tegen pesten
Samen Tegen Iemand Pesten
Lyrics STIP IT Iedereen in positie
STIP IT Iedereen in positie! Jong oud, man, vrouw stip it stip it, come on & stip it Left, right, black, white stip it, stip it come on & stip it Blauw, rood, klein, groot stip it, stip it, come on & stip it Oost, west, genoeg gepest! stip it, stip it, come on & stip it
Hey, luister eens goed naar mij Dat stom gedoe is nu voorbij We gooien alles in de strijd Oh-oh-oh Oh yeah! Het lijkt wel stoer, maar niet voor lang Heel diep vanbinnen ben jij bang
Want karma is een boemerang Het is niet moeilijk, gebruik je verstand Komaan en reik elkaar de hand...
STIP IT Iedereen in positie! Jong oud, man, vrouw stip it stip it, come on & stip it Left, right, black, white stip it, stip it come on & stip it Blauw, rood, klein, groot stip it, stip it, come on & stip it Oost, west, genoeg gepest! stip it, stip it, come on & stip it
Hey, nu zijn wij aan de macht De Stip it!-crew houdt hier de wacht! De missie is nog niet volbracht Oh-oh-oh Oh yeah! Want jij bent zelf de teugels kwijt Zit boordevol onzekerheid Vanbinnen woedt een stille strijd Oh-oh-oh Je bent een hero, een held tot en met Als jij nu zelf vier stippen zet.
STIP IT Iedereen in positie! Jong oud, man, vrouw stip it stip it, come on & stip it Left, right, black, white stip it, stip it come on & stip it Blauw, rood, klein, groot stip it, stip it, come on & stip it Oost, west, genoeg gepest! stip it, stip it, come on & stip it
'Stop Pesten Nu Held' Posters, affiches of andere creatieve uittingen tegen Pesten of Online Pesten (Cyberpesten) zie voorbeelden in ons downloadcentrum of deze creatieve gastlessen
'Stop Pesten Nu Held' Verhaal geschreven over Pesten of Online Pesten (Cyberpesten) of je eigen ervaringen zie voorbeeldverhaal van Anna
'Stop Pesten Nu Held' Cartoon / striptekening gemaakt over Pesten of Online Pesten (Cyberpesten) zie voorbeelden cartoon 1, cartoon 2, cartoon 3 of cartoon 4
'Stop Pesten Nu Held' Spreekbeurt of werkstuk over Pesten of Online Pesten (Cyberpesten) zie voorbeeld Spreekbeurt of de tips voor een spreekbeurt
....... of iets anders
Behandel iedereen met respect!
Stop & denk na voordat je zegt of doet iets dat iemand zou kunnen kwetsen.
Voordat je iets zegt kan je aan jezelf vragen: Hoe zou ik het vinden als iemand dit tegen mij of mijn beste vriend/vriendin zegt? Als jij of jouw vriend/vriendin dit niet leuk zouden vinden dan weet je zeker dat iemand anders dit ook niet leuk vindt.
Wees aardig voor elkaar
Als je niks aardigs weet te zeggen, zeg dan liever niks
Als je merkt dat jij gemeen wil gaan doen naar iemand, zorg voor leuke afleiding bij jezelf: Een spelletje spelen, TV kijken, of praten met een vriend.
Praat met een volwassene die jij vertrouwt. Vraag hulp om op leuke manieren vrienden te maken of anderen te helpen.
Iedereen is anders. Niemand is beter of slechter, gewoon anders.
Als je denkt dat je iemand in het verleden hebt gepest biedt dan je excuses aan. Hierdoor gaat gaat de pijn van de ander niet weg maar het is wel fijn om te horen als je pester nu snapt dat het niet goed was om je te pesten.
Voor een pestkop is dit goed om te weten: Als je iemand pest dan zegt dit alleen iets over jou! "Wie/wat je pest ben je zelf". Het zegt nooit iets over diegene die jij pest.
Wij zeggen 'Stop Pesten Nu'! Wat doe jij?
Jij hebt de keuze om te stoppen met pesten.
Jij hebt de keuze niet mee te lopen.
Jij hebt de keuze door er iets van te zeggen als je het ziet gebeuren.
Jij hebt de keuze om iemand te helpen die gepest wordt.
Jij hebt de keuze om in te grijpen als je ziet dat het gaat om een situatie om meerdere personen/kinderen tegen één zijn.
Jij hebt de keuze als je iemand in de pauzes altijd alleen ziet zitten door erbij te gaan zitten, met hem of haar te gaan praten of in gesprek te gaan.
Jij hebt de keuze om andere kinderen/personen te laten zien dat het echt niet cool is om te pesten.
Jij hebt de keuze door niet langer weg te kijken als je ziet dat er gepest wordt.
Jij hebt de keuze te melden dat iemand in jouw team/klas gepest wordt en hulp voor die persoon te zoeken.
Kortom ...
Jij hebt de keuze
Kom ook in actie! Laat zien dat jij ook tegen pesten bent! Stuur campagne/actie/foto naar ons op (posters, gedicht, foto's, youtube, tekening, verhaal en nog veel meer) en misschien nemen wij jou actieproduct in onze Landelijke Campagne op. Onze Redactie kan je het beste per mail bereiken op redactie@stoppestennu.nl en de Ik STOP pesten nu armbanden zijn hier te bestellen.
We worked with over 1,000 children and young people to decide the theme for 2019. The theme aims are as follows:
Small change. Big difference.
Whether it is verbal, physical, online or in-person, bullying has a significant impact on a child’s life well in to adulthood. By making small, simple changes, we can break this cycle and create a safe environment for everyone. Because together, we can challenge bullying. Change starts with a conversation. It starts with checking in. It starts with work together.
Change starts here. Change starts now. Change starts with us.
The goal was to inform schools and settings, children and young people, parents and carers to know that it takes a collective responsibility to stop bullying. We wanted to create empowering, positive messages addressing the fact that when it comes to bullying CHANGE STARTS WITH US!
De Week Tegen Pesten 2019 heeft als thema Wees een held, met elkaar. Samenwerking met de hele groep staat centraal. Met elkaar zorg je voor een goede sfeer en ontstaat er minder behoefte om te pesten. Iedereen die een positieve bijdrage levert aan de groep is een held: leraar én leerlingen.
Iedereen die een positieve bijdrage levert aan de groep is een held: leraar én leerlingen. Daarom is dit jaar gekozen voor het thema Wees een held, met elkaar. Op deze pagina krijg je achtergrondinformatie bij dit thema. Wil je in de praktijk aan de slag met het thema? Kijk dan in september op de pagina Tools voor lesmaterialen en tips. In juni is de gratis campagneposter ‘Wij doen mee’ te bestellen.
Iedereen kan een held zijn
Hoe groter het aantal leerlingen is dat pesten afkeurt, hoe kleiner de kans op pesten in de klas. Dit ontstaat niet in elke groep vanzelf, als leraar kun je daarin sturen. Door met elkaar afspraken te maken, teambuildings activiteiten te doen met de groep, elkaar goed te leren kennen en door zelf het goede voorbeeld te geven. In een positieve groep is er minder behoefte om te pesten.
Door aan het begin van het schooljaar in te zetten op de normen en waarden en op samenwerking in de groep, ga je op een duurzame manier aan het werk om pesten aan te pakken. Leerlingen leren op die manier dat ook zij iets kunnen doen tegen pesten. Ook in kleine acties1 kunnen leerlingen laten zien dat ze pestgedrag afkeuren. Heldendaden hoeven niet groot te zijn. Door samenwerking in de groep, zorg je met elkaar voor een goede sfeer. Iedereen die hieraan een bijdrage levert is een held: leraar en leerlingen.
Pesten is groepsproces
Dat pesten een groepsproces is, is bekend. Voor een duurzame oplossing is het interessant om pesten niet alleen als een groepsproces te zien maar ook op die manier aan te pakken en op te lossen. Toch wordt de aanpak van pesten vaak gezocht in de relatie tussen de leerlingen om wie het draait: het slachtoffer en de dader(s). Uit onderzoek2 blijkt dat de andere leerlingen in de groep ertoe bijdragen dat het pesten in stand blijft of zelfs toeneemt. Als buitenstaanders niet ingrijpen bij pesten, stemmen ze impliciet in met het pesten. Daarmee spelen ze een grotere rol dan je in eerste instantie zou denken. Als veel leerlingen in de klas optreden tegen pesten, is het voor de daders minder relevant om door te gaan. Zij zullen dan eerder geneigd zijn om te stoppen met pesten.
Doet onderzoek naar een nieuw anti-pestprogramma voor het voortgezet onderwijs
Onderzoek laat zien dat pesten aanpakken in het voortgezet onderwijs veel lastiger is dan in het basisonderwijs.
Waarom is dat zo ingewikkeld?
Bij pesten zijn er verschillende rollen die leerlingen kunnen innemen: pester, assistent, meeloper, buitenstaander, slachtoffer en verdediger. Dit laat zien dat pesten een groepsproces is en niet alleen een fenomeen tussen pesters en slachtoffers. De oplossing voor pesten ligt dus ook bij de groep als geheel. In het voortgezet onderwijs blijft het een grote uitdaging om invloed uit te kunnen oefenen op de groepsdynamiek. Dat heeft verschillende redenen.
Leerlingen in het voortgezet onderwijs komen allereerst op de leeftijd dat ze meer behoefte hebben aan autonomie en sociale status. Leeftijdsgenoten worden hierdoor belangrijker en de rol van volwassenen wordt juist minder belangrijk. Het is dus moeilijker voor docenten om het groepsproces te begeleiden. Leerlingen zoeken het liever zelf uit. Hierdoor verandert de groepsdynamiek.
Jongeren vertonen meer normoverschrijdend, antisociaal gedrag om te laten zien dat ze volwassen zijn. Voor docenten is het de uitdaging om dit gedrag niet de norm te laten zijn.
Daarnaast beïnvloeden jongeren elkaar sterk. Het is op de middelbare school makkelijker om gelijkgestemden te vinden die een sterk front vormen dat de groepsdynamiek niet ten goede komt.
Gedrag verandert in het voorgezet onderwijs, dat zie je ook terug ook bij pesten. Directe (zichtbare) vormen van pesten zoals slaan en uitschelden komen steeds minder voor. Indirecte (minder zichtbare) vormen van pesten, zoals buitensluiten en cyberpesten, juist meer. Deze vormen van pesten zijn complexer omdat leerlingen meerdere rollen kunnen vervullen.
Indirecte vormen van pesten nemen toe in het voortgezet onderwijs. Voor docenten is dit gedrag lastiger te signaleren.
De manier waarop middelbare scholen zijn georganiseerd maakt het ook ingewikkelder dan op de basisschool. Klassen in het voortgezet onderwijs wisselen vaak qua samenstelling, dat maakt het onduidelijk wat nou ‘de groep’ is. Daarnaast staan in het voortgezet onderwijs meerdere docenten voor de klas. Over het algemeen zijn meer vakinhoudelijk gericht en hebben ze minder aandacht hebben voor de groepsdynamiek. De meest aangewezen persoon voor het begeleiden van het groepsproces in het voortgezet onderwijs is de mentor. Maar deze is vaak beperkt ingeroosterd.
In het voortgezet onderwijs is de verantwoordelijkheid voor het begeleiden van de groepsdynamiek en het aanpakken van pestsituaties verdeeld over meerdere medewerkers. Het is onduidelijk wie de regie heeft of moet hebben.
In het voortgezet onderwijs blijft het voor docenten daarom een grote uitdaging om invloed uit te oefenen op de groepsdynamiek. De docent heeft handvatten nodig om, net als op basisscholen, van de klas weer een groep te kunnen maken. Mijn onderzoek richt zich hier de komende jaren op. Om alvast één handvat te bieden kunt u hieronder een werkvorm downloaden gericht op het verbeteren van de groepsdynamiek: de lijnoefening.
Auteur Tessa Kaufman MSc.Promovenda Rijksuniversiteit Groningen Doet onderzoek naar persistent slachtofferschap van pesten)
“Pesten is geen probleem tussen twee individuen, maar heeft alles te maken met groepsdynamiek”
Maar hoe werkt groepsdynamiek en welke behoeftes gaan daaronder schuil? Door als leerkracht daarvan kennis te hebben helpt het je om kinderen samen het pesten te laten aanpakken. In deze blog deel ik kennis uit onderzoeken en geef ik tot slot wat tips.
Wie groepsgedrag wil begrijpen, kan het beste een tijdje (letterlijk) “aapjes kijken”. Apen gedragen zich, net als mensen, op twee manieren. Ze zitten ten eerste dicht bij elkaar en zorgen voor elkaar (affectie), maar er heerst ondertussen ook voortdurende strijd om populariteit (status): denk aan de bekende apen op de apenrots.
Die twee gedragingen noemen we horizontale (affectie) en verticale (status) relaties. Die relaties zijn voortdurend met elkaar in interactie en dat heet groepsdynamiek. Pesters willen hun status verhogen door op de figuurlijke apenrots omhoog te klimmen. Ze blijven ondertussen ook zoeken naar affectie van hun vrienden. Klasgenoten krijgen affectie van het slachtoffer wanneer ze hem of haar helpen, maar verliezen daarmee soms wel hun status.
Groepsdynamiek zit diepgeworteld in onze natuur: het komt voort uit twee fundamentele behoeften die ons vroeger hielpen te overleven. We willen affectie, dus erbij horen en verzorgd worden, maar ook uitblinken: de strijd winnen. Die behoeften zijn zo sterk, dat hersenscans zelfs laten zien dat als mensen sociale pijn hebben door bijvoorbeeld afwijzing of buitensluiting, dezelfde hersengebieden actief zijn als bij het voelen van fysieke pijn.
“Gepest worden door buitensluiten doet dus écht pijn”
Kunnen we pesten dan wel aanpakken zonder onze genen of hersenstructuur te veranderen? In groepen bestaat vaak een ongeschreven regel (“norm”) dat pesten stoer is. Door ervoor te zorgen dat de groep het stoerder gaat vinden om elkaar te helpen dan om te pesten, hebben pesters minder reden om te pesten. Ze krijgen er dan geen status of affectie meer. Door elkaar te helpen krijgen ze dat wel.
Zo’n klimaat kunnen we bereiken door te werken aan de groepsdynamiek en de onderliggende norm in de groep. Hieronder staan een paar tips voor leerkrachten. De leerkracht doet dit niet alleen, maar met de groep.
“Om te pesten heb je de groep nodig, om het op te lossen ook!”
Tips voor leerkrachten om aan een fijne groep te werken
Werk preventief aan een positieve groepsnorm. Start het schooljaar door samen met de groep afspraken te maken over hoe je met elkaar omgaat en hang die afspraken zichtbaar op in de klas. Regels zoals “Wij komen voor elkaar op” en “We stoppen pesten” kunnen de norm al beïnvloeden.
Als leerkracht ben je het rolmodel en geef je tegelijkertijd de groep ook verantwoordelijkheid. Handel consistent naar de afspraken die je samen hebt gemaakt. Daarin ligt de nadruk niet op het straffen van pesters, maar op samen praten over wat er wel en nog niet goed gaat. Hoe kan de groep verantwoordelijkheid nemen om problemen op te lossen? Jullie hebben samen de afspraken gemaakt, dus kunnen ook samen naar handelen.
Werk structureel aan monitoring van het klassenklimaat. Daarmee check je je eigen observaties, want groepsgedrag vindt vaak plaats buiten je zicht. De monitor geeft zicht op wat er misgaat in de klas (pesten), maar ook wat er goed gaat (wie helpen elkaar?). Ook kan de monitor je helpen om te reflecteren op je handelingen: werkte mijn aanpak, is de sfeer verbeterd? Zo blijf je structureel werken aan een veilig groepsklimaat.
1 In deze TEDx talk vertelt Kris van der Veen wat een kleine actie al kan doen tegen pesten.
2 In het artikel Pesten als groepsproces van Gijs Huitsing, Matty van der Meulen en René Veenstra lees je meer over de rol van de groep.
Anti-Bullying Week 2018 had the theme Choose Respect and was held between 12th - 16th November 2018, and was sponsorsed by SafetoNet
Based on an independent poll of teachers we reached 79% of schools in England reaching roughly 19,200 schools and 7.5 million pupils. 41% of schools took part in Odd Socks Day and 36% held Stop Speak Support Day
The theme for Anti-Bullying Week 2018 was: ‘Choose Respect’ and it ran from 12th - 16th November 2018 and it was our biggest Anti-Bullying Week yet!
We held Odd Socks Day for Anti-Bullying Week again on the first day of Anti-Bullying Week held our first ever 'Stop Speak Support' cyberbullying day on the Thursday of Anti-Bullying Week supported by The Duke of Cambridge and The Royal Foundation
We polled over 500 pupils and over 500 teachers about Anti-Bullying Week 2018. We found:
82% of teachers and 80% of pupils agree that Anti-Bullying Week is a useful event in the school calendar
91% of teachers and 96% of pupils agree that Anti-Bullying Week helps raise awareness of bullying
81% of teachers and pupils agree that Anti-Bullying Week helps schools tackle bullying
69% of teachers and 68% of pupils agree that Anti-Bullying Week helps to reduce bullying
69% of teachers felt that they had the resources they needed to make Anti-Bullying Week happen in their school.
The theme for Anti-Bullying Week 2018 was to choose respect.
Following a consultation with over 800 children, teachers and members of the Anti-Bullying Alliance, it emerged that a top priority was showing that bullying is a behaviour choice, and that children and young people can set a positive example by opting to respect each other at school, in their homes and communities, and online.
The aims of the week were to support schools and other settings to help children and young people, school staff, parents and other professionals who work with children to understand:
The definition of respect
That bullying is a behaviour choice
That we can respectfully disagree with each other i.e. we don’t have to be best friends or always agree with each other but we do have to respect each other
That we all need to choose to respect each other both face to face and online
The Anti-Bullying Alliance, with the continued support of SafeToNet, developed a set of free cross-curricular teaching resources to support both primary and secondary schools to embrace the theme of respect.
During the week we:
Trended on Twitter across all three of our hashtags
Developed a number of school resources, lesson plans and assembly plans around the theme of Choose Respect
Released poll stats about how children feel about bullying and respect. We also found out about how they felt about adults bullying each other. These stats appeared across a range of media including BBC News, Sky News, Loose Women, BBC Newsround, The Daily Mirror, The Independent, The Sun and many radio stations.
CBeebies star Andy Day and Anti-Bullying Alliance patron, and his band Andy and the Odd Socks, supported Anti-Bullying Week 2018 and encouraged students to wear odd socks to school during the campaign to show their support and raise money for a good cause.
We also held our first ever Stop Speak Support Day to try and tackle cyberbullying which was supported by The Royal Foundation, the Royal Cyberbullying Taskforce and The Duke of Cambridge.
We awarded two members of staff with the Anti-Bullying Week School Staff Award for those inspiring members of the school workforce who go the extra mile to support pupils and prevent bullying. The awards were presented by the Minister for Schools, Nick Gibb MP at a parliamentary event in Anti-Bullying Week.
Odd-socks Day 2018:
Andy and the Odd Socks wrote this amazing toe tapping song for Odd Socks Day 2018. It's call 'Choose Respect' and it encompasses why we do Odd Socks Day. The school pack for 2018 was written around the song.
Jij kan ook een 'Stop Pesten Nu Held' zijn. Gewoon door het verschil te maken en te zeggen: Stop Pesten Nu! net als al deze Bekende Nederlanders en Ambassadeurs die het oranje 'Ik STOP pesten nu' armbandje dragen. Pesten is te stoppen en het begint bij jou en mij.
Wat kan je doen als Stop Pesten Nu Held?
Als jij zegt: Ik STOP pesten nu! dan betekent dit niet dat je er altijd tussen moet springen. Het is altijd van belang dat je eerst kijkt of het veilig is om te reageren. Is het niet veilig, probeer dan hulp te zoeken of halen (ouders, opvoeders, vrienden, collega's) of houdt het slachtoffer in de gaten en vang hem/haar op zodra je kunt. Een kleine glimlach, een helpende hand betekent zoveel voor een slachtoffer, je voelt je dan niet helemaal alleen meer staan. Ookal is het probleem dan nog niet direct opgelost, het is dan in ieder geval een klein begin. Een begin naar een oplossing waar pesten wordt gestopt. Jij kan het verschil maken. Dus kom in actie en zeg tegen jezelf: Ik STOP pesten nu!
Ik twijfel soms is het pesten ja of nee? Het antwoord is simpel ... voelt het goed wat je ziet? Of niet?
Ik twijfel ja/nee ... Je twijfelt doordat je van binnen een onprettig gevoel krijgt, je ziet dingen waarvan je denkt dit vind ik niet leuk of dit ziet er niet fijn uit. Daar komt onze twijfel vandaan, wij vragen ons op dat moment af klopt het wat er gebeurd. Eigenlijk alleen al het feit dat wij hierover twijfelen zegt ons dan dat wij iets signaleren wat wij niet fijn vinden en als je iets niet fijn vindt dan is het antwoord: ja dit is pesten
Want als iedereen het nu leuk zou vinden en iedereen geniet, en om de beurt maken jullie grappen over elkaar dan voelt de sfeer en alles goed en voelt alles fijn en dan is het plagen.
Als ik het grappig bedoel, is dit dan pesten? De ontvanger bepaalt of het plagen of pesten is. Dus ook al zou ik iets nog zo grappig hebben bedoeld als diegene waar ik dit tegen zeg dit niet leuk vindt dan heb ik hem of haar gepest.
Peter Aerts, Afrojack, Sander Boschker, Armin van Buuren, Edwin Evers, Angela Groothuizen, Bennie Jolink, Frans Timmermans en nog vele andere bekende Nederlanders vinden ook dat pesten moet stoppen en zeggen: Ik STOP pesten nu!
Durf jij het ook net als alle BN'ers pesten te stoppen? Kom in actie en zeg: Ik STOP pesten nu! Wat doe jij?
Laat zien dat jij een 'Stop Pesten Nu Held' bent door in actie te komen:
Kom ook in actie! Laat zien dat jij ook tegen pesten bent! Stuur campagne/actie/foto naar ons op (posters, gedicht, foto's, youtube, tekening, verhaal en nog veel meer) en misschien nemen wij jou actieproduct in onze Landelijke Campagne op. Onze Redactie kan je het beste per mail bereiken op redactie@stoppestennu.nl en de Ik STOP pesten nu armbanden zijn hier te bestellen.
De Dag tegen Pesten wil bewustzijn creëren: 'Pesten is een groepsprobleem'
Op de Dag tegen Pesten is er – in tegenstelling tot veel andere Dagen van, Dagen tegen of Dagen voor het een of ander – niet één groot centraal evenement met muziek, optredens van BN’ers en speeches van betrokken politici. Dat is een bewuste keuze, vertelt Patricia Bolwerk, directeur van Stop Pesten NU en verantwoordelijk voor het “aanslingeren” van de Dag tegen Pesten. “We proberen te bereiken dat mensen zelf in actie komen om pesten te stoppen, dat ze zelf iets organiseren in hun eigen omgeving. De Dag tegen Pesten is vooral bedoeld om één dag per jaar extra bewustzijn te creëren.”
Pesten is niet alleen een kinderprobleem
Dat gepest worden niet leuk is, weten de meeste mensen wel, vaak ook uit eigen ervaring. Toch is dat blijkbaar niet genoeg reden om het niet te doen, want pesten is alomtegenwoordig en komt zelfs steeds vaker voor naarmate we ouder worden. Volgens op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde cijfers op de website van Stop Pesten NU worden op scholen één op de tien leerlingen gepest, op het werk één op de acht werknemers, en in bejaardentehuizen zelfs één op de vijf bewoners. Onderzoeksinstituut TNO becijferde in 2015 bovendien dat pesten op het werk de samenleving jaarlijks 900 miljoen kost, in de vorm van vier miljoen extra verzuimdagen. Dat pesten alleen onder kinderen gebeurt, is dus een misverstand.
Patricia Bolwerk: “Vroeger werd altijd gezegd dat pesten een kleuterding is, dat je daar als volwassene mee om hoort te kunnen gaan; heel veel mensen zijn met dat idee opgegroeid. Met als gevolg dat veel mensen die gepest worden en daar last van hebben, denken: ligt het dan aan mij, ben ik zo gevoelig?”
Bolwerk ziet in haar praktijk als coach en trainer zeker dat extra gevoelige – oftewel ‘hoogsensitieve’ – mensen ook gevoeliger kunnen zijn voor pesten. Toch is het wijdverbreide idee dat mensen die gepest worden altijd onzeker en niet weerbaar zijn volgens haar een fabeltje. Het probleem is namelijk dat pesten altijd plaatsvindt in een ongelijke situatie, van meer tegen één, leraar tegen leerling, of leidinggevende tegen werknemer. “Juist die ongelijke macht maakt het zo moeilijk om pesten in je eentje te stoppen.”
Leren omgaan met pesten
Pesten komt dus voor op scholen, op de werkvloer, binnen sportclubs en bejaardentehuizen, eigenlijk overal waar groepen mensen elkaar tegenkomen. Grenzen worden verkend, verlegd en overschreden. Hoewel pesten dus geenszins is voorbehouden aan kinderen, is de school vaak wel een van de eerste plaatsen waar mensen structureel met pesten in aanraking komen. En dus ook de plaats waar ze zouden kunnen leren om ermee om te gaan. Marije van de Sande, adviseur pesten bij stichting School & Veiligheid: “Het is goed om kinderen te leren hoe dat werkt. Het mag best schuren, maar er zijn ook veel situaties waarin het escaleert en kinderen stelselmatig worden gepest; dat is niet acceptabel.”
Als adviseur ondersteunt Van de Sande scholen bij het bevorderen van sociale veiligheid en sociaal gedrag en het tegengaan van grensoverschrijdend en ongewenst gedrag, waar volgens de website van School & Veiligheid onder meer pesten, agressie, geweld, discriminatie, racisme en seksuele intimidatie onder vallen. Maar wanneer is iets nu pesten, en wanneer agressie? Is daar een onderscheid in te maken? Van de Sande: “Het is soms heel lastig te bepalen waar de scheidslijn ligt, en in de praktijk is dat ook niet heel relevant. Het gaat erom dat je ziet, herkent en erkent dat er iets gebeurt dat over een grens heengaat, en dan ingrijpt.”
Verschil tussen pesten en plagen
Scholenadviseur Van de Sande en Stop Pesten NU-directeur Bolwerk hanteren allebei een helder onderscheid tussen plagen en pesten. Dat komt neer op de volgende zes kenmerken: plagen is kortdurend, pesten gebeurt langdurig (maandenlang) en regelmatig (meerdere keren per week); plagen vindt plaats op voet van gelijkwaardigheid, bij pesten is de pestkop de baas; plagen gaat heen en weer, pesten gaat altijd één kant op, met meestal hetzelfde slachtoffer; plagen is voor de lol, pesten is gemeen bedoeld; bij plagen kan je het zeggen als je het niet leuk vindt, pesten is moeilijker te stoppen; en plagen is doorgaans voor iedereen leuk, terwijl pesten voor het slachtoffer zeker niet leuk is. Maar zoals dit lijstje al laat zien; veel is afhankelijk van persoonlijke interpretatie – wat de een als plagen bedoelt, kan de ander als pesten ervaren. Marije van de Sande: “Het gaat er altijd om hoe degene die het ondergaat het ervaart. Het is niet aan een ander om te zeggen dat het wel meevalt.”
Een bijkomend probleem bij pesten is dat slachtoffers soms ontkennen dat ze gepest worden. Of ze laten niet merken dat ze het pestgedrag vervelend vinden. Patricia Bolwerk komt dat regelmatig tegen in haar praktijk als coach en trainer. Bijvoorbeeld bij een bedrijf waar zij was ingehuurd om iets te doen aan de verziekte sfeer: “Daar werd voor één iemand geen koffie gehaald, maar toen ik hem vroeg hoe het kwam dat hij geen drinken had, zei hij dat hij geen dorst had. Daardoor kon ik niks doen. Gepesten moeten het ook aangeven dat ze iets niet leuk vinden, anders kan je het ook niet goed voor ze opnemen.”
Veel slachtoffers, weinig daders?
Er is doorgaans veel aandacht voor slachtoffers van pesten. Terecht, want zij ondervinden soms levenslange schade van pesten. In 2014 kwamen onderzoekers van de Universiteit Leiden zelfs tot de conclusie dat pesten een risicofactor is voor zelfdoding – en in het bijzonder cyberpesten, omdat dat niet ophoudt als je thuis bent. Patricia Bolwerk: “Cyberpesten is veel laagdrempeliger, dat zeggen leerlingen zelf ook: je hoeft iemand niet in zijn gezicht aan te kijken en te zien wat voor verdriet je iemand daarmee doet.”
Hoe groot de gevolgen van pesten kunnen zijn, blijkt bijvoorbeeld uit het in de media breed uitgemeten verhaal van de 15-jarige Limburgse jongen Tharukshan Selvam, die in 2017 naar verluidt door pesten overging tot zelfdoding. Marije van de Sande kent dat soort verhalen, maar wil geen uitspraken doen over specifieke voorbeelden. “We proberen daar heel voorzichtig in te zijn, omdat je nooit weet wat er nog meer speelt, in gezin, karakter of aanleg. Maar het kan wel degelijk zo zijn dat pesten het laatste zetje geeft.”
De verhalen van de daders, de pestkoppen, worden veel minder vaak belicht in de media. Terwijl er toch veel pesters zouden moeten rondlopen, afgaande op het aantal slachtoffers. Patricia Bolwerk merkt het ook op ouderavonden; toegeven dat je pest (of dat je zoon of dochter dat doet) is een taboe: “Als ik vraag wie er een kind heeft dat weleens gepest is gaan er altijd wel een paar handen omhoog. Maar als ik vraag, en wie heeft een pester, dan is dat misschien één op de vijftig.”
Pesters willen niet per se pesten
Zowel Bolwerk als Marije van de Sande pleiten er dan ook voor om pesten bespreekbaarder te maken, ook voor pesters. Beide experts zijn het erover eens dat pesten geen individueel probleem is, een verhaal van één gemene pestkop waar iets aan gedaan moet worden, maar altijd binnen de context van een groep gezien moet worden. Van de Sande: “Pesten is een groepsprobleem: binnen de groep is iets aan de hand waardoor iemand behoefte voelt om te pesten, een pester voelt zichzelf niet veilig. Pesters zitten er vaak helemaal niet op te wachten om iemand te pesten.”
Patricia Bolwerk ziet groepsdruk als de allergrootste factor bij pesten; mensen – en zeker kinderen – doen veel om bij de ‘coole groep’ te horen. Ook op het werk kan dat spelen, zelfs bij leidinggevenden. “Er zijn best wat managers die graag populair willen zijn bij hun team, en die daarom pesten. Iemand negeren, standaard niet reageren op mailtjes, altijd pas op het laatste moment laten weten of een vakantieaanvraag wordt goedgekeurd, mensen in onzekerheid houden over hun contractverlenging; de verschijningsvorm verschilt van de lagere school, maar de motieven zijn hetzelfde.”
Waarom pesten mensen?
Wat die motieven dan precies zijn? Het Hollywoodverhaal waarin een pester altijd eigenlijk zelf bang en onzeker is, is volgens beide experts niet uit de lucht gegrepen. Pesten is een negatieve manier van aandacht vragen, vaak vanuit een gebrek aan zelfvertrouwen. Het is een manier voor de pester om zichzelf staande te houden in een groep. Niet voor niets gaan slachtoffers van pesten later vaak zelf ook pesten. Patricia Bolwerk: “Proactief pesten is dat; als ik het zelf doe weet ik in ieder geval dat ík niet de pineut ben. Als je helemaal happy bent van binnen en buiten dan heb je pesten niet nodig.”
Marije van de Sande merkt op dat de rol van pester niet vastligt. Soms is iemand in de ene groep een pester, in de andere groep een gepeste, en in een derde groep alleen maar een omstander. Het is een complex groepsgebeuren, waar weinig eenduidigs over te zeggen valt. Wel wijst ze op een artikel waarin pesten in verband wordt gebracht met een tekort aan een van de drie psychologische basisbehoeftes: relatie (ik hoor erbij), autonomie (ik mag zijn wie ik ben) en competentie (ik kan wat). “Het lijkt erop dat pesten een manier is om aan die behoeftes te voldoen, omdat het een bepaalde status geeft. Pesters zijn vaak populair, maar niet per se geliefd.”
Hoe pak je pesten aan?
Pestprotocollen, posters met gedragsregels aan de muur, of als slachtoffer zelf terugvechten tegen een pestkop; wat is nu de beste manier om pesten te stoppen? Marije van de Sande is gewend die vraag te krijgen van leraren, en ze benadrukt altijd dat er voor pesten niet zoiets bestaat als een ‘quick fix’: “Er is niet één antipestmethode die altijd werkt. Wat belangrijk is, is dat leerlingen erop kunnen vertrouwen dat ze ook fouten mogen maken. En daarnaast, dat je als school hele duidelijke afspraken maakt, en die ook handhaaft. Dat leerlingen weten: als ik dít flik is dát de consequentie.”
Ook Patricia Bolwerk benadrukt nogmaals dat het belangrijk is om pesten in de groep oplossen, het liefst zelfs dóór de groep. Als een groep zelf alert is op pesten, is ingrijpen van een leraar of leidinggevende niet nodig. En dat is ook goed, want pesten gebeurt immers vaak buiten het zicht. “Onderzoek laat zien dat als een peer group ingrijpt, pesten binnen tien seconden afgelopen kan zijn. Daarom is het zo belangrijk om de hele groep bewust te maken, dan zijn we zo veel sneller dan alle pestprotocollen bij elkaar. De groep zelf staat er altijd met de neus bovenop.”
Natuurlijk is het nodig om elke dag bewust pesten te stoppen maar 1 keer per jaar staan wij even bewust stil bij pesten en de gevolgen van pesten voor zowel de slachtoffers, pestkoppen, meelopers en omstanders.
Pesten heeft voor IEDEREEN gevolgen. Samen kunnen wij het verschil maken, zeg ook: Ik STOP pesten nu!
Zoals de wetenschappelijke onderzoeken laten zien wordt ons pestgedrag alleen maar erger naar mate we ouder worden. Laten wij verantwoordelijkheid voor onszelf, onze eigen acties nemen en de wereld leuk en gezellig maken voor jou en voor iedereen om jou heen.
Op scholen wordt 1:10 leerlingen gepest
Op het werk 1:8
In het bejaardentehuis 1:5
Heel veel mensen zeggen pesten is een "kleuterding"?! Helaas laten de wetenschappelijke onderzoeken ons anders zien.
Wat is nou dat 'grijze gebied' of hebben wij alleen maar een plaagcultuur? Is dit zo? Is het voor iedereen plagen? Na onze voorlichtingen heeft u deze inzichten en kunnen wij u helpen om het pesten aan te pakken oa door bedrijfs-/school adviezen op maat, individuele coaching, groepscoaching en meer.
Zie Stop Pesten op het Werk en Pak het aan (feiten, cijfers, film Geen Dienst, behoud je werknemers en voorkom pesten, hoe voorkom je pestgedrag op de werkvloer, financiële gevolgen pesten voor werkgevers)
Bij ons aanbod kunt u hier meer informatie over vinden. Al onze diensten worden op maat gemaakt voor uw organisatie. ? Neem dan geheel vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden.
Zoals de wetenschappelijke onderzoeken laten zien wordt ons pestgedrag alleen maar erger naar mate we ouder worden. Laten wij verantwoordelijkheid voor onszelf, onze eigen acties nemen en de wereld leuk en gezellig maken voor jou en voor iedereen om jou heen. Als leeftijdsgenoten, ookwel de PEER pressure groep genoemd, ingrijpen bij pesten dan stopt het pesten binnen 10 seconden volgens Canadees onderzoek.
Op scholen worden 2 tot 3 leerlingen per klas gepest (1 op de 10) zowel op basisscholen, middelbaar onderwijs, Hoger onderwijs en Universiteiten.
Op het werk worden jaarlijks 500.000 medewerkers gepest (1 op de 8)
In het bejaardentehuis wordt 20% van de bewoners door medebewoners gepest (1 op de 5 bejaarden)
In de sport wordt in ieder team minstens 1 á 2 leden gepest (op basis van CBS-cijfers wordt geschat dat gemiddeld 1 op de 10 van de spelers)
400.000 jongeren jaarlijks online gepest (1 op de 5)
Pesten een kleuterding? Niet volgens de feiten en cijfers!
Noteer deze datum en besteedt extra aandacht aan het stoppen van pesten & online pesten (cyberpesten)
Natuurlijk is het nodig om elke dag bewust pesten te stoppen maar 1 keer per jaar staan wij even bewust stil bij pesten en de gevolgen van pesten voor zowel de slachtoffers, pestkoppen, meelopers en omstanders. Voor iedereen heeft pesten gevolgen!
De helft van de cyberpesters zit op dezelfde school als zijn of haar slachtoffer”, zegt Denis Wegge van de Universiteit Antwerpen. Lees verder >>
Op de Dag tegen Pesten is er – in tegenstelling tot veel andere Dagen van, Dagen tegen of Dagen voor het een of ander – niet één groot centraal evenement met muziek, optredens van BN’ers en speeches van betrokken politici. Dat is een bewuste keuze, vertelt Patricia Bolwerk, directeur van Stop Pesten NU en verantwoordelijk voor het “aanslingeren” van de Dag tegen Pesten. “We proberen te bereiken dat mensen zelf in actie komen om pesten te stoppen, dat ze zelf iets organiseren in hun eigen omgeving. De Dag tegen Pesten is vooral bedoeld om één dag per jaar extra bewustzijn te creëren.”
Pesten is niet alleen een kinderprobleem
Dat gepest worden niet leuk is, weten de meeste mensen wel, vaak ook uit eigen ervaring. Toch is dat blijkbaar niet genoeg reden om het niet te doen, want pesten is alomtegenwoordig en komt zelfs steeds vaker voor naarmate we ouder worden. Volgens op wetenschappelijk onderzoek gebaseerde cijfers op de website van Stop Pesten NU worden op scholen één op de tien leerlingen gepest, op het werk één op de acht werknemers, en in bejaardentehuizen zelfs één op de vijf bewoners. Onderzoeksinstituut TNO becijferde in 2015 bovendien dat pesten op het werk de samenleving jaarlijks 900 miljoen kost, in de vorm van vier miljoen extra verzuimdagen. Dat pesten alleen onder kinderen gebeurt, is dus een misverstand.
Patricia Bolwerk: “Vroeger werd altijd gezegd dat pesten een kleuterding is, dat je daar als volwassene mee om hoort te kunnen gaan; heel veel mensen zijn met dat idee opgegroeid. Met als gevolg dat veel mensen die gepest worden en daar last van hebben, denken: ligt het dan aan mij, ben ik zo gevoelig?”
Bolwerk ziet in haar praktijk als coach en trainer zeker dat extra gevoelige – oftewel ‘hoogsensitieve’ – mensen ook gevoeliger kunnen zijn voor pesten. Toch is het wijdverbreide idee dat mensen die gepest worden altijd onzeker en niet weerbaar zijn volgens haar een fabeltje. Het probleem is namelijk dat pesten altijd plaatsvindt in een ongelijke situatie, van meer tegen één, leraar tegen leerling, of leidinggevende tegen werknemer. “Juist die ongelijke macht maakt het zo moeilijk om pesten in je eentje te stoppen.”
Leren omgaan met pesten
Pesten komt dus voor op scholen, op de werkvloer, binnen sportclubs en bejaardentehuizen, eigenlijk overal waar groepen mensen elkaar tegenkomen. Grenzen worden verkend, verlegd en overschreden. Hoewel pesten dus geenszins is voorbehouden aan kinderen, is de school vaak wel een van de eerste plaatsen waar mensen structureel met pesten in aanraking komen. En dus ook de plaats waar ze zouden kunnen leren om ermee om te gaan. Marije van de Sande, adviseur pesten bij stichting School & Veiligheid: “Het is goed om kinderen te leren hoe dat werkt. Het mag best schuren, maar er zijn ook veel situaties waarin het escaleert en kinderen stelselmatig worden gepest; dat is niet acceptabel.”
Als adviseur ondersteunt Van de Sande scholen bij het bevorderen van sociale veiligheid en sociaal gedrag en het tegengaan van grensoverschrijdend en ongewenst gedrag, waar volgens de website van School & Veiligheid onder meer pesten, agressie, geweld, discriminatie, racisme en seksuele intimidatie onder vallen. Maar wanneer is iets nu pesten, en wanneer agressie? Is daar een onderscheid in te maken? Van de Sande: “Het is soms heel lastig te bepalen waar de scheidslijn ligt, en in de praktijk is dat ook niet heel relevant. Het gaat erom dat je ziet, herkent en erkent dat er iets gebeurt dat over een grens heengaat, en dan ingrijpt.”
Verschil tussen pesten en plagen
Scholenadviseur Van de Sande en Stop Pesten NU-directeur Bolwerk hanteren allebei een helder onderscheid tussen plagen en pesten. Dat komt neer op de volgende zes kenmerken: plagen is kortdurend, pesten gebeurt langdurig (maandenlang) en regelmatig (meerdere keren per week); plagen vindt plaats op voet van gelijkwaardigheid, bij pesten is de pestkop de baas; plagen gaat heen en weer, pesten gaat altijd één kant op, met meestal hetzelfde slachtoffer; plagen is voor de lol, pesten is gemeen bedoeld; bij plagen kan je het zeggen als je het niet leuk vindt, pesten is moeilijker te stoppen; en plagen is doorgaans voor iedereen leuk, terwijl pesten voor het slachtoffer zeker niet leuk is. Maar zoals dit lijstje al laat zien; veel is afhankelijk van persoonlijke interpretatie – wat de een als plagen bedoelt, kan de ander als pesten ervaren. Marije van de Sande: “Het gaat er altijd om hoe degene die het ondergaat het ervaart. Het is niet aan een ander om te zeggen dat het wel meevalt.”
Een bijkomend probleem bij pesten is dat slachtoffers soms ontkennen dat ze gepest worden. Of ze laten niet merken dat ze het pestgedrag vervelend vinden. Patricia Bolwerk komt dat regelmatig tegen in haar praktijk als coach en trainer. Bijvoorbeeld bij een bedrijf waar zij was ingehuurd om iets te doen aan de verziekte sfeer: “Daar werd voor één iemand geen koffie gehaald, maar toen ik hem vroeg hoe het kwam dat hij geen drinken had, zei hij dat hij geen dorst had. Daardoor kon ik niks doen. Gepesten moeten het ook aangeven dat ze iets niet leuk vinden, anders kan je het ook niet goed voor ze opnemen.”
Veel slachtoffers, weinig daders?
Er is doorgaans veel aandacht voor slachtoffers van pesten. Terecht, want zij ondervinden soms levenslange schade van pesten. In 2014 kwamen onderzoekers van de Universiteit Leiden zelfs tot de conclusie dat pesten een risicofactor is voor zelfdoding – en in het bijzonder cyberpesten, omdat dat niet ophoudt als je thuis bent. Patricia Bolwerk: “Cyberpesten is veel laagdrempeliger, dat zeggen leerlingen zelf ook: je hoeft iemand niet in zijn gezicht aan te kijken en te zien wat voor verdriet je iemand daarmee doet.”
Hoe groot de gevolgen van pesten kunnen zijn, blijkt bijvoorbeeld uit het in de media breed uitgemeten verhaal van de 15-jarige Limburgse jongen Tharukshan Selvam, die in 2017 naar verluidt door pesten overging tot zelfdoding. Marije van de Sande kent dat soort verhalen, maar wil geen uitspraken doen over specifieke voorbeelden. “We proberen daar heel voorzichtig in te zijn, omdat je nooit weet wat er nog meer speelt, in gezin, karakter of aanleg. Maar het kan wel degelijk zo zijn dat pesten het laatste zetje geeft.”
De verhalen van de daders, de pestkoppen, worden veel minder vaak belicht in de media. Terwijl er toch veel pesters zouden moeten rondlopen, afgaande op het aantal slachtoffers. Patricia Bolwerk merkt het ook op ouderavonden; toegeven dat je pest (of dat je zoon of dochter dat doet) is een taboe: “Als ik vraag wie er een kind heeft dat weleens gepest is gaan er altijd wel een paar handen omhoog. Maar als ik vraag, en wie heeft een pester, dan is dat misschien één op de vijftig.”
Pesters willen niet per se pesten
Zowel Bolwerk als Marije van de Sande pleiten er dan ook voor om pesten bespreekbaarder te maken, ook voor pesters. Beide experts zijn het erover eens dat pesten geen individueel probleem is, een verhaal van één gemene pestkop waar iets aan gedaan moet worden, maar altijd binnen de context van een groep gezien moet worden. Van de Sande: “Pesten is een groepsprobleem: binnen de groep is iets aan de hand waardoor iemand behoefte voelt om te pesten, een pester voelt zichzelf niet veilig. Pesters zitten er vaak helemaal niet op te wachten om iemand te pesten.”
Patricia Bolwerk ziet groepsdruk als de allergrootste factor bij pesten; mensen – en zeker kinderen – doen veel om bij de ‘coole groep’ te horen. Ook op het werk kan dat spelen, zelfs bij leidinggevenden. “Er zijn best wat managers die graag populair willen zijn bij hun team, en die daarom pesten. Iemand negeren, standaard niet reageren op mailtjes, altijd pas op het laatste moment laten weten of een vakantieaanvraag wordt goedgekeurd, mensen in onzekerheid houden over hun contractverlenging; de verschijningsvorm verschilt van de lagere school, maar de motieven zijn hetzelfde.”
Waarom pesten mensen?
Wat die motieven dan precies zijn? Het Hollywoodverhaal waarin een pester altijd eigenlijk zelf bang en onzeker is, is volgens beide experts niet uit de lucht gegrepen. Pesten is een negatieve manier van aandacht vragen, vaak vanuit een gebrek aan zelfvertrouwen. Het is een manier voor de pester om zichzelf staande te houden in een groep. Niet voor niets gaan slachtoffers van pesten later vaak zelf ook pesten. Patricia Bolwerk: “Proactief pesten is dat; als ik het zelf doe weet ik in ieder geval dat ík niet de pineut ben. Als je helemaal happy bent van binnen en buiten dan heb je pesten niet nodig.”
Marije van de Sande merkt op dat de rol van pester niet vastligt. Soms is iemand in de ene groep een pester, in de andere groep een gepeste, en in een derde groep alleen maar een omstander. Het is een complex groepsgebeuren, waar weinig eenduidigs over te zeggen valt. Wel wijst ze op een artikel waarin pesten in verband wordt gebracht met een tekort aan een van de drie psychologische basisbehoeftes: relatie (ik hoor erbij), autonomie (ik mag zijn wie ik ben) en competentie (ik kan wat). “Het lijkt erop dat pesten een manier is om aan die behoeftes te voldoen, omdat het een bepaalde status geeft. Pesters zijn vaak populair, maar niet per se geliefd.”
Hoe pak je pesten aan?
Pestprotocollen, posters met gedragsregels aan de muur, of als slachtoffer zelf terugvechten tegen een pestkop; wat is nu de beste manier om pesten te stoppen? Marije van de Sande is gewend die vraag te krijgen van leraren, en ze benadrukt altijd dat er voor pesten niet zoiets bestaat als een ‘quick fix’: “Er is niet één antipestmethode die altijd werkt. Wat belangrijk is, is dat leerlingen erop kunnen vertrouwen dat ze ook fouten mogen maken. En daarnaast, dat je als school hele duidelijke afspraken maakt, en die ook handhaaft. Dat leerlingen weten: als ik dít flik is dát de consequentie.”
Ook Patricia Bolwerk benadrukt nogmaals dat het belangrijk is om pesten in de groep oplossen, het liefst zelfs dóór de groep. Als een groep zelf alert is op pesten, is ingrijpen van een leraar of leidinggevende niet nodig. En dat is ook goed, want pesten gebeurt immers vaak buiten het zicht. “Onderzoek laat zien dat als een peer group ingrijpt, pesten binnen tien seconden afgelopen kan zijn. Daarom is het zo belangrijk om de hele groep bewust te maken, dan zijn we zo veel sneller dan alle pestprotocollen bij elkaar. De groep zelf staat er altijd met de neus bovenop.”
Natuurlijk is het nodig om elke dag bewust pesten te stoppen maar 1 keer per jaar staan wij even bewust stil bij pesten en de gevolgen van pesten voor zowel de slachtoffers, pestkoppen, meelopers en omstanders.
Pesten heeft voor IEDEREEN gevolgen. Samen kunnen wij het verschil maken, zeg ook: Ik STOP pesten nu!
Zoals de wetenschappelijke onderzoeken laten zien wordt ons pestgedrag alleen maar erger naar mate we ouder worden. Laten wij verantwoordelijkheid voor onszelf, onze eigen acties nemen en de wereld leuk en gezellig maken voor jou en voor iedereen om jou heen.
Op scholen wordt 1:10 leerlingen gepest
Op het werk 1:8
In het bejaardentehuis 1:5
Heel veel mensen zeggen pesten is een "kleuterding"?! Helaas laten de wetenschappelijke onderzoeken ons anders zien.
Wat is nou dat 'grijze gebied' of hebben wij alleen maar een plaagcultuur? Is dit zo? Is het voor iedereen plagen? Na onze voorlichtingen heeft u deze inzichten en kunnen wij u helpen om het pesten aan te pakken oa door bedrijfs-/school adviezen op maat, individuele coaching, groepscoaching en meer.
Zie Stop Pesten op het Werk en Pak het aan (feiten, cijfers, film Geen Dienst, behoud je werknemers en voorkom pesten, hoe voorkom je pestgedrag op de werkvloer, financiële gevolgen pesten voor werkgevers)
Bij ons aanbod kunt u hier meer informatie over vinden. Al onze diensten worden op maat gemaakt voor uw organisatie. ? Neem dan geheel vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden.
Doelgroep:
Kinderen en jongeren
Professionals
Legale afbeelding:
Tip van de redactie
Tip van onze redactie met interessante informatie over pesten en online pesten (cyberpesten):
Voor specifieke informatie per doelgroep kunt u ook rechtstreeks naar deze content door middel van de links hieronder:
YouTube kanaal bij de afspeellijst Liedjes
Hoe groter het aantal leerlingen is dat pesten afkeurt, hoe kleiner de kans op pesten in de klas. Dit ontstaat niet in elke groep vanzelf, als leraar kun je daarin sturen. Door met elkaar afspraken te maken, teambuildings activiteiten te doen met de groep, elkaar goed te leren kennen en door zelf het goede voorbeeld te geven. In een positieve groep is er minder behoefte om te pesten.
* * * * * * De oplossing voor pesten ligt bij de groep (vo) * * * * * *
Peter Aerts, Afrojack, Sander Boschker, Armin van Buuren, Edwin Evers, Angela Groothuizen, Bennie Jolink, Frans Timmermans en nog vele andere bekende Nederlanders vinden ook dat pesten moet stoppen en zeggen: Ik STOP pesten nu! 
